همانطور که میدانید، در چند دهه اخیرگرم شدن هوای زمین به عنوان یک مشکل جهانی شناخته شده و مردم زیادی در جهان با این مشکل مواجه هستند. کشور عزیز ما ایران نیز از این قضیه مستثنا نبوده و همواره شاهد بروز مشکلاتی در این زمینه هستیم.

تجهیزات تهویه مطبوع میتوانند راهکار مناسبی برای حل این گونه مشکلات، حداقل در فضاهای بسته ای که شبانه روز درحال نفس کشیدن و مشغول کارهای روزمره در آن هستیم باشند. یکی از تجهیزات درحوزه تهویه مطبوع که درمحیط های مسکونی و اماکن متفاوت‌تر مانند ساختمان های اداری، تجاری و… جهت بهینه سازی هوا به کار گرفته می‌شود فن کویل است. در این مقاله به کاربرد، مزایا و نحوه عملکرد این تجهیز پرداخته شده است، برای آشنایی با انواع و بهترین نوع فن کویل، در ادامه این مطلب همراه ما باشید.

فن کویل چیست؟

فن کویل یک دستگاه مکمل سیستم گرمایشی و سرمایشی است که از اجزاء مختلفی مانند فن، موتور فن، ترموستات، کویل (لوله های مسی و فین های آلومینیومی)، فیلتر، بدنه و… تشکیل شده است.

فن کویل، از آب سرد چیلر یا آب گرم پکیج که به کویل آن وارد میشود بهره می برد و به وسیله دمای آب و عبور هوا از روی کویل (حاوی آب سرد یا گرم)، هوای محیط را خنک یا گرم می‌نماید.

فن و کویل همان طور که از نامشان پیداست، دو جزء اصلی این محصول به شمار می روند. فن کویل در انواع، دیواری، زمینی، کاستی، کانالی و سقفی که پرکاربرد ترین آن ها می باشد، تولید وعرضه می‌گردد.

انواع فن کویل

همانطور که گفته شد فن کویل ها در انواع مختلفی تولید و عرضه می‌گردند که هرکدام می‌توانند در شرایط محیطی و نصب مناسب، عملکرد خوبی را ارائه دهند. در ادامه انواع فن کویل و نحوه عملکرد هرکدام به اختصار شرح داده شده است.

فن کویل سقفی (ceiling)

فن کویل سقفی از پرکاربرد ترین مدل های این محصول است که در دو نوع توکار و روکار طراحی و ساخته می‌شوند.فن کویل سقفی توکار، معمولاً بالای سقف کاذب نصب شده و تنها دریچه ای از آن قابل رویت است که از آن هوای تازه سرد یا گرم وارد محیط می‌شود. این ویژگی مخفی بودن دستگاه و عدم اشغال فضای محیط ، باعث شده تا نوع سقفی این تجهیز، طرفداران زیادی پیدا کند.

فن کویل سقفی هوای محیط را از قسمت زیر مکش کرده و پس از عبور هوا از روی کویل دوباره به محیط پرتاب می‌کند و به واسطه ترموستات محیطی دور موتور فن کویل قابل تنظیم است و اینگونه می‌توان دمای محیط را به خوبی کنترل کرد.نکته مهم در مورد فن کویل های سقفی، ابعاد و خصوصا ارتفاع آن از نظر امکان قرار گرفتن و نصب لوله های مربوطه در بالای سقف کاذب است.  

فن کویل دیواری (wall mounted)

فن کویل های دیواری ظاهری مشابه یونیت های اسپلیت دارند، روی دیوار نصب شده و نیازی به تخصیص فضا در کف یا سقف ندارند. مصرف‌کنندگان خانگی و سازندگان پروژه های ساختمانی، توجه زیادی به این مدل فن کویل نشان می‌دهند زیرا نسبت به مدل های دیگر جدید تر بوده، میزان صدای کمتری دارد و معمولا به ترموستات دیواری نیاز ندارند، بلکه عملکرد و سرعت فن آنها به وسیله ریموت کنترل به آسانی قابل تنظیم است.

