راز گرم شدن تنور سینمای ایران در سال جاری 

فیلم هایی که سال 95 در سینمای ایران به نمایش درآمدند فروش خوبی را از آن گیشه ها کردند که قابل تحسین است و برای سینمای خواب ایران حالت بیداری را نشان می دهد. طی سال های اخیر با توجه به تجهیز تدریجی سینماها به سیستم پخش دیجیتال و افتتاح پردیس های سینمایی پای تماشاگران به سینما باز شد

و گیشه ها رونق میلیاردی گرفتند. بین ۶۰ فیلمی که در سال ۹۵ در حال اکران هستند یا اکران آن ها به پایان رسیده است، سه فیلم «فروشنده» به کارگردانی اصغر فرهادی با ۱۵ میلیارد و ۷۱۲ میلیون و ۱۹۴، «من سالوادور نیستم» به کارگردانی منوچهر هادی با ۱۴ میلیارد و ۳۳۰ میلیون و ۴۹۱ و «۵۰ کیلو آلبالو» به کارگردانی مانی حقیقی،

با ۱۲ میلیارد و ۶۵۵ میلیون و ۹۴۸ هزار تومان جزو پرفروش ترین ها هستند. فیلم «سلام بمبئی» نیز که حدود ۸۰ روز از اکران آن می گذرد با رقمی معادل ۱۳ میلیارد و ۲۸۲ میلیون تومان در رده های بعدی جدول فروش قرار می گیرد.با توجه به این آمار قابل توجه، فیلمسازان و تهیه کنندگان عوامل مختلفی را در فروش یک فیلم دخیل می دانند

و روی این نکته تأکید دارند که صرف کمدی بودن نمی تواند موجب اقبال عمومی شود و چه بسا فیلم هایی که با وجود فضای جدی توانسته اند مخاطب عام و خاص را همزمان به سالن سینما بکشاند.بنابراین، افزایش فروش فیلم ها و اقبال عمومی نسبت به آن عاملی شد تا درباره مولفه های فیلم هایی که می توانند مخاطب را راضی نگه دارند،

با کارگردانان و تهیه کنندگان سینما صحبت کنیم. طی این گپ و گفت ها، فیلمسازان و تهیه کنندگان تبلیغات، فیلمنامه و کستینگ را جزو عوامل قابل توجه در فروش یک فیلم دانستند که جزئیات این مباحث را در ادامه از نظر می گذرانید:

جواد نوروزبیگی:
تماشاگر نقش مهمی در فروش فیلم دارد
جواد نوروزبیگی تهیه کننده فیلم های «سلام بمبئی»، «تابستان داغ»، «جاودانگی» و «ربوده شده» در پاسخ به این پرسش که چه عواملی در فروش یک فیلم دخیل هستند، گفت: وقتی تمام اجزای یک فیلم مانند قصه و بازیگران خوب باشند و فضای مفرحی داشته باشد که مخاطب را راضی نگه دارد، مهمترین عامل برای فروش یک فیلم به حساب می آید.

یکی از مهمترین عوامل تبلیغی ما مخاطبان هستند که در شبکه های مجازی به آشنایان خود می گویند که فیلم را ببینند و توصیه به دیدن آن می کنند. به همین دلیل، فقط بازیگر در این چرخه دخیل نیست. ما فیلم هایی داشته ایم که با وجود بازیگران مطرح، فروش خوبی نداشته اند و گاهی همان بازیگر در فیلم دیگری بازی کرده و فروش خوبی داشته است.

