استفاده از آب میوههای تازه و طبیعی بسیار مفیدتر از آب میوههای آماده، به خصوص برای كودكان میباشد.
امروزه با ترویج نادرست مواد غذایی مخصوصاً نوشیدنیهایی كه تركیبات نامشخص و غیر مجاز شیمیایی و مصنوعی دارند میتوان گفت كه جوانان امروز از سلامت كاملی برخوردار نیستند. به عنوان مثال انواع نوشابههای گازدار، نوشابههای انرژیزا، آب میوههای آماده و پودر شربتها هیچ كدام از مواد مغذی لازم برخوردار نیستند و میتوانید با استفاده از آب میوههای طبیعی تازه و شیر جایگزین خوبی برای تأمین نیازهای بدن پیدا كنید.
نوشیدنیهای مصنوعی نظیر آب میوههای آماده كه امروزه در طعمهای مختلف و در بستهبندیهای گوناگون با تركیباتی نظیر آب، شكر، اسانس و مواد نگهدارنده شیمیایی عرضه میشوند، باعث رساندن انرژی اضافی به بدن می شوند.
به طور كلی آب میوههای طبیعی و تازه دارای مواد مغذی مانند كلسیم ، آهن و ویتامینهای A، C و B1 هستند كه برای رشد و نمو و انجام فعالیتهای ضروری بدن لازم می باشند.استفاده از آب میوههای تازه و طبیعی به خصوص برای كودكان بسیار مفیدتر از آب میوههای آماده میباشد، زیرا به جرأت میتوان گفت كه همه آنها از تركیباتی نظیر آب و قند تهیه میشوند و مواد مغذی ندارند؛ به طوری كه یك بسته آب میوه آماده حاوی تقریباً 228 كالری و یك بطری نوشابه 159 كالری انرژی است، در حالی كه سه چهارم لیوان آب سیب حاوی 60 كالری انرژی میباشد، بنابراین آب میوههای آماده علاوه بر این كه فاقد بسیاری از فواید میوههای كامل میباشند، دارای كالری زیاد بوده و باعث بروز چاقی در افراد میشوند.
علاوه بر آب میوه، فرآوردههای دیگری نیز به نام پوره و نكتار وجود دارد كه گاهی نكتار با آب میوه اشتباه میشود.
پوره در واقع قسمت گوشتی میوه است كه پس از جدا شدن هسته، دم و پوست به صورت له شده در میآید. در تولید پوره معمولاً ابتدا میوه خرد و گرم میشود. سپس از داخل فیلترهای توری عبور میكند و گوشت میوه به صورت خمیر یكنواختی درمیآید.
نكتار یك نوشیدنی است كه از اضافه كردن آب، شكر، اسانس و افزودنیهای دیگر همراه با مقداری پوره ی میوه به دست میآید كه با آب میوههای طبیعی تفاوت دارد.
در حال حاضر آب میوههای آماده به صورت بستهبندی در بطریهای شیشهای یا فلزی، پلاستیكی، پاكتی و انواع پودری آن در پاكتهای آلومینیومی چند لایه در طعمها و نامهای مختلف در بازار به چشم میخورد.
این گونه آب میوهها با شركتهای تولیدی متفاوت كه روز به روز تعداد آنها افزوده میگردد، از تركیباتی نظیر آب، شكر، اسید سیتریك، ویتامین C به عنوان مكمل، نگهدارنده، رنگ، اسانس و مواد افزونی دیگر تولید میشوند. در این میان اكثر والدینی كه فرصت كافی برای تهیه آب میوههای تازه و طبیعی ندارند، از آب میوههای آماده برای كودكان خود استفاده میكنند.
ولی تحقیقات نشان داده كه این آب میوهها در بسیاری از موارد نه تنها فرق چندانی با نوشابههای معمولی ندارند، بلكه ویژگیهای تغذیهای و ویتامینی یك آب میوه طبیعی را نداشته و به علت مقدار شكر بالای به كار رفته در آنها، سلامت افراد را با بیماریهایی نظیر چاقی، فشار خون و دیابت به خطر میاندازند.
بر این اساس افراد چاق و بیماران دیابتی باید قبل از نوشیدن آب میوه به مواد تشكیل دهنده آن توجه نمایند و فقط از آب میوههایی كه به طور طبیعی تهیه شدهاند استفاده كنند، چرا كه قند پنهان موجود در این گونه نوشیدنیها برای مبتلایان به دیابت بسیار خطرناك است.هشدارهایی درباره ی نوشیدنیهای آماده :
از مصرف نوشیدنیهایی كه دارای بوی نامطبوع میباشند، خودداری كنید.
