در روز آخر بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی روحانی حاشیه بر متن غالب بود. صبح از در مجلس که وارد میشدی فضای مجلس خبر میداد امروز تندروها هرچه دارند بهمیان میآورند و همین هم شد. از پخش بیانیه گرفته تا فیلم و عکس و گاه سخنانی که به تهمت و اتهام تنه میزد.
ابتدای این جلسه با دفاعیه نعمتزاده، وزیر پیشنهادی صنعت، آغاز شد؛ وزیری که مهمترین اتهاماتش سن بالایش بود و مخالفانش بر این نظر بودند او توانایی سرکشی به پروژهها را ندارد ولی با تمامی این اوصاف او توانست رضایت مجلس را جلب کند و رای اعتماد را از نمایندگان اخذ کند.
در سخنان نعمتزاده رفتوآمد نمایندگان پیشبینی رای اعتماد نعمتزاده را آسانتر کرده بود؛ در بین تمام این رفتوآمدها گفتوگوی طولانی احمد توکلی، نماینده اصولگرای مجلس و محمد صادق از اطرفیان رییسجمهوری، خودنمایی میکرد؛ صادق علاوه بر این با غلامعلی حدادعادل و حسین مظفر، دیگر نمایندگان اصولگرای مجلس نیز گفتوگوهایی داشت؛ گفتوگوهایی که از نتیجهبخشبودن یا نبودنش خبری در دست نیست.
بیشتر لابی و رایزنی بود تا بیان نکات ویژه. علاوه بر این، غیبت بیشتر نمایندگان عضو جبهه پایداری تا دمادم ظهر جالب توجه بود؛ غیبتی که تا لحظات پایانی نوبت اول جلسه بررسی صلاحیتها ادامه داشت تا خبر منتشرشده هفته گذشته مبنی بر رایزنی نمایندگان جبهه پایداری بر ندادن یکپارچه رای اعتماد به برخی وزرا را قویتر کند؛ در این حین نیز نمایندگان حاضر در جلسه بیشتر اطراف صندلی دولتیها و اعضای هیاترییسه مجلس در تردد بودند؛ رفتوآمدی که نشان میداد اخباری بین هیاترییسه مجلس و دولتیها ردوبدل میشود.
در این میان جروبحث لفظی بین حسین نقویحسینی، عضو کمیسیون امنیت ملی، محمدمهدی زاهدی، عضو کمیسیون آموزش، انتهای صحن را ملتهب کرده بود؛ جروبحثی که بر سر یک نامه محرمانه بود؛ نامهای که بنا به گفته یکی از نمایندگان مجلس علیه محمدعلی نجفی بین نمایندگان توزیع شده بود و نقویحسینی در اعتراض به زاهدی معترض بود: «این نامه دقیق نیست و در بخشهایی اطلاعاتش صحت ندارد».
اعتراضی که از سوی زاهدی قابل قبول نبود. این درگیری به حدی رسید که 10 تا 15 نماینده را به دور خود جمع کرد و علی لاریجانی، رییس مجلس را مجبور کرد تا از نمایندگان حاضر در جروبحث بخواهد که بر سر صندلیها خود بازگردند.
پس از نعمتزاده نوبت به بررسی صلاحیت جعفر میلیمنفرد، وزیر پیشنهادی وزارت علوم، رسید؛ وزیری که مهمترین اتهامی که مخالفان به او وارد کرده بودند، دخالت در حوادث 88 بود. فرهاد بشیری، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات، بهعنوان مخالف اول در حین نطق خود اقدام به پخش فیلمی از حضور میلیمنفرد در تجمع استادان دانشگاهی در مسجد دانشگاه تهران کرد.
او با استناد بر این فیلم و چند عکس تهیهشده از همان فیلم معتقد بود که او در رهبری استادان دانشگاه نقش داشته و آنان را تحریک به تحصن کرده است؛ اتهامی که از سوی نمایندگان موافق میلیمنفرد و شخص میلیمنفرد تکذیب شد. موافقانی که در مقایسه با دیگر ناطقان مجلس وجه تمایز بالاتری داشتند.
