بررسی سلامت روانی و جنسی افراد جامعه 

وقتی ذهن و روان انسان سالم باشد قطعا در روابط جنسی وی هم تاثیرگذار خواهد بود. سلامت روان و سلامت جنسی رابطه تنگاتنگی با هم دارند. رابطه بین سلامت روان و روابط جنسی، رابطه ای متقابل و دوسویه است. به این شکل که ارضای نیاز جنسی برای زن و شوهر ، آرامش، آسایش و خشنودی و رضایت فراهم می سازد

و از سوی دیگر، فردی(زن یا شوهری) که از نظر مؤلفه های سلامت روانی (یعنی نداشتن یا کم داشتن اضطراب و نگرانی، احساس مسئولیت شخصی و اجتماعی، رضایت از زندگی، وجود هیجان های مثبت و…) وضعیت بهتری دارد، روابط جنسی خشنودکننده تری دارد.

به تعبیر اریک برن، نظریه پرداز تحلیل تبادلی در کتاب «روابط جنسی، انسان» متکامل به شکلی عمل کرده تا چیزی را که مرد نیاز دارد، زن داشته باشد و آنچه را که زن می خواهد، مرد و این در مجموع در جهت بهباشی و آسایش روانی هردوی آنهاست. سلامت روانی در روابط جنسی در یک کلام به مؤلفه ها و اجزایی می پردازد که سازمان جهانی بهداشت در تعریف خود از سلامتی جنسی آورده است:

سلامتی جنسی
سازمان جهانی بهداشت در سال 2002 جلسه ای را در ژنو و با حضور صاحب نظران و متخصصان فن تشکیل داد تا در زمینة سه موضوع مهم (جنس) Sex، (امور جنسی) sexual و سلامت جنسی (sexual health) به تبادل نظر بپردازند و در مورد آنها به وحدت نظر برسند. در این جلسه تعریفی که در نهایت از سلامت جنسی شد، چنین است:

«حالت آسایش و بهباشی جسمی، عاطفی، روانی و اجتماعی مرتبط با فعالیت های جنسی؛ این حالت صرفاً با نداشتن بیماری، اختلال یا مشکل جنسی یکی نیست[ بلکه] سلامت جنسی مستلزم نگاهی مثبت و احترام آمیز به روابط جنسی و نیز داشتن تجربه های لذت بخش و ایمن جنسی و به دور از هرگونه تبعیض است و در حفظ آن، حقوق هر دو طرف باید محترم شمرده شده، از آن محافظت گردد و این حقوق تأمین شوند.»

این تعریف از سلامت جنسی دقیقاً با نگاهی که به سلامت روانی در امور جنسی می شود، مترادف و یکسان است. توجه به این تعریف نشان دهندة یک نکته مهم و عمیق است که از نظر سلامت روانی باید به آن تأکید کرد: اهمیت روابط متقابل مثبت (یا همان روابط میان فردی مثبت).

یکی از شاخص های یک رابطه جنسی که در خدمت سلامت روانی است، آن است که افراد پس از آن احساس لذت و رضایت داشته و دچار احساس گناه و اضطراب و نقص و کمبود نشوند. بررسی ها نشان می دهد که رضایت جنسی حاصل از چنین رابطه ای حتی می تواند در سلامتی بدنی و طول عمر بیشتر افراد مؤثر باشد که در ادامه به آن اشاره می شود.

بسیاری از زن و شوهرها به غلط گمان می کنند که عملکرد جنسی جریانی خودکار و خود به خود است که برای آن فقط کافی است در آنها (زن و شوهر) میلی وجود داشته باشد. از همین رو بدون توجه به شرایط روان شناختی و جسمانی و محیطی مؤثر، به فعالیت جنسی می پردازند. البته می توان به رابطه جنسی بر پایة صرف میل هم اقدام کرد

و شاید بتوان یکی از انواع «رابطه جنسی از نوع بهائم (حیوانات)» را که دراحادیث و روایات دینی آمده، همین شکل رابطه دانست؛ رابطه ای بدون توجه به عامل های زیستی، روانی و متغیرهای مثبت میان فردی (مثل محبت، عشق آگاهانه و….). همان طور که گفته شد، برای ایجاد هر رابطه جنسی سالم و درست،

روابط میان فردی مثبت و عامل های محیطی ضرورت دارند. در یک روش درمان اختلالات جنسی که به «مدیریت محرک ها» معروف است، برهمین عامل ها که در سلامت روانی جنسی حائز اهمیت اند، تأکید می شود. در این روش، برای ایجاد شرایطی تلاش می شود که به عملکرد جنسی سلامت بینجامد.

