بیشتر خانمها از سردردهای دوران بارداری ناله و شکایت می کنند و مـا دراین پست بـه بررسی علت هاي این سردرد و اینکـه آیا خطرناک هستند یا خیر میپردازیم. آیا می دانید 10 تا 15 درصد زنان در دنیا بـه سردرد میگرنی مبتلا هستند؟ البته شایع ترین سردردها ناشی از اضطراب، استرس و فشارهای عصبی هستند کـه شیوع آن طبق معمول میان زنان و مردان یکسان اسـت.
اما آمار ابتلای خانمها بـه سردردهای میگرنی بیش از مردان اسـت.جالب اسـت بدانید سردرد یکی از شایع ترین شکایتهاي دوران بارداری اسـت. از یک سردرد خفیف کـه با استراحت التیام می یابد، گرفته تا یک سردرد شدید توام با علائم دیگر کـه ممکن اسـت نشانهاي از وضعیتهاي خطرناک باشد.
بهمین دلیل یکی از آموزشهایي کـه همیشه بـه مادران باردار داده می شود این اسـت کـه سردرد را جدی بگیرند و همیشه درصورت ابتلا بـه آن بـه دکتر معالج خود گزارش دهند.البته بـه گفته دکتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و زایمان، طبق معمول بیشتر بارداران طی 16 هفته اول بارداری، یک سردرد خفیف را تجربه می کنند کـه بـه درمانهاي معمول پاسخ میدهد و گذراست و شدت آن هم چندان زیاد نیست.
بـه بیان دیگر، سردردهاي مربوط بـه بارداری بدون هیچ علامت دیگری هستند و فشار خون مادر و سایر بررسیهاي وی طبیعی اسـت. این سردردها اهمیتی ندارند وپس از پایان سه ماهه اول بـه خودی خود التیام می یابند.
سردردهای غیرخطرناک در سه ماهه اول بارداری
بـهنظر می رسد بعلت تغییرات هورمونی و تغییرات جریان خون در مغز، بخصوص در سهماهه اول بارداری، شاهد سردرد در بارداران هستیم.این متخصص با بیان مطلب فوق بـه جامجم میافزاید: استراحت، خواب کافی، رژیم غذایی مناسب، ورزشهاي سبک، اجتناب از استرسهاي شدید روحی و جسمی، پرهیز از مصرف دخانیات، نوشابههاي گازدار، مواد محرک و موادغذایی تند در التیام این سردردها موثرند.
دکتر فرشته نادری، متخصص بیماریهاي مغز و اعصاب نیز با تاکید بر اینکـه در بارداری نیز مانند هر زمان دیگری شخص می تواند مبتلا بـه سردرد شود بـه جامجم توضیح میدهد: پدیدههایي کـه دراین امر دخیل هستند مانند زمان غیر بارداری شامل نور، سر و صدا و بویایی میشوند.
حملات ناشی از سردردهایی کـه از نوع میگرن بدون وی را «اختلالات حسی ـ بینایی» باشند، درحدود 60 تا 70 درصد از خانمهاي باردار کاهش مییابند و جای نگرانی ندارند. بطور کل در هر سردردی باید بـه علائم هشدار و خطر توجه کرد. فراموش نکنید افرادی کـه سابقه میگرن داشتهاند، ممکن اسـت با باردارشدن سردردهایشان افزایش یا کاهش یابد.
این متخصص مغز و اعصاب تاکید میکند: سردردها ممکن اسـت در سه ماهه اول کمی بیشتر تظاهر کنند کـه علت آن افزایش سطح هورمونهاست، ولی در سه ماهه دوم و سوم طبق معمول التیام دارند و سیر ثابتی را طی میکنند. بـه جز پدیده هورمونی کـه در سردرد زمان بارداری موثر اسـت، بقیه عوامل محرک سردرد مانند زمان غیر بارداری اسـت.