فن کویل زمینی (floor standing)

فن کویل زمینی در مدل های بالا زن، روبرو زن و شیبدار، تولید می‌شود و توان هوادهی تا 1200 فوت مکعب در دقیقه را دارد. عملکرد این فن کویل ها به وسیله ترموستات قابل تنظیم هستند. از مزیت های فن کویل زمینی، می‌توان به نصب آسان و قیمت مناسب نسبت به دیگر انواع  فن کویل اشاره نمود.

لوله کشی فن کویل های زمینی بصورت روکار و توکار انجام پذیراست، در لوله کشی رو کار لوله ها روی دیوار نصب شده و قابل مشاهده هستند، اما لوله کشی به صورت توکار اینگونه است که، لوله ها درون دیوار یا کف قرار میگیرند و زیبایی بیشتری دارد و فقط دستگاه فن کویل در محیط دیده می شود. قیمت مقرون به صرفه ، نصب و بهره برداری آسان این دستگاه، باعث شده تا این مدل رایج از فن کویل هنوز هم در اولویت برای استفاده های اداری یا مسکونی باشد.

فن کویل کاستی (cassette)

از فن کویل کاستی میتوان به عنوان مدرن ترین و جدیدترین نوع فن کویل نام برد. فن کویل کاستی درون سقف کاذب نصب می‌شود و فقط پنل مسطح آن روی سقف قابل رویت است و مانند فن کویل های سقفی فقط دریچه آن قابل رویت است و نیاز به اشغال فضای محیطی ندارد، همچنین ظاهر زیبا و مدرنی را ارائه می دهند.فن کویل های کاستی از نظر نحوه هوادهی به دو مدل تقسیم می‌شوند که به شرح زیر هستند.

* فن کویل کاستی یک طرفه (برای استفاده در کناره های سقف مناسب است)

* فن کویل کاستی چهار طرفه (برای وسط سقف محیط مناسب است)

فن کویل های کاستی از نظر نحوه لوله کشی نیز به دو دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

* فن کویل کاستی دو لوله ای (دارای لوله های رفت و برگشت به یک کویل هستند)

* فن کویل کاستی چهار لوله ای (دارای دو لوله رفت و دو لوله برگشت برای دو کویل سرد و گرم هستند)

این نوع فن کویل (چهار لوله ای)، حتما باید مجهز به شیر برقی روی لوله آب ورودی به فن کویل باشد. آب سرد یا گرم، تحت فرمان ترموستات در یکی از دو کویل جریان می‌یابد و مکش هوا از شبکه داخلی و دهش هوا از سطح کناری پنل سقفی فن کویل صورت می‌گیرد.

فن کویل کانالی (Ducted)

این نوع از فن کویل ها معمولا قدرت و پرتاب باد بیشتری دارند و برای محیط های بزرگتر مانند، بیمارستان ها، مدارس، ادارات، کارخانجات مختلف و … بکار گرفته می‌شوند. ظرفیت هوادهی فن کویل های کانالی از 600 تا 2000 فوت مکعب در دقیقه می‌باشد، و در محیط هایی که میخواهیم از طریق کانال کشی به اتاق های همجوار هوای سرد یا گرم و بدون آلودگی  بفرستیم، فن کویل کانالی، گزینه مناسبی است.

در تصویر زیر می‌توانید نمونه ای از فن کویل های زمینی، کاستی و کانالی را مشاهده نمایید.

نکات مهم در انتخاب فن کویل

هنگام خرید یک محصول، اگر بخواهیم کالای مورد نظرمان کیفیت و کارایی مناسب داشته باشد، قطعا موقع انتخاب باید نکاتی را مدنظر قرار دهیم. در انتخاب فن کویل نیز، پارامتر هایی وجود دارند که با توجه به آن میتوانیم، اطلاعات کافی برای یک انتخاب خوب داشته باشیم.

نوع فن کویل

بهتراست نوع فن کویل توسط کارشناسان براساس کاربرد مورد نظر، محیط و هزینه انتخاب شود. همچنین در زمان انتخاب و سفارش خرید فن کویل ها، حتما باید به موضوع چپ یا راست بودن محل اتصال لوله های آب به فن کویل دقت نمایید تا در زمان نصب به مشکل برنخورید.

