در تعطیلات عید نوروز سلامت تعطیل نیست!, از ماه‌ها قبل براي سفر برنامه ریزی کرده ایم يا اينكه روزها را به انتظار شروع ديد و بازديدهاي سالانه شمرده‌ايد؟

همه اين اتفاق‌ها مي‌تواند آنقدر شيرين و خوشايند باشد كه خستگي يك سال صبح رفتن به اداره و شب برگشتن به خانه را از تن‌تان بيرون كند

اما به شرط آنكه بيماري‌هاي شايع بهاري و نوروزي، گريبان‌تان را نگيرد و گذراندن روزهاي تعطيلي كه براي آمدن‌شان انتظار كشيده‌ايد را براي‌تان دشوار و آزار‌دهنده نكند؛

از ابتلاي به يك سرماخوردگي ساده و آلرژي بهاره و چاقي و پرخوري بگيريد تا درگير شدن با اسهال مسافرتي و يبوست‌كه مسافرت را حسابي به كام آدم تلخ مي‌كند، همه مي‌توانند تعطيلات عيد را به سخت‌ترين روزهاي سال تبديل كنند اما نگران نباشيد.

چرا كه با به كارگيري چند راه‌حل ساده كه متخصصان حوزه‌هاي مختلف پيشنهاد داده‌اند، مي‌توانيد پرونده همه اين مشكلات را پيش از شروع يا به محض آمدن‌شان ببنديد.

دكتر محمد رضا وفا/ متخصص تغذيه:
حسابي چاق مي‌شويد
مهم‌ترين تغييري كه در نوروز رخ مي‌دهد، مصرف تنقلات و آجيل و شيريني است كه در پذيرايي‌ها افزايش پيدا مي‌كند و تراكم انرژي در آنها بالاست؛ مثل شيريني‌ها كه روغن بالايي دارند و آجيل‌ها هم‌كه به صورت طبيعي حاوي روغن هستند.
حالا اين‌ نكته را هم در نظر بگيريد كه خانواده‌هاي ايراني در طول يك‌روز به افراد متعددي سر مي‌زنند و هر بار مقداري انرژي- هر چند كه ناچيز مصرف كنند- وارد بدن خود مي‌كنند و همين مسئله سبب بروز چاقي در آنها مي‌شود. از سوي ديگر به دليل اينكه تعطيلات است،

ميزان تحرك افرادكاهش پيدا كرده و اين موضوع زمينه‌ساز بروز مشكلات جدي مي‌شود. يكي از اين مشكلات چاقي است كه مادر تمام بيماري‌هاي قرن محسوب مي‌شود و سبب‌ساز بروز پرفشاري خون، ديابت، بيماري‌هاي مزمن كبدي وكليوي است.

اين درحالي است كه متاسفانه سن ابتلاي به ديابت نوع دو به لحاظ اپيدميولوژيك از بالاي 40 سالگي به 20 سالگي رسيده است.

 راه‌حل چيست؟
–  هر فردي كه به ديد و بازديد نوروزي مي‌رود، باید مديريت و برنامه‌ريزي داشته باشد و درگير موقعيت لحظه و مكاني نشود و در هر سني كه هست، تعادل را در استفاده از خوراكي‌ها رعايت كند.

چرا كه فرد بدون اينكه متوجه باشد در هربار كه در منزل يكي از اقوامش آجيل و شيريني مي‌خورد، حجم زيادي از انرژي را ناخودآگاه وارد بدنش مي‌كند.

– اگر مبتلا به چاقي يا بيماري‌هاي متابوليكي هستيد، بايد در مصرف آجيل و شيريني تعادل داشته باشيد و توصيه مي‌كنيم بهتر است اولين انتخاب‌تان میوه‌هایی مثل خیار یا سیب باشد كه انرژي‌كمتري دارند.

– شكلات‌هاي تلخ و كم‌شيرين هم يكي ديگر از خوراكي‌هايي است كه روي ميز نوروزي خانواده‌هاي ايراني وجود دارد اما تلخ و شيريني‌كم آنها به اين معني نيست كه ضرري ندارند. پس به خیال سالم بودن‌شان زیاد از حد شکلات تلخ  یا خرما و کشمش نخورید.

– شيريني‌ها را هرگز با معده خالي و هنگام گرسنگي مصرف نكنيد چون در اين‌حالت قند خون يك‌دفعه به‌شدت بالا رفته و سبب ترشح زياد انسولين در بدن مي‌شود.

ترشح بالاي انسولين در فاصله كوتاهي، سبب پايين افتادن قند خون شده و احساس گرسنگي دوباره سراغ فرد مي‌آيد. اين گرسنگي يعني پرخوري و پيشروي بدن به سمت اضافه وزن پيدا كردن. به همين دليل اگر احساس‌گرسنگي كرديد، كمي آجيل يا ميوه تازه بخوريد.

– اگر فرصت آشپزي در طول هفته را نداريد، آخر هفته‌ها براي تمام روزهاي پيش رو غذا درست كنيد و در فريزر بگذاريد تا بتوانيد غذاهاي فست فود و آماده را حذف كنيد.