از خرید آب میوههای خارجی كه فاقد برچسب فارسی میباشند، خودداری كنید.
به تاریخ تولید، انقضا و شماره پروانه ی ساخت و علامت استاندارد و نیز تركیبات مندرج روی بسته بندی توجه كنید.
از خرید آب میوههای باز خودداری كنید، زیرا هیچ گونه نظارتی روی تهیه ی این آب میوهها صورت نمیگیرد.
هیچ گاه از آب میوههای خانگی پرهیز نكنید، چون از ارزش غذایی بیشتری برخوردار هستند و از تازگی و سلامت آن آگاهی دارید.
بررسیهای بسیاری نشان دادهاند که چای برای سلامتی قلب مفید است، اما یک پژوهش جدید در آلمان بیان گر آن است که اضافه کردن شیر به چای، این منافع را از بین میبرد.
بر اساس نتایج این بررسی جدید، علت این تفاوت وجود نوعی پروتئین به نام "کازئین" در شیر است که با چای وارد واکنش می شود و غلظت کاتشین- فلاوونوئید موجود در چای که مسئول اثرات محافظتی آن در مقابل بیماری قلبی است- را کاهش میدهد.
بدکتر ورنا استنگال، استاد بیماریهای قلب در بیمارستان دانشگاهی چاریته در برلین و سرپرست این تحقیق گفت:" تحقیقات بسیاری نشان دهنده اثر محافظتی چای در برابر بیماریهای قلبی بودهاند. اما اگر نتایج این تحقیقات را بررسی کنید، متوجه میشوید این اثرات مفید بیشتر در کشورهای آسیایی دیده میشود، نه در انگلستان.
بنابراین این پرسش مطرح میشود که "آیا علت این تفاوت، به دلیل اضافه کردن شیر به چای است که در انگلیس مرسوم است؟ "
این پژوهشگران در گروهی از زنان میانسال، به مقایسه ی اثر نوشیدن چای سیاه و چای مخلوط شده با 10 درصد شیر، بر انعطاف پذیری شریان بازویی که با سونوگرافی اندازهگیری میشد، پرداختند.
نتیجه این بود که اگرچه چای سیاه به طور قابل توجهی توانایی شریانها را برای شل و گشاد شدن افزایش می دهد، اما هنگامی که شیر به چای اضافه میشود، این اثر بیولوژیک حذف میشود.
بنابراین استانگل میگوید: اگر میخواهید منافع سلامتبخش چای نصیبتان شود، آن را همراه با شیر ننوشید.
استانگل یادآور شد که افزودن شیر به چای، نه تنها منافع چای برای عروق خونی را مهار میکند، اثرات آنتیاکسیدانی چای و شاید اثرات ضد سرطانی آن نیز از بین ببرد.
دکتر استانگل گفت گروه او در حال مقایسه ی اثرات چای سیاه و چای سبز بر کارکرد عروق خونی هستند.
او گفت: "این پرسش مطرح است که آیا چای سبز که دارای مقدار بیشتری کاتشین است، نسبت به چای سیاه اثر بهتری بر کارکرد سلولهای پوشش داخلی عروق- که برای سلامت رگها بسیار مهم است- دارد یا نه؟"
کارشناسان دیگر هم با این نتیجهگیری موافق هستند. دکتر رابرت ووگل استاد دانشکده پزشکی دانشگاه مریلند در آمریکا میگوید: "به طور کلی بهتر است افراد هنگام نوشیدن چای، شیر به آن اضافه نکنند. چای نوشیدنی بسیار مفیدی برای قلب است، اما بدون شیر یا خامه".
دکتر ووگل، در مقابل، اضافه کردن آب لیمو ترش را به چای، به دلیل اثرات مفید آن پیشنهاد میکند.
نوشابههای انرژیزا همان نوشیدنیهایی هستند كه این روزها طرفداران بسیاری دارند.
جوان هایی كه امروزه به باشگاه های ورزشی می شوند تا به اصطلاح خودشان، هیكل بسازند، معمولا یكی از این نوشابههای انرژیزا در دستشان وجود دارد. برخی از آنها هم كه بدون نوشیدن هر روزه آنها نمیتوانند زندگی كنند یا حتی آنان كه دوست دارند تمام طول شب و روز را یك سره سرحال و پر انرژی باشند، به شدت به این قوطی ها وابستهاند.
بد نیست بدانیم این نوشابهها كه به تازگی بسیار پر طرفدار شدهاند از كجا آمده اند و از چه چیز تشكیل شدهاند؟
نوشابه ی انرژی زا همانطور كه از اسمش پیداست، باید به شما انرژی مضاعف بدهد، اما دقت در اجزای تشكیل دهنده آن حقایق دیگری را هم آشكار میكند.