علی مطهری، نماینده تهران، اولین و مسعود پزشکیان، نماینده تبریز، دومین موافق میلیمنفرد بودند. مطهری در نطق خود با رد اتهامهای سیاسی وزیر پیشنهادی بر سابقه درخشان میلیمنفرد تاکید داشت و پزشکیان نیز با استناد بر مصادیق قرآنی و روایی و فرمودههای مقام معظم رهبری بر اتحاد بین مسئولان و احزاب تاکید کرد.
نطق پزشکیان بهحدی قاطع و جنجالی بود که مخالفان او، بهویژه اعضای جبهه پایداری همچون سالک، پژمانفر و نبویان، حتی اجازه ندادند پزشکیان روی صندلی خود مستقر شود. انتقاد تند آنان که با دادوفریاد به پزشکیان اعلام میشد جمع نمایندگان حاضر در مشاجره را هر لحظه بیشتر میکرد و تعداد تجمعکنندگان در اطراف صندلی پزشکیان از مرز 30 نفر گذراند.
یکی از نمایندگان در گفتوگو با «بهار» درباره این چالش گفت: «نمایندگان مخالف نطق پزشکیان با فریادهای بلند بر سر پزشکیان و محاصرهکردن او میگفتند که «تو حق نداشتی اینچنین از قرآن و رهبری مایه بگذاری! حوادث 88 فتنهای بود که هرگز بخشیدنی نیست و تو حق نداری اینچنین سخن بگویی! عوامل فتنه را ما هرگز نمیبخشیم و هیچ جایی ندارند!»
این ازدحامها و دویدنها در صحن علنی فقط به اطراف صندلی پزشکیان ختم نشد و چندین نماینده بهصورت متوالی در جایگاه هیاترییسه مجلس حاضر میشدند؛ ازدحامی که تعجب هیاترییسه را برانگیخت و لاریجانی را ملزم کرد که چندینبار تذکر دهد. درنهایت این تجمع رفع شد ولی تا پایان جلسه، نمایندگان بهصورت انفرادی یا در قالب دو نفر و سه نفر پیش پزشکیان میرفتند. پزشکیان هم تو گویی خسته بهنظر میرسید برای لحظاتی صحن را ترک کرد.
بررسی صلاحیت وزیر علوم در مقایسه با دیگر وزرا از این نظر متفاوت بود که بیشترین گردهماییهای انتهای صحن را به خود اختصاص میداد؛ تجمعاتی که درنهایت به عدم رای اعتماد میلیمنفرد ختم شد. در تمامی اینگیرودارها بیخیالی بعضی از نمایندگان قابلتوجه بود.
بیژن نوباوه، بهعنوان یکی از نمایندگان با سابقه مجلس، با دوربین شخصی خود از خود و دیگر نمایندگان فیلم میگرفت و حتی با حضور در درگیری پزشکیان و نمایندگان جبهه پایداری مشغول فیلمبرداری از جروبحثها بود؛ گویی این آخرین حضورشان در صحن بود. عبدالرضا عزیزی نیز در زمان رایگیری مشغول فیلمبرداری از صحن بود.
پس از نطق پزشکیان و با اتمام دفاعیه وزیر پیشنهادی وزارت علوم موافقان و مخالفان وزیر ارشاد به جایگاه سخنرانی آمدند. جواد کریمی قدوسی، عضو کمیسیون امنیت ملی، بهعنوان مخالف وزیر ارشاد به جایگاه سخنرانی آمد. او در جریان درگیری پزشکیان نیز حضور داشت. کریمی قدوسی که بهعنوان مخالف با وزیر ارشاد مشغول سخنرانی بود، آنقدر بیارتباط با وزیر ارشاد سخن گفت که علی لاریجانی به او در چند نوبت تذکر داد.
مخالف بعدی وزیر ارشاد، حمد رسایی، عضو مستعفی کمیسیون اصل 90، بود؛ در این حین علی لاریجانی صحن را ترک کرد و ابوترابیفرد جای او بر صندلی ریاست مجلس تکیه داد.