ظرفیت

 ظرفیت فن کویل، برمبنای بار برودتی کل فضا تعیین می شود، و ترجیحا باید دور متوسط موتور هوادهی فن کویل، مبنای محاسبه قرار گیرد.

ابعاد

ابعاد فیزیکی یکی از پارامتر های مهم در انتخاب فن کویل به شمار می‌رود. اگر قصد سفارش و تهیه فن کویل های سقفی و کاستی را دارید، باید بدانید که فن کویل انتخاب شده چقدر از فضای محیط را اشغال خواهد کرد.

کویل

لوله های کویل محل عبور جریان آب سرد یا گرم هستند. در این قسمت از فن کویل، سایز متداول لوله های مسی 3.8 اینچ است اما استفاده از کویل هایی که دارای لوله با قطر 1.2 اینچی دو ردیفه هستند، باعث کاهش افت فشار جریان، و همچنین افزایش راندمان حرارت دهی در فن کویل خواهد شد.

بدنه

 باید توجه داشت که فن کویل ها با بدنه یکپارچه مناسب تر هستند زیرا در فن کویل های دارای بدنه چند تکه، ممکن است با گذشت زمان، مشکل لرزش و نویز صوتی بین بخش های مختلف بدنه نمایان شود.

موتور

موتور یا در واقع الکتروموتور هایی که در فن کویل به کار می‌روند، به صورت یکپارچه و یا قابل تعمیر ساخته می شوند. با گذشت زمان، مواردی برکارایی سیستم و میزان صدای تولیدی دستگاه، اثرگذار خواهد بود مانند بلبرینگ استفاده شده در موتور. به همین دلیل  بهتر است موتور مورد استفاده در فن کویل، از نوع چند دور کم صدا (low noise) و با بلبرینگ های بسیار مطمئن باشد. در حالت ایده آل، صدای عملکرد فن کویل باید به کمتر از 35 دسی بل برسد.

فشارکار

در برج ها و ساختمان های بیشتر از پانزده طبقه، فشار آب درون کویل از 6 بار بیشتر خواهد بود و لازم است هنگام انتخاب فن کویل، فشار آب قابل تحمل و فشار کار کویل آب سرد و گرم فن کویل، در برج های مرتفع هم دقیقا در نظر گرفته شود.

کنترل

از قدیم تا کنون، تمام فن کویل های زمینی برای روشن و خاموش کردن و تغییر دور دارای کلید دستی بوده و هستند، اما در هر صورت مجهز بودن تمامی فن کویل ها به ترموستات اتاقی اتوماتیک برای کنترل عملکرد و بهینه سازی مصرف انرژی لازم است.

در فن کویل های سقفی، دیواری و کاستی نیز، استفاده از ترموستات اتوماتیک و شیر سه راهه برقی برای تنظیم زمان استارت، تغییر دور یا قطع عملکرد موتور خصوصا به دلیل عدم دسترسی راحت به آنها، باید دارای ترموستات کنترل اتوماتیک باشند.

سخن پایانی

همانطور که گفته شد انتخاب فن کویل مناسب به عواملی مانند شرایط جغرافیایی، متراژ محیط،ظرفیت مورد نیاز، محل نصب و… بستگی دارد. علاوه بر این فن کویل مورد نیاز باید از مراکز معتبر و شناخته شده تهیه شود زیرا گارانتی و خدمات پس از فروش، پارامتر های بسیار مهمی هستند که فروشندگان قابل اطمینان این خدمات را ارائه می‌دهند.

در ایران، اولین و معتبرترین مجموعه تخصصی در حوزه تجهیزات تاسیسات ساختمان و کلیه دستگاه های تهویه مطبوع از سال 1383، مجموعه تخصصی دماتجهیز است که می‌توانید برای مشاهده مدل ها، اطلاع از قیمت به روز و خرید انواع فن کویل  به سایت این مجموعه مراجعه فرمایید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با شماره گیری تلفن: 88822550 -021 از کارشناسان شرکت مهندسی و تولیدی دماتجهیز مشاوره دریافت کنید.