درباره حقیقت توبه و آداب خاص آن بیشتر بدانید 

پشیمانی قلبی و حقیقی از کاری کـه انجام داده ایم ،می‌تواند دلیل اصلی توبه کردن باشد. توبه آداب خاص خود را دارد کـه میتوانیم آن را بـه جا آوریم. مناسب است کسی کـه می‏خواهد توبه کند، دعاهای توبه‏ای را کـه از ائمه معصومین وارد شده‏ است، بـه ویژه دعاهای صحیفه سجادیه، مخصوصاً دعای 31 و یا مناجات خمسْ عشر، بـه‏ خصوص مناجات تائبین را بخواند.

امام صادق «علیه السلام» می‏فرماید: «هر بنده‏ای کـه گناهی کرد، پس برخیزد و طهارت کند «وضو بگیرد» و دو رکعت نماز بخواند و از خداوند طلب آمرزش نماید، بر خدا است کـه توبه‏اش را بپذیرد، چون خود فرموده ‏است: هر کس کار زشتی کند یا بـه خودش ستم نماید، پس استغفار کند، خدا را آمرزنده و مهربان می‏یابد

حقیقت توبه، پشیمانی قلبی است؛ پشیمانی کـه در عمل خود را نشان می‏دهد کـه مهم‏ترین نمُود آن انجام واجبات و تدارک و قضای آن آن چـه عمل نشده و ترک محرّمات است. با همین مقدار توبه تحقق پیدا می‏کند. توبه آداب خاصی دارد کـه باید آن را از مستحبات توبه دانست کـه عبارتند از:

1- سه روز روزه گرفتن

امام صادق«علیه السلام » می‏فرماید: توبه نصوح کـه خداوند بـه آن امر فرموده، روزه گرفتن روز چهارشنبه و پنج‏شنبه و جمعه است. «1»

توبه نصوح کـه خداوند بـه آن امر فرموده، روزه گرفتن روز چهارشنبه و پنج‏شنبه و جمعه است

2- غسل توبه
پیامبر اکرم«صلی الله علیه و آله» می‏فرماید: بنده‏ای نیست کـه گناهی کند «هر چـه و هر اندازه کـه باشد» سپس پشیمان شود و توبه کند مگر این‌کـه خداوند بـه مغفرت و آمرزش بـه او نظر کند، سپس پیامبر بـه شخصی کـه می‏خواست توبه کند فرمود: «برخیز و غسل کن و برای خدا سجده نما». «2»

 3- خواندن دو یا چهار رکعت نماز
امام صادق «علیه السلام» می‏فرماید: «هر بنده‏ای کـه گناهی کرد، پس برخیزد و طهارت کند «وضو بگیرد» و دو رکعت نماز بخواند و از خداوند طلب آمرزش نماید، بر خدا است کـه توبه‏اش را بپذیرد، چون خود فرموده ‏است: هر کس کار زشتی کند یا بـه خودش ستم نماید، پس استغفار کند، خدا را آمرزنده و مهربان می‏یابد». «3»

اگر کسی این عمل را در غیر این ماه بـه ‏جا آورد، چگونه است؟ حضرت فرمود: مثل همان است کـه بیان کردم. این کلمات را جبرئیل در شب معراج بـه من یاد داد

در روز یکشنبه ماه ذی القعده رسول‏ خدا«صلی الله علیه و آله» بـه یارانش فرمود: کیست کـه بخواهد توبه کند؟ گفتند: همه ی ی می‏خواهیم توبه کنیم، حضرت فرمود: غسل کنید و وضو بگیرید و چهار رکعت نماز بخوانید. در هر رکعت پس از حمد، سوره قل هو الله را سه مرتبه و قل اعوذ برب الناس و قل اعوذ برب الفلق را یک مرتبه بخوانید، پس هفتاد مرتبه استغفار کنید و آخرش بگویید:

لا حول و لا قوه الا باالله العلی العظیم، نیز این دعا را بخوانید: یا عَزِیزُ، یا غَفّارُ، اغْفِرلی ذُنُوبِی وَ ذُنُوبَ جَمِیعِ الْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ فانه لا یغْفِرُ الذُّنُوبَ اًّلاّ أنْتَ ؛ هر کس از امت من این عمل را بـه‏ جا آورد، از آسمان ندا می‏شود کـه توبه‏ات پذیرفته و گناهانت آمرزیده شد.

اصحاب گفتند: اگر کسی این عمل را در غیر این ماه بـه ‏جا آورد، چگونه است؟ حضرت فرمود: مثل همان است کـه بیان کردم. این کلمات را جبرئیل در شب معراج بـه من یاد داد. «4»

4- دعاهای توبه
مناسب است کسی کـه می‏خواهد توبه کند، دعاهای توبه‏ای را کـه از ائمه معصومین وارد شده‏ است، بـه ویژه دعاهای صحیفه سجادیه، مخصوصاً دعای 31 و یا مناجات خمسْ عشر، بـه‏ خصوص مناجات تائبین را بخواند.

5- استغفار «درخواست بخشش»
قرآن مجید می‏فرماید: «وَ یا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکمْ ثُمَّ تُوبُوا اِلَیهِ؛ ای قوم، از خدا آمرزش بخواهید، سپس بـه سوی او توبه کنید». «55»

===============================

پی نوشت ها:
1. محمد بن الحسن الحر العاملی، وسائل الشیعه، مؤسسه آل البیت، قم، 1409 ه. ق، ج 11، ص 362.
2. المحدث النوری، مستدرک الوسائل، مؤسسه آل البیت، قم، 1408 ه. ق، ج 2، ص 513.

3. وسائل الشیعه، ج 11، ص 363.
4. سید بن طاووس، الاقبال، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1367 ه ش، ص 308.
5. هود «11» آیه 3 و 52 و 90.