باردارانی کـه سردرد میگیرند
توجه داشته باشید سردرد میگرنی ممکن اسـت حتی بدلیل استرس، شرایط محیطی گرم یا پرنور، خستگی، بیخوابی یا موادغذایی هیستامیندار مثلاً تخممرغ و گوجهفرنگی شروع شود.دکتر لاهوتی با بیان مطلب فوق میافزاید: بنابر این خانمهایي کـه قبلا سابقه میگرن داشتهاند و حالا می خواهند باردار شوند، بهتر اسـت قبل از اقدام بـه بارداری بـه دکتر متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنند
تا علت میگرن آن ها مشخص و ازآن دوری شود، زیرا در دوران بارداری امکان افزایش شدت و تکرار این سردردها وجوددارد کـه بـه مسکنهاي معمولی هم جواب نمیدهند. مثلاً اگر کسی با قرار گرفتن در نور شدید آفتاب یا شلوغی دچار سردرد می شود، بهتر اسـت مراعات کند تا در دوران بارداری گرفتار این سردردهای شدید نشود تا وادار شود از مسکن استفاده کند.
دکتر نادری نیز اظهار می کند: خانمهاي بارداری کـه سردرد از نوع میگرن بدون اورا دارند طبق معمول روند التیام را هنگام حاملگی حس میکنند؛ ولی در میگرن با اورا، تغییری در شدت و تعداد حملات طی حاملگی ایجاد نمی شود.
قرصهاي ضد بارداری سردرد میآورد.
چرا گفته می شود مصرف قرصهاي ضد بارداری در بروز سردردهای تنشی در زنان موثر اسـت؟
دکتر نادری پاسخ میدهد: تاثیر قرص ضد بارداری در سردرد متفاوت اسـت. مصرف این قرصها در بعضی از انواع میگرنهاي قاعدگی بعنوان درمان استفاده می شود، ولی در عدهاي از خانمها هم ممکن اسـت با شروع این قرصها سردردها افزایش یابد. تاثیر متفاوت این قرصها بعلت تفاوت فیزیولوژیک در خانمها ست. در واقع این تفاوت فیزیولوژیک منجر بـه اثرات متفاوت این قرصها در خانمها می شود.
خطر مسمومیت بارداری را جدی بگیرید
برخلاف سردردهاي سه ماهه اول بارداری کـه اهمیت بالینی چندانی ندارند، سردردهای سه ماهه سوم بارداری همیشه زنگ خطری برای سایر بیماریها هستند و نمیتوان ساده از کنار آن ها گذشت.دکتر لاهوتی دراین باره با تاکید بر اینکـه مهمترین وضعیتی کـه ممکن اسـت با سردرد سه ماهه سوم بارداری همراه باشد،
مسمومیت بارداری «پره اکلامپسی» اسـت، توضیح می دهد: مسمومیت بارداری وضعیتی اسـت کـه در آن طبق معمول فشار خون مادر بالاست و غالبا دفع پروتئین از ادرار وجوددارد. دراین شرایط ممکن اسـت همه ی ارگانهاي بدن ازجمله کبد و کلیه هم در گیر شوند. اهمیت سردرد در مسمومیت بارداری این اسـت کـه ممکن اسـت مقدمه تشنج مادر باردار باشد. بهمین دلیل سردرد در بارداری یک علامت مهم و خطرناک اسـت .
درمان بدون عارضه سردرد بارداری
بـه گفته دکتر نادری، شکی وجود ندارد کـه بهترین روش برای درمان سردرد در دوران بارداری استفاده از روشهاي غیردارویی مانند خواب کافی و منظم، دوری از گرسنگی، وعدههاي غذایی سالم و کم حجم در وعدههاي متناوب، پیاده روی منظم، ریلکسیشن و کاهش استرس اسـت.البته می توان از استامینوفن ساده نیز بدون هیچگونه عارضهاي بر جنین سود برد.
تعداد زیادی از داروهای دیگر هم وجود دارند کـه با بازرسی دکتر متخصص بدون هیچگونه عارضهاي قابل استفاده هستند.دکتر لاهوتی نیز تاکید می کند: علت سردرد هرچه باشد و شدت آن هرچقدر هم خفیف باشد ودر هر زمانی از بارداری کـه باشد باید بـه دکتر گزارش شود.
فقط دکتر اسـت کـه پس از اخذ شرح حال و انجام معاینه ودر صورت لزوم آزمایشات لازم می تواند تشخیص دهد آیا سردرد مادر باردار نیاز بـه پیگیری و درمان خاص دارد یا اینکـه با درمانهاي حمایتی و خاطرجمعی خوب می شود .