به خصوص اينكه در ايام تعطيل تحرك‌تان كم مي‌شود و همين مسئله سبب افزايش وزن مي‌شود. چرا كه غذاهاي فست فودي، بالاترين دانسيته انرژي را دارند. اگر هم نمي‌توانيد حذف كنيد، مصرف آنها را به حداقل برسانيد.

– بهترين توصيه براي داشتن يك تغذيه‌ سالم استفاده از ميوه‌هاي تازه به صورت سالاد، آبميوه و ميوه‌هاي خشك است. در انتخاب شيريني هم بهتر است سراغ شيرينی‌هاي مربايي یاخشک برويد و آجيل‌ها را از انواع تازه و خام يا با شوري كمتر انتخاب كنيد.

– اگر خانه فاميل‌ نزديك‌تان است، پیاده به عيدديدني برويد. نیم ساعت پیاده روی در روز می‌تواند حفظ وزن‌تان را برای شما آسان‌تر کند.

دكتر فرهاد رضواني/ متخصص بيماري‌هاي داخلي و رئيس اداره آموزش اورژانس كشور

بدون اطمينان ننوشيد
يكي از اتفاقات شايع در شروع سال و ايام تعطيلات، مسموميت‌هاي غذايي است که می‌تواند شما را در میانه راه از ادامه سفر پشیمان کند.
راه حل چیست؟
– اگر هموطنان عزيز قرار است در محلي استراحت و غذايي به عنوان ناهار يا شام در رستوران‌هاي بين راهي صرف كنند، توصيه مي‌كنيم به كارت بهداشتي مسئولان رستوران كه روي رستوران نصب شده است، توجه داشته باشند.

– از خوردن هرگونه سبزيجات در رستوران‌ها خودداري كنند. چرا كه آن دقت نظر و بهداشتي‌كه در تهيه سبزيجات و سالاد در خانه وجود دارد، در رستوران انجام نمي‌شود.

– اگر معده حساسي دارند، نسبت به مصرف هرگونه آب شهرستان‌هاي مختلف دقت نظر داشته باشند و بهتر است آب جوشيده سرد شده يا آب معدني به همراه داشته باشند.

– اگر طي سفر علائم مسموميت مثل تهوع و استفراغ، درد شكم و تب مشاهده‌كردند، خودسرانه دارو مصرف نكنند و به همكاران پزشكي كه از طريق اورژانس‌كشور در پايگاه‌هاي امداد و سلامت نوروزي در جاده‌ها مستقر شده‌اند، مراجعه‌ كنند.

پزشكان معاينه‌هاي لازم را انجام داده و داروهاي مناسب را تجويز مي‌كنند. اين در حالي است ‌كه بسياري از عزيزان پس از اينكه دچار اسهال مي‌شوند، قرص‌هاي جلوگيري از اسهال مصرف مي‌كنند كه مي‌تواند فرد را دچار مشكل‌كند.

– اگر قرار است از غذاهاي كنسروي استفاده كنند، توصيه مي‌كنيم قوطي‌ها را به مدت 20 دقيقه در آبجوش بجوشانند و سپس استفاده‌ كنند.

– به مسافران عزيز توصيه مي‌كنيم از داشتن غذاي گرم در طول سفرخودداري‌كنند. به جهت اينكه شرايط آب و هوايي شهرهاي مختلف متفاوت است و باعث رشد ميكروب در غذا شده و مصرف آن سبب مسموميت فرد مي‌شود.

– اگردر طول مسير دچار دل درد شدند، مي‌توانند از مسكن ساده مثل هيوسين استفاده كنند تا زماني‌كه به پايگاه امداد و سلامت برسند و توسط پزشكان معاينه شوند.

دكتر سيد عليرضا مير اسماعيلي/ متخصص پوست و مو
حواس‌تان به حشره‌ها باشد
فصل مسافرت‌های نوروزی، فصل شیوع بیماری‌های پوستی است. تصور نکنید بیماری‌هایی که ممکن است پیش از این نامشان را نشنیده باشید، امسال قرار نیست سراغ شما بیایند. اما اگر توصیه‌هایی که به شما می‌کنیم را رعایت کنید،‌احتمال ابتلایتان به آن بیماری‌ها کمتر و درمانشان برای شما آسان‌تر می‌شود.

سالك
اين بيماري پوستي در مناطقي مثل اصفهان، كرمان و خوزستان شايع است. پشه سالک معمولا هنگام غروب و شب فعاليت می‌کند. علائم گزیدگی حدود دو تا شش ماه به صورت ضايعات قرمز و برجسته و زخمي كه از آنها موادي ترشح مي‌شودخود را نشان می‌دهند.

– پوستتان را بپوشانید یا از کرم‌های ضدگزیدگی که در داروخانه‌ها موجود است استفاده کنید.
– اگر به مناطق آلوده می‌ر‌وید قبل از غروب آفتاب محل را ترك‌كنيد.
– از پشه‌بندي‌كه آغشته به سم است، استفاده كنيد.
گال
گال نوعي بيماري عفوني خارش‌دار و واگيردار است. عامل انگلي اين بيماري، زير پوست تونل‌هايي براي تخم‌ريزي حفر كرده و از ميزبانش تغذيه مي‌كند.

