چرا برخی از افراد زودتر از موعد پیر می شوند؟ 

تعداد زیادی از افراد میباشند که علی رغم سن کم اما بسیار سن بالا نشان می‌دهند و انگار زودتر از بقیه میخواهند به سن کهنسالی برسند. از کودکی گذشته از آن که با فرزند اولش همکلاس شوم، به او خاله می گفتم. نوروز96 بعد از ماه‌ها ملاقاتش کردم. باورم نمی‌شد. چهره‌اش همچنان جذاب و مهربان بود اما سلامت روحی و جسمی‌اش بشدت افت کرده بود. گویی هنوز 60 ساله نشده، سالمند شده بود و این برایم بسیار دردناک بود.

با وجود آن که همسر و فرزندانش کنارش بودند، اما حرف‌هایش نشان می‌داد، دچار افسردگی هست؛ آن‌قدر که اصرار فرزندانش برای تفریح را بی‌پاسخ میگذارد و به بهانه سردی هوا و درد کمر، ماندن در سکوت منزل را به هوای زیبای بهاری ترجیح می دهد.

دیدن این اوضاع که احتمالا تعداد زیادی از شما نیز با آن مواجه بوده یا هستید، این سوال را در ذهنم ایجاد کرد که چرا زنان و مردان ایرانی گذشته از سالمندی، خواسته یا ناخواسته و بسیار سریع و زودهنگام خود را وارد سن سالمندی می کنند که تبعات ناخوشایندی همچون افسردگی، خودکشی، از کارافتادگی زودهنگام، ایجاد نگرش منفی نسبت به دوران سالمندی در افراد جوان و حضور تعدادی از سالمندان در آسایشگاه‌هاي سالمندی را به دنبال دارد.

افکار سالمند

با وجود افزایش سطح تحصیلات و آگاهی ایرانیان، هنوز افراد متعددی میباشند که سالمندی را دوران مریضی و از کارافتادگی می دانند. به همین علت هیچ برنامه‌اي برای این دوران ندارند.

پزشک احمد دلبری، عضو هیات علمی دانشگاه و رئیس انجمن علمی سالمند‌شناسی و طب سالمندان ایران درمورد این نگرش اشتباه به جام‌جم میگوید: محاسبه سن براساس تاریخ تولد را از دو زاویه میتوان مورد دقت قرار داد. یکی از زاویه گذر زمان و عددی که گویای آن هست و دیگری عملکرد جسمی و روانی ما در طول دوره زندگی. هر فرد سالم می تواند در صورت داشتن زندگی باکیفیت و برخوردار 120 سال عمر کند.

رئیس انجمن علمی سالمندشناسی و طب سالمندان ایران خاطرنشان می کند: هر چه فرد اکثر در معرض ابتلا به مریضی‎هاي مزمن، غیرواگیر و پیش رونده باشد، به همان میزان این عوامل بر عمر و کیفیت فرد مبتلا تاثیر میگذارد و فرد با افت عملکرد، درد و ناراحتی به اشکال گوناگون همچون ناتوانی، وابستگی، فقر، انزوای فردی،

ریسک آسیب‌هاي جسمی، روانی و اجتماعی مواجه میشود و در نتیجه فرد پیش از موعد حتی گذشته از 64 ـ 60 سالگی و آغاز سن سالمندی، به سالمند تبدیل میشود.وی تأکید میکند: وقتی فردی دچار پیری زودرس می شود، موجب رنج و ناراحتی هم برای خود و هم برای خانواده، مراقبان، سیستم بهداشتی درمانی،

توانبخشی و اجتماعی‌ ـ اقتصادی جامعه می شود. اگر روند پیری زودرس متوقف و عملکرد فرد به یک فرآیند طبیعی بازگردانده شود، افراد نه تنها عمر طولانی‎تر بلکه عمر با کیفیت و همراه با سلامت خواهند داشت.

دلایل پیری زودرس

پیری زودرس در سیستم عصبی ـ مرکزی، قلب و عروق، مفاصل، پوست، سیستم گوارش و ایمنی افراد در هر سنی از زندگی میتواند خودنمایی کند. مهم ترین عوامل ایجاد خطر پیری زودرس، تغذیه نامناسب، کم‌تحرکی، سیگار، چاقی، فشار خون بالا، دیابت و اختلالات چربی خون هست.