قبل از «سلام بمبئی» آقای گلزار یک فیلم با یک مبلغ داشته و با برای «سلام بمبئی» با مبلغ دیگری آمد. بنابراین، بازیگر تأثیر خود را دارد اما بیشتر، مجموع مسائل هنری در فروش یک فیلم مؤثرند.تهیه کننده فیلم «تابستان داغ» در پاسخ به این پرسش که آیا این میزان فروش می تواند به راهیابی ایران در سینمای جهان کمک کند،‌

گفت: فیلم های ایران به جشنواره های دیگر می رود و موفقیت هایی در این رابطه کسب می کند و بحثی در آن نیست، اما اگر بخواهیم به عنوان صنعت به سینما نگاه کنیم و فیلم های خود را به دیگر کشورها بفروشیم، ما با فیلم «سلام بمبئی» این کار را انجام داده ایم و زمانی که تولید مشترک باشد در هند و دیگر کشورها فیلم خود را اکران می کنیم.

نوروزبیگی معتقد است نسبت به سالن سینما و تعداد مخاطبی که فیلم ما را می بینند،‌ چندان فروش چشمگیر نداریم. او اضافه کرد: فکر نمی کنم به مخاطب دو میلیون نفری رسیده باشیم. این نشان می دهد که بیشتر باید در این خصوص کار کنیم تا مخاطب بیشتری را به سینما جذب کنیم.

تهیه کننده فیلم «جاودانگی» ادامه داد: حدود ۸۰ میلیون نفر به هر دلیلی به سینما دسترسی ندارند و هنوز نتوانستیم به جذب دو میلیون نفری برسیم. به دلیل اینکه قبلا فروش هایی با این مبالغ نداشتیم، سعی می کنیم خود را راضی نگه داریم و باید تلاش کنیم مخاطب بیشتری جذب کنیم که روی تمام فیلم ها می تواند تاثیر بگذارد.

نوروزبیگی با بیان اینکه لزوما کیفیت این نوع فیلم ها پایین نیست، گفت: به هر حال، ‌این نوع فیلم ها مخاطب را راضی نگه می دارند.وی در پاسخ به این سوال که ترجیح می دهد درآمد حاصل از فیلم خود را داخل سینما هزینه کند یا بیرون آن، عنوان کرد: به دلیل اینکه سینمایی هستیم، به طور طبیعی فیلم ها داخل سینما عرضه و از این فیلم به آن یکی منتقل می شود. ما جای دیگری برای بردن سرمایه و درآمدها نداریم و سرمایه ما از راه سینما در حال گردش است.

برزو نیک نژاد:
تبلیغات و پخش‏کننده در فروش فیلم نقش تعیین‏کننده دارند
برزو نیک نژاد کارگردان فیلم «زاپاس» در پاسخ به این پرسش که چه عواملی در فروش بالای یک فیلم سینمایی دخیل هستند و چه تأثیری در اقتصاد سینمای ایران دارند، به بانی فیلم گفت: اولین مسأله مهم این است که یک فیلم با مردم ارتباط خوبی برقرار کند و دوم اینکه باید حال مردم خوب باشد. سینما نوعی تفریح به حساب می آید

و شاید به همین دلیل باشد که فروش سینما طی روزهای پنجشنبه و جمعه بیشتر است. فیلم ها باید با قصه، نوع پردازش و بازیگرانی که مردم خاطره بیشتری با آنها دارند، بتوانند با جامعه ارتباط برقرار کنند.نیک نژاد با بیان اینکه لزومی ندارد یک فیلم کمدی باشد تا فروش کند، خاطرنشان کرد: بعضی از فیلم های پرفروش امسال اصلا کمدی نبودند.

به طور کلی ممکن است کمدی اتفاق بهتری را برای فروش رقم بزند اما فیلمی مانند «فروشنده» آقای فرهادی جزو پرفروش های نوع جدی امسال بودند.وی با تأکید بر تأثیر تبلیغات در فروش یک فیلم عنوان کرد: معمولا در خصوص فیلم هایی که فروش خوبی دارند، (به جز فروشنده) از آنونسی استفاده می شود که به نظر می رسد

قرار است لحظات مفرحی را به تماشاگر نشان دهد اما هر چیزی که بسازیم، احتیاج به نوعی عرضه دارد. پس نقش پخش کننده فیلم و مانور تبلیغاتی که روی آن انجام می شود در این میان بسیار اهمیت دارد. خیلی از برندهای تبلیغاتی دنیا همچنان پرهزینه ترین تبلیغات ها را انجام می دهند و به نظرم ما احتیاج به عرضه داریم.