علائم بيماري به صورت خارش شديد به‌خصوص در شب‌ها به صورت ضايعات قرمز و خارش‎دار در قسمت‌هاي مختلف بدن مثل لاي انگشتان دست، مچ دست‌ها، آرنج و زير بغل و سينه‌ها و ناف فرد را آزار مي‌دهد و از بیماران به دیگران منتقل می‌شود.

– ملحفه‌ها و لباس‌هایتان را باکسی شریک نشوید.
– لباس‌هاي زير و ملحفه‌ها با آب داغ شسته و اتوكشي شوند.

دراكولا
دراكولا نام حشره‌اي از خانواده سوسك‌هاست كه در گيلان و مازندران زندگي مي‌كند. اين حشره معمولا در اوايل صبح و نزديك غروب فعاليت داشته و به نورهاي مصنوعي مانند فلورسنت علاقه دارد.

 –  از پشه‌بند در محل خوابتان استفاده كنيد.
– همه لامپ‌ها را در شب خاموش کنید.
–  قبل از جمع‌آوري لباس‌ها از روی بند رخت، آنها را تكان دهيد.
– اگر متوجه شديد حشره به پوست‌تان چسبيده، بدون اينكه له‌كنيد، آن را بپرانيد و سپس پوست‌تان را با آب و صابون بشوييد.

دكترسيد محمود اسحاق حسيني/ فوق تخصص گوارش
همه سفر را در دستشویی نگذرانید
بعضي از مسافران هنگام مسافرت يا پس از آن، دچار اسهال مي‌شوند كه با دردهاي شكمي، تهوع و سردرد همراه است كه در اين ميان كودكان و افراد ميانسال بيش از ساير افراد در معرض ابتلا به اسهال قرار دارند.

منبع اصلي درگيري با عامل اسهال خوردن آب يا غذاي آلوده است. مهم‌ترين ميكروب‌ها و ويروس‌هاي حامل اسهال مسافرتي، باكتري ايكولاي است‌كه مي‌تواند سبب اسهال شود و افرادي كه مبتلا به اين باكتري مي‌شوند،

چون در طول بيماري، آب بدن‌شان را از دست مي‌دهند، بايد سعي كنند آب و الكتروليت‌هاي از دست رفته را دوباره جايگزين كنند، چرا كه اگر آب از دست رفته بدن به سرعت جايگزين نشود، ممكن است جان فرد به خطر بيفتد.

–  از خوردن غذاهاي بين‌راهي و پخته خودداري‌كنيد و سراغ گزینه‌های خام یا آبپز بروید.

– حتما از آب‌هاي جوشيده يا بطري‌هاي آب معدني استفاده‌كنيد. بعضي از مردم با اين تصور كه آب‌هاي چشمه زلال هستند و مشكلي ندارند، از آن به عنوان آب آشاميدني استفاده مي‌كنند. درحالي‌كه اين آبها قابل اطمينان نيستند.

– به هيچ وجه خود‌سرانه‌آنتي بيوتيك مصرف نكنيد. چرا كه اين داروها مي‌تواند سبب اسهال شده و حتي حال بيمار را بدتر كنند.

– غذاهاي سالم كم‌حجم را در برنامه غذايي‌تان بگنجانيد.
مسافرت با ماشین يبوست مي‌آورد؟
علاوه بر اسهال مسافرتي، يبوست نيز يكي از عوارض مسافرت‌هاي نوروزي است. يكي از دلايلي‌كه باعث مي‌شود افراد در طول مسافرت دچار يبوست شوند اين است‌كه هم الگوي تغذيه‌اي‌شان تغيير مي‌كند. يعني هم كمتر ميوه و آب مصرف مي‌كنند و هم چون تحرك كمتري دارند، سبب بروز يبوست در آنها مي‌شود.

– براي پيشگيري از يبوست از مصرف چاي پرررنگ خودداري كنيد.
–  از ميوه‌هايي مثل انجير، گلابي، آلو استفاده كنيد.
– روغن زيتون در سالاد و غذاهاي‌تان استفاده كنيد.
 – از مصرف آب‌هاي سر راهي و لبنيات پرچرب خودداري‌كنيد.
– نان سبوسدار بخوريد.
– از آب‌هاي معدني به عنوان آب آشاميدني استفاده‌كنيد.
–  از يكنواخت نشستن به مدت طولاني خودداري كنيد و يكي دو ساعت پس از رانندگي توقف‌كرده و چند قدم راه برويد.

–  براي درمان يبوست در مسافرت، مصرف آب فراوان، ميوه و سبزيجات پخته شده، روغن زيتون، سيب‌زميني پخته و با پوست، پاپ كورن، استفاده از شير سويا به جاي شير معمولي و مصرف ميوه‌هايي مثل آلو، انجير، هلو وگلابي را فراموش نكنيد. 

 منبع:مجله سیب سبز