پزشک دلبری در ادامه اظهارات خود میگوید: همه ي مفید می دانیم که ریشه همۀ این مشکلات در سبک زندگی هر کدام از ماست. مشکلی که اغلب ما گرفتار آن هستیم و میتوانیم با اصلاح شیوه‌ زندگی و تغییر رفتارهای پرخطر از ابتلا به پیری زودرس تا 80 درصد پیشگیری کنیم.

اصلاح نگرش،‌ مهم ترین گام دوری از پیری زودرس

انجام آزمایش‌هاي دوره‌اي نقش بسیار زیادی در شناسایی زودهنگام پیری زودرس و پیشگیري از بروز عوارض وخیم مریضی‌ها دارد. دقت به این موضوع گویای آن هست که همواره و در هر شرایطی، پیشگیری مهم‌تر از درمان هست.

پزشک دلبری می گوید: بررسی دوره‌اي سلامت جسمی، روانی و اجتماعی فرد می تواند تعیین کند که فرد تا چه اندازه در خطر ابتلا به مریضی‌هاي مزمن غیرواگیر، اختلالات روان‌شناختی و مشکلات اجتماعی قرار دارد و براساس آن تیم درمان میتواند وارد عمل شود.وی تأکید می کند: اصلاح شیوه نگرش نسبت به زندگی سالم و به تبع آن سالمندی سالم گام اول خودمراقبتی در آموزش‌هاي گذشته از ابتلای فرد به پیری هست.

رعایت سبک زندگی صحیح در طول عمر نظیر دوری از دخانیات، رژیم خوراکی مناسب، گیاهی و آنتی‎اکسیدان‌ها، بازرسی و مدیریت استرس، انجام فعالیت ورزشی منظم، افزایش مصرف میوه و سبزیجات تازه، پایش و چک‎آپ آزمایشگاهی منظم، رعایت عوامل اجتماعی موثر بر سلامت نظیر حضور و تعامل در اجتماع و حمایت اجتماعی، تاهل و اشتغال از عوامل موثر بر سالمندی سالم میباشند که از پیری زودرس پیشگیری میکنند.

ممکن هست سن شناسنامه‌اي شما گویای جوان بودن شما باشد، اما عملکرد فیزیکی و روانی شما آن را تأیید نکند. آنچنان که بارها شاهد بوده‌ایم افرادی که با وجود سن کم دچار سکته قلبی، مغزی یا سرطان شده‌اند. متعارف‎ترین علامت پیری زودرس شامل درد ناشی از التهاب، ناپایداری مفصلی، کم‎خونی، کمبود خون‌رسانی به ارگان‎ها، فشار درون ارگانی و فشار بر بافت‎هاي احاطه‌کننده یک ارگان هست.

از دست دادن تمایل به شرکت در فعالیت‎هاي روزمره، اختلال تعادل، آتروفی، تحلیل عضلانی متوسط یا شدید، کاهش قدرت عضلانی، سختی و خشکی مفاصل، کاهش سرعت تصویر العمل، تصلب شرایین، کاهش هورمون‌هاي استروژن و تستوسترون، استئوپروز و پوکی استخوان، علائمی میباشند که فرد اگر به اندازه لازم و کافی مراقب سلامت خود نباشد، زودتر از 60 سالگی و در سنین پایین با آن ها مواجه می شود.

دیابت زودتر پیرمان می کند

دیابت از جمله مریضی هاي اساس اي هست که ریسک ابتلا به بیمار ي هاي قلبی -عروقی و کلیوی را افزایش و ما را سریع‌تر در معرض پیری زودرس قرار می دهد و با دقت به تاثیر چاقی، بی تحرکی،‌ فشار خون بالا و اختلالات چربی خون در بروز دیابت نوع 2 و قابل نظارت بودن این عوامل می توانیم آگاهانه مانع از ورود زودهنگام به فرآیند پیری شویم.