بسیاری از فیلم های خوب ما زمانی عرضه شده اند که تماشاگر از آن استقبال نکرده است و زمانی که می پرسیم فیلم را دیدید یا نه، می پرسند چه زمانی اکران شده بود؟!کارگردان فیلم «زاپاس» با اشاره به نزدیک شدن فیلم های دوسال گذشته به فضای روز جامعه گفت: وقتی فیلم ها به فضای روز جامعه نزدیک باشند،

به طور ناخودآگاه همذات پنداری اتفاق می افتد. همه فیلمسازان به نظر مردم و دیده شدن فیلم اهمیت می دهند و شاید اگر فیلمی نفروشد، به دلیل عرضه یا پخش نا مناسب آن بوده است. ممکن است فیلمی به لحاظ هنری چندان قابل تعریف نباشد ولی به عنوان پر فروش ترین فیلم سال هم انتخاب شود. باید قبول کنیم حتما دلیلی دارد که فیلمی لقب پر فروش ترین فیلم سال را می گیرد.

وی با اشاره به مشکلی که سازندگان فیلم در ایران با آن رو به رو هستند، توضیح داد: یکی بخش های صنعت سینما فروش و تماشاگر آن است و امکان دارد خبرنگار یا منتقدی از فیلمی راضی نباشد، اما وقتی مردم از یک فیلم راضی باشند و فروش آن از راه تبلیغات دهان به دهان افزایش یافته است، باید به این فضا احترام بگذاریم.

در بسیاری از بخش های دنیا وقتی یک فیلم خوب نیست، اجازه می دهند اکران آن به پایان برسد و بعد در خصوص آن اظهار نظر می کنند تا تأثیری روی فروش فیلم نگذارد. هر فیلمی تماشاگر عام و خاص دارد و اگر منتقدی حین اکران، نظر منفی خود را منتشر کند، امکان دارد روی نظر عده ای از تماشاگران تأثیر بگذارد و اجازه ندهد که تماشاگران بروند و فیلم را ببینند. هیچ نشریه معتبری در دنیا حین اکران، به فیلم ها ستاره خوب یا بد نمی دهد.

نیک نژاد در رابطه با علت گرایش فیلمسازان به سمت فیلم های گیشه ای و پرفروش گفت: اولین فیلم سینمایی که ساختم «ناخواسته» بود و با این فیلم به چند جشنواره مطرح دنیا رفتم، اما هنوز در ایران رنگ پرده را به خود ندیده است. بسیاری تصور کردند فیلم «زاپاس» اولین کارم است، چون «ناخواسته» هنوز اکران نشده و سینما بدون تماشاگر نیز برایم معنا ندارد.

بنابراین، سعی می کنم، فیلمی بسازم که مخاطب را به سینما بیاورم. برای فیلم «زاپاس» سرمایه گذار داشتم و زمانی که متوجه شد «ناخواسته» اکران نشده، این سوال برایش به وجود آمد که بر چه اساسی ممکن است «زاپاس» اکران شود و به همین دلیل از سرمایه گذاری منصرف شد!

این کارگردان با تأکید بر اینکه سینمای تجاری و هنری را از یکدیگر تفکیک نمی کند، افزود: سینما هنر است و ما از راه هنر فیلمی می سازیم که می توانیم با آن تجارت نیز انجام دهیم. وقتی سینما را هنر بدانم، بررسی می کنم روزگار با زبان هنر از من چه می خواهد. سینمای هنری وارد بدنه سینما شده و مخاطب عام از این راه وارد سینما می شود.

اگر کسی فیلمی را نبیند و میلیون ها نقد برای آن بنویسیم، فایده ای ندارد. همه فیلمسازان تلاش می کنند فیلمی بسازند که مردم با آن ارتباط برقرار کنند و خوشبختانه اگر طی سال های اخیر سینما رونق گرفته، به این دلیل است که یاد گرفتیم تنها فیلم خودمان را نسازیم بلکه فیلمی بسازیم که مردم نیز آن را دوست داشته باشند.