این نوشابه گرچه حاوی انرژی است، اما به طور خاص از كافئین و شكر تشكیل شده است و در واقع این انرژی به بدترین شكل موجود برای افراد تولید میشود.
یك قوطی نوشابهی انرژیزا معمولا 80 میلی گرم كافئین (دقیقا به اندازه كافئین موجود در یك فنجان قهوه) دارد كه بسیار زیاد است، در حالی که یك قوطی سودا(نوشابه گازدار) به طور متوسط 18 تا 48 میلی گرم كافئین دارد.
نوشابه های انرژیزا مقدار زیادی كافئین و شكر دارند تا بتوانند به اصطلاح انرژی تولید كنند و برای افرادی ساخته شده اند كه می خواهند در سر تا سر روز، بیش از حد انرژی داشته باشند.
مواد تشكیل دهنده این قوطی انرژی زا و اثرات آنها روی بدن از قرار زیر است:
– افدرین: محركی كه روی اعصاب مركزی بدن تاثیر میگذارد كه معمولا در داروهای كاهش دهنده ی وزن استفاده میشود، اما اثرات مخربی روی كاركرد قلب دارد.
– تورین: آمینو اسید طبیعی كه ضربان قلب و كاركرد ماهیچهها را تنظیم می كند كه باز هم در مفید بودن آن برای بدن شك بسیاری وجود دارد.
– جینسنگ: برای كاهش استرس و ازدیاد انرژی
– ویتامین گروه ب: گروهی از ویتامینها كه میتوانند شكر موجود در نوشابه را به انرژی تبدیل كرده و سبب ساخت ماهیچه شوند.
– دانه گوآرانا: كه از برزیل تهیه شده و محركی قوی است.
– كراتین: اسید اورگانیكی كه برای تولید انرژی ماهیچهها مفید است.
– دانه جینكو: دانهای درختی كه برای بهبود حافظه مفید است.
با نگاه به اجزای تشكیل دهنده این نوشابه به نظر میرسد كه تمامی آنها، موادی طبیعی هستند.
كسانی كه نوشیدن آن را حتی یك بار تجربه كردهاند، طعم آن را شبیه مزه ی دارو می دانند.
با وجود آن كه سازندگان این نوشابه ها مدعی هستند كه آنها كاملا بی خطر هستند، اما پزشكان عقیده دیگری دارند. آنها معتقدند آنچه كه این انرژی کاذب را در بدن افراد به وجود میآورد، تنها به دلیل وجود مقدار بسیار زیادی شكر و كافئین است كه برای بدن بسیار ضرر دارد.
از نظر آنها وجود كافئین در این نوشیدنی باعث میشود كه خواب افراد به شدت به هم بریزد و در واقع آنها بی خواب شوند. وجود فعالیتهای شیمیایی و اختلال در هورمون ها در مغز نیز كه به همین خاطر پدید میآیند، سبب بالا رفتن ضربان قلب شده و فعالیت چشم را مختل میكنند.
همچنین كبد مقدار بیشتری قند را به جریان خون میفرستد تا انرژی بیشتری تولید شود و این اتفاقات ناخوشایند در واقع همان هایی هستند كه به انرژی دار شدن شما كمك میكنند.
در نهایت باید گفت نوشیدن این نوشابهها برای مقدار بسیار كم بی خطر است، اما مصرف روزانه ی آن با وجود كافئین بسیار در آن، مطمئنا شما را به مشكلات بسیاری دچار خواهد كرد كه اعتیاد به آن یكی از آنهاست.
در كنار این مشكلات، مختل شدن كار كلیه باعث می شود مقدار بیشتری آب بدنتان از دست برود كه اگر در حال ورزش كردن هم باشید و عرق كنید، به سادگی ممكن است به خاطر این دو علت دچار افت شدید آب در بدنتان شوید.
نوشابههای انرژی زا گرچه در كشورهایی همچون آمریكا از پر فروش ترین نوشیدنی ها هستند، اما در كشوری همچون فرانسه كه مردم آن مرگ یك جوان 18 ساله را بر اثر مصرف این نوشابه در یك بازی به چشم خود دیده اند، فروش آن تنها با كافئین بسیار كم مجاز اعلام شده است.
دانمارك و نروژ این نوشیدنی را ممنوع اعلام كردهاند و كشوری همچون كانادا نیز با برچسبی از هشدار روی قوطی، آن را به فروش میرساند.