رسایی در این سخنرانی خود آنقدر خارج از وقت صحبت کرد که ابوترابیفرد در پایان سخنان او گفت: «آقای رسایی ایکاش حداقل انضباط را رعایت میکردید.»
اهدای دو کتاب از سوی رسایی به جنتی اوج خلاقیت او در این جلسات بود. پس از پایانیافتن بررسی وزیر ارشاد نوبت به وزیر کشور رسید؛ اما مخالفان وزیر کشور از سخنرانی انصراف دادند تا زمان بررسی صلاحیتها کمتر اتلاف شود. با وجود انصراف مخالفان رحمانیفضلی، وزیر کشور، همچون وزیر دفاع از سخنرانی انصراف نداد و از خود دفاع کرد و درنهایت جلسه نوبت صبح بهپایان رسید.
یکی از نمایندگان عضو جبهه پایداری نیز در زمان استراحت بین دو نوبت عصر و صبح اعلام کرد که «به شش وزیر پیشنهادی رای اعتماد نخواهیم داد.»
شش وزیری که نام آنان در پی نامهای با امضای آقا تهرانی حین سخنرانی روحانی توسط کوچکزاده بین نمایندگان توزیع شد. در این نامه آمده بود که «فراکسیون روحانیون مجلس با حضور اکثریت قاطع اعضا تشکیل جلسه داده و پس از بررسیهای انجامشده به این نتیجه رسیده است که وزرای پیشنهادی وزارت آموزشوپرورش، علوم و تحقیقات، ورزش و جوانان، نفت، تعاون و همچنین راه و مسکن بنابر مسائل گوناگون احراز صلاحیت نشدهاند.؛ این نامه پس از گذشت نیمی از جلسه نوبت عصر توزیع شد که تاثیر بسزایی در فضای مجلس داشت.
علاوهبر این نامهها، تغییر موضع ناگهانی احمد توکلی نسبت به زنگنه وزیر نفت فضای مجلس را یکبار دیگر تغییر داد. او علت رد صلاحیت زنگنه را در قسم جلاله دروغ زنگنه خواند و بهصراحت گفت: «امیدوارم ایشان (زنگنه) رای نیاورد.» بنا بر گفتههای علی لاریجانی، اکثریت نامههای توزیعشده در بین نمایندگان از سوی هیاترییسه تایید نشده بود، ولی بعضی نمایندگان با وجود این، اقدام به توزیع نامههایی کردند.
عبدالوحید فیاضی، عضو کمیسیون آموزش، در گفتوگو با «بهار» گفت: «توزیع نامههای بدون تاییده هیاترییسه در روز آخر بهشدت افزایش یافت. متاسفانه بعضی نمایندگان در نامههای توزیعشده فقط به تخریب بعضی وزرا پرداخته بودند و منافع حزبی خود را دنبال کردند.
غلامرضا تاجگردون نیز در اینباره اعلام کرد: «در تخریب وزرا و دولت بهویژه نجفی علاوه بر نمایندگان مجلس و افرادی خارج از مجلس بهویژه اعضای شورای دوره سوم شهر تهران نقش زیادی داشتند.»
علیرضا زاکانی دیگر مخالف وزارت نفت بود. پیش از او قرار بود که الیاس نادران در این زمینه سخنرانی کند ولی با وجود این، قرار شد تا فقط او به سخنرانی بپردازد. قبل شروع نطق زاکانی توکلی و نادران با او مشغول صحبت بودند و توکلی چند برگه را برای سخنرانی به زاکانی داد. اوراقی که برای زاکانی در زمان سخنرانی دردسرساز شد. این متون آنقدر دیر به دست زاکانی رسید که او حتی وقت نکرده بود که آنها را مرتب کند و در حین سخنرانی همواره مشغول مرتبکردن صفحات سخنرانیاش بود.
یکی از نمایندگان مجلس در همین باره به «بهار» اعلام کرد: «متاسفانه بعضی از نمایندگان اصلا نمیدانند دلیلشان برای مخالفت چیست؛ تنها متنی ازپیشتعیینشده در یافت میکنند و مشغول سخنرانی میشوند که این رفتار مناسبی نیست.»