در این نکته که عوامل متعدد زیستی، روانی و اجتماعی بر چگونگی عملکرد جنسی تأثیر می گذارند، تردید نیست. در هریک از این حیطه ها عامل های مثبت و منفی زیادی بر هم، و بر وضعیت جنسی شخص اثر می گذارند( تعامل می کنند).

عامل های مثبت و منفی مؤثر بر سلامت جنسی – به نقل از کتاب راهنمای درمان ناتوانی های جنسی، ترجمة نیسان گاهان ( زیر چاپ، انتشارات رشد).یکی از روش هایی که زن و شوهر برای سلامت جنسی خود می توانند انجام دهند، آن است که فهرستی از شرایط یا عامل های مثبت اثرگذار بر خود را تهیه کنند.

برای مثال، هر یک می توانند فضا و محیط، وقت دلخواه روز، خلق و خوی خود و همسر یا شرایط دلخواه محیطی (مانند نوع موسیقی خاصی که دوست دارند یا دکورخاص اتاق یا …) را مشخص کنند. سپس می توانند تعداد عامل های مثبت در هر بار رابطه جنسی را بیشتر و از عوامل منفی کم کنند.

ارضای جنسی و سلامت جسمی و روانی
سه متخصص روان شناس در کتابی با نام اوج لذت جنسی (ارگاسم) که در سال 2006 از سوی دانشگاه جان هاپکینز منتشر شد، در فصلی با عنوان« آیا لذت جنسی برای سلامتی خوب است؟» با اشاره به بررسی های انجام شده نکات جالبی را آورده اند که اشاره به بعضی از آنها آموزنده است:

 به گزارش پارس ناز در یک بررسی طولی از 1979تا 1983 در بریتانیا، مشخص شد خطر مرگ و میر در کسانی که رابطه جنسی بیشتری داشته و به اوج تجربة جنسی رسیده اند، 50درصد کمتر از گروه گواه بود. در این بررسی منظور از رابطه جنسی، رسیدن به اوج لذت جنسی دو یا سه بار در هفته بوده است( در مقایسه با مردانی که کمتر از یک بار رابطه جنسی در ماه داشته اند).

در بررسی دیگری در 1998، بین رابطه جنسی و کاهش خطر بیماری های قلبی رابطه ای دیده شد. محققان نتیجه گرفته اند علت احتمالی آن است که طی تجربه جنسی، هورمونی در خون رها می شود که خطر بیماری های قلبی را کم می کند.

حتی محققان نقش رابطه جنسی و رسیدن به اوج لذت جنسی و تعدیل استرس را هم بررسی کرده اند. در این بررسی ها دیده شده که در هنگام رابطه جنسی، هورمون اکسی توسین ترشح می شود که این هورمون یکی از هورمون های اصلی در سازگاری و مقابله با فشارها و استرس های روانی است.

به همین دلیل نتیجه گرفته اند کسانی که رابطه جنسی سالمی دارند، از نظر سلامت روانی و تأثیرپذیری کمتر از استرس ها، وضعیت بهتری دارند. در هرحال آنچه بررسی شد تنها بخشی از مجموعة عظیمی از یافته های علمی مربوط به سلامت روانی و سلامت جنسی بود که صرفاً هم از یک نگاه به موضوع پرداخته است.

شاید همین مجموعه عظیم علمی بوده که کریستوفرپترسون، روان شناس مثبت گرای معاصر را به این نتیجه گیری رسانده که دفعات بیشتر رابطه جنسی، با شادکامی و رضایت بیشتر از زندگی مربوط و همبسته است(به کتاب مقدمات روان شناسی مثبت گرا منتشر شده به سال 2006 مراجعه شود).

منبع:سپیده دانایی