منوچهر هادی:
فیلمنامه و کستینگ دو عامل مهم برای فیلم‏های گیشه‏ای است
منوچهر هادی کارگردان فیلم «من سالوادور نیستم» در خصوص فروش فیلم ها در سینمای ایران به بانی فیلم گفت: با این بی برنامگی باید برای درصدی از اتفاقات موجود به شانس خود تکیه کنیم. در ایران کمپانی، سرمایه گذار یا کارگردانی که خودش سرمایه گذاری می کند، به طور دقیق نمی داند که چه زمانی فیلمش اکران می شود

یا چه بازیگرانی را در اختیارش قرار می دهند. همچنین باید برای فیلمنامه اتفاق خوبی بیفتد و بعد از اینکه کارگردان با هوشمندی فیلمنامه را انتخاب کرد، این سوال به وجود می آید که آیا تهیه کننده عواملی که کارگردان می خواهد را در اختیار او می گذارد؟…

هادی با اشاره به بی اطلاعی بسیاری از چینش بازیگران رو به رو و پشت دوربین عنوان کرد: بسیاری از تهیه کنندگان و کارگردانان ما از علم کستینگ و اینکه برای یک فیلمنامه بخصوص کدامیک از بازیگران باید کنار هم قرار گیرند، بی اطلاعند. اکثر فیلم های ما به گونه ای است که پنج یا شش بازیگر زن با یکدیگر بازی کرده اند

و خاطرات بسیاری از بازی این بازیگران مقابل هم داریم. بنابراین، چگونگی ایجاد تفاوت با کستینگ اهمیت دارد. این اتفاقی بود که در سریال «عاشقانه» و «من سالوادور نیستم» افتاد و شاید هرکس دیگری بود، بازیگرانی را انتخاب می کرد که تا به حال با هم کار کرده اند و ما خطر بزرگی کردیم و خانم ناصر را رو به روی آقای عطاران قرار دادیم و بازخورد مثبتی نیز دریافت کردیم. مهمترین عامل فروش یک فیلم به فیلمنامه و کستینگ بر می گردد.

کارگردان فیلم «زندگی جای دیگری است» در پاسخ به این پرسش که آیا این میزان فروش می تواند راه ایران را برای دستیابی به سینمای جهانی هموار کند، گفت: هیچ ربطی ندارد و این فروش مخصوص ایران است و معمولا فیلم هایی که فروش خوبی دارند (به استثنای فیلم های آقای فرهادی)، نمی توانند به اکران گسترده جهانی دست پیدا کنند،

چون امتیازهای لازم را ندارند. امکان این وجود ندارد که هزینه یک فیلم را با بودجه ای کمتر از آنچه پیش بینی شده، بسازیم و انتظار اکران جهانی داشته باشیم. وی در رابطه با نظر بعضی که معتقدند فیلم های گیشه ای ارزش محتوایی چندانی ندارند و برعکس، عنوان کرد: در خصوص هر فیلمی باید جداگانه صحبت کنیم و قاعده کلی در این رابطه وجود ندارد.

به عنوان مثال فیلم هایی مانند: «فروشنده»، «بارکد» و «ابد و یک روز» فروش خوبی داشتند و هیچکس نمی تواند بگوید که به لحاظ محتوایی بد بوده اند. شاید فیلم هایی مانند: «من سالوادور نیستم» و «۵۰ کیلو آلبالو» از ابتدا برای مخاطب عام ساخته شده باشند اما باز هم مخاطب خاص خود را دارند.

هادی یادآوری کرد: اگر با تمام موانع فرمول را بدانیم، خیلی باهوش باشیم و خطر انجام هر کاری را بدانیم، به طور تقریبی می توانیم تشخیص دهیم که چطور فیلم پرفروش بسازیم.