زنگنه نیز در دفاعیه خود به اتهامهای واردشده از سوی توکلی و زاکانی جواب داد و ضمن ارائه برنامههای خود و مشخصکردن مواضع سیاسی خود به سخنرانی خود پایان داد.
نادر قاضیپور، نماینده اورمیه که بیش از این نیز سه نطق مخالفت با وزرا داشت، بهعنوان مخالف وزیر نیرو سخنرانی کرد. در حین این نطق نیز احمد امیرآبادی مشغول انتشار نامهای با محتوای جریان نامگذاری میدان حقشناس بود. داستانی که در این جلسات در قالب دهها نامه متفاوت بین نمایندگان روایت شد و در پس هر روایت یکبار نجفی را تایید و یکبار مردود میکرد. داستان میدان حقشناس روز آخر از سوی بعضی نمایندگان و با حمایت بعضی رسانههای تندرو از وسعت یک میدان به وسعت تاریخ و انقلاب رسید. این میدان متن بیشتر نامههای محرمانه بود.
در نوبت عصر توزیع نامهها به اوج خود رسید. این ازدیاد نامهنگاریها بهحدی بود که جهانگیرزاده، عضو کمیسیون امنیت ملی، محمد دامادی، عضو کمیسیون عمران، با دستی پر از نامهها پیش علی لاریجانی رفتند.
این نمایندگان گفته بودند: «حدود هشت تا 9 نامه علیه وزرا فقط به دست ما رسیده است و مشخص نیست دقیقا چه تعداد نامه دقیقا روز آخر توزیع شده است که کار درستی نبود»؛ بااینحال لاریجانی در نشست خبری پس از اعلام رای اعتماد عنوان کرد که «این نامه حدود سه تا چهار عدد بیشتر نبود و تاثیری در نظر نمایندگان نداشت.»
هرچه زمان بررسی رای اعتماد به دقایق پایانی نزدیک میشد از هر طرف و هر گوشه مجلس یک نامهای بیرون میآمد. نامههایی که از هر نطق و دفاعیهای تاثیر گذارتر بود؛ بهویژه آنکه رایهای خاکستری را از آن خود میکرد.
ساعت 16:15 علی لاریجانی به جایگاه خود بازگشت. پس از اتمام سخنرانی موافقان، مخالفان و وزیران، حسن روحانی به دفاع از کابینه خود پرداخت. او در سخنرانی خود هرگونه اتهام سهمخواهی، فتنهگری، ناتوانی جسمی و مدیریتی را رد کرد و از نمایندگان خواست تا به تمامی کابینه رای دهند. در این سخنرانی روحانی با حمایت از اعضای کابینه، دفاعی قاطعانه از وزیر نفت داشت و حذف او را یک ضربه به وزارت نفت خواند.
پس از اتمام سخنرانی روحانی و خروج اعضای کابینه، مقدمات رایگیری در صحن آماده و نهایت رای اعتماد به وزرا مشخص شد.
سه وزیر پیشنهادی وزارت آموزشوپرورش، ورزش و جوانان و علوم رای عدم اعتماد گرفتند.
خنده بلند بعضی نمایندگان در کنار سکوت بعضی دیگر یک تضاد کامل را مشخص میکرد. نجفی برای تصدی وزارتش تنها یک رای کم آورد تا فرهنگیان و معلمان بهویژه ساکنان شهرهای دور به خواسته خود نرسند.
غلامرضا تاجگردون، عضو کمیسیون برنامهوبودجه، با ابراز تاسف از رد نجفی گفت: «نمایندگانی که اهل شهرشان از نجفی حمایت کرده بودند به نجفی رای ندادند و زمانی که علت را از آنان میپرسیدم جواب درستی به من نمیدادند و اصلا نمیدانستند چرا رای ندادند.»
میلیمنفرد نیز برای تصدی وزارت علوم 48رای کم آورد و درنهایت سلطانیفر با کسری 26رای رد شد. بنا بر گفتههای صادق، روحانی بهزودی جایگزینهای این وزارتخانهها را معرفی خواهد کرد./روزنامه بهار