چکیده : هوش مصنوعی همه جا هست! از حوزههای پزشکی و برنامهنویسی کامپیوتری بگیرید تا آهنگسازی و ساخت تصویر. زمانی که ChatGPT به عنوان نخستین هوش مصنوعی مولد ظهور کرد و در دسترس عموم مردم قرار گرفت، بلافاصله میلیونها کاربر به آن هجوم بردند تا از امکانات این ابزار استفاده کنند.
پیدایش ChatGPT راه را برای ظهور سایر هوشهای مصنوعی مولد (زاینده) هم باز کرد و امروزه میلیونها نفر در سراسر جهان با هوش مصنوعی محتوا تولید میکنند، طراحی دکوراسیون انجام میدهند، آهنگ میسازند، فیلم و انیمیشن درست میکنند و خلاصه هوش مصنوعی خیلی زود به جزئی از زندگی روزمره انسانها تبدیل شده است.
درست است که در موارد حساسی که در ادامه به آنها اشاره میشود نمیتوان کاملا به هوش مصنوعی تکیه یا اعتماد کرد، اما در موارد متعددی مانند ترجمه، تولید محتوا، تولید تصویر، آموزش و یادگیری میشود از امکانات متنوع یک دستیار صوتی یا چت بات مصنوعی فارسی مانند زیگپ نهایت استفاده را برد.
اما همین ابزار همهفنحریف و هوشمند هم در تمامی حوزهها قابل تکیه نیست. لااقل تا زمینه که بشر به توسعه یک هوش مصنوعی جامع نرسیده باشد، این فناوری همچنان عیب و نقص خواهد داشت.
حتما میدانید که هوش مصنوعی براساس آموزهها و دادههای انسانی آموزش میبیند و از آنجایی که انسان اشتباهات زیادی دارد، هوش مصنوعی هم از انجام اشتباه مصون نیست.
هوش مصنوعی میتواند در نتیجهگیری و قضاوت دچار خطای تعصب یا سوگیری شود و این یکی از مهمترین ضعفهای آن است. بنابراین همچنان در حوزههای حساس و خطیر نمیتوان کاملا به هوش مصنوعی اعتماد کرد.
در عوض انجام کارهایی مثل یادگیری زبان با هوش مصنوعی، انجام تکالیف ریاضی، کدنویسی و رفع باگ کدها با این فناوری معقول و کاملا شدنی است.
در این مطلب میخواهیم به شما بگوییم در چه مواردی نمیتوان از هوش مصنوعی استفاده کرد و یادگیری کدام موارد با هوش مصنوعی اشتباه است. ضمنا اشارهای به کارهایی که هوش مصنوعی قادر به انجام آنها نیست هم خواهیم داشت.
دست بر قضا یکی از کمخطاترین عملکردهای هوش مصنوعی، در حوزه پزشکی است. دلیلش هم این است که تحقیقات پزشکی در طی دههها، به صورت شفاف همهجا منتشر شده و پایه کاملا علمی هم دارد.
بنابراین در این مورد خاص هوش مصنوعی با خالصترین و علمیترین دادههای ممکن آموزش دیده است: میلیونها پرونده پزشکی، میلیاردها آزمایش و تصاویر پزشکی و ….
اما چرا نباید در یادگیری پزشکی و تشخیص و درمان به هوش مصنوعی اعتماد 100% داشت؟
چون مسئله جان و سلامتی انسان در میان است. درست است که پزشکان انسانی هم در فرایند تشخیص و درمان دچار اشتباه میشوند، اما از عنصر تجربه و مشورت بهرهمند هستند.
از آن طرف هوش مصنوعی هنوز در ابتدای کار است و ممکن است دچار خطاهای شناختی و محاسباتی باشد، بنابراین عقل سلیم حکم میکند که در زمینه حساسی مانند پزشکی، همه تخممرغها را در سبد هوش مصنوعی نگذاشت و همچنان به روشهای انسانی اعتماد کرد.
کافی است اینستاگرام را باز کنید تا هزاران ریمیکس بامزه از صدای خوانندههای مختلف در اکسپلور شما جاری شود! در یک سو «جواد خیابانی» در حال خواندن موسیقی رپ است و در سوی دیگر یک خواننده قدیمی و مرحوم ایرانی مشغول همخوانی با «ادل» موزیسین بریتانیایی است!
این شیرینکاریها تنها یک چشمه از تواناییهای هوش مصنوعی در حوزه موسیقی است. هوش مصنوعی قابلیت ساخت انواع سمپلها، ریتم، بیت و ملودیها را دارد و حتی قادر است تا خوانندگان درگذشته را هم زنده کند. اما آیا میتوان همه چیز را در حوزه موسیقی به هوش مصنوعی سپرد؟
مشاغل موجود در هنر، مانند نوازندگی، نقاشی و سایر هنرهای خلاق، به شدت به نبوغ، احساسات، و تفسیر ذهنی انسان متکی هستند. هوش مصنوعی میتواند تلاش کند تا عملکردهای سمت چپ مغز ما را به دست گیرد یا تقلید کند، اما کارایی سمت راست مغز منحصرا در اختیار انسان است. بنابراین این ما انسانها هستیم که تا ابد میتوانیم در هنر «روح» جاری کنیم.
با این وجود تولید محتوا با هوش مصنوعی ریسک کمتری دارد، چرا که تولید محتوا الزاما جنبه هنری ندارد و میتوان از آن در نوشتن انواع متون بهره برد.
این حوزه هم مانند پزشکی است، با این تفاوت که علم شناخت روان انسان همچنان برای خود انسان هم بسیار پیچیده است و شناخت روان ما نیازمند دهها جلسه صحبت، گرفتن آزمونهای متعدد و تفاسیر پیچیده این آزمونهاست.
در علم پزشکی میلیاردها داده متقن و قطعی وجود دارد، اما روانشناسی همچنان حوزه پر آزمونوخطایی است که بسیاری از یافتههای پرکاربرد آن همچنان «نظریه» و «فرضیه» محسوب میشوند.
ارائه حمایت عاطفی، درمان، مشاوره، و حل مسئله خلاقانه ماهرانه نیاز به همدلی عمیق، ارتباط انسانی و درک تفاوتهای ظریف عاطفی دارد. پس اینجا هیچ شانسی برای هوش مصنوعی وجود ندارد.
مددکاران اجتماعی با موقعیتهای انسانی متنوع، غیرقابل پیشبینی و اغلب ناگهانی برخورد میکنند که نیاز به هوش هیجانی، سازگاری و قضاوت اخلاقی بالایی دارد، هوش مصنوعی شاید در این حوزه ابزار کمکی مفیدی باشد، اما هرگز نمیشود به عنوان یک درمان یا راه حل به آن نگاه کرد.
فعالیت در بازار بورس و سهام و ترید کردن ارزهای دیجیتال، مبتنی بر آمارها و دادههاست. هوش مصنوعی هم به عنوان یک «ماشین» از درک بالایی برای تحلیل دادهها برخوردار است و در این زمینه مرتبه استادی دارد.
اما آیا میتوان سرمایه را بهکل به هوش مصنوعی سپرد و با خیالی آسوده کنار نشست؟
پاسخ «خیر» است. هوش مصنوعی در زمینه اعداد و ارقام و داده کارش عالی است، اما ممکن است شناخت درستی از ویژگیهای بازار هر منطقه و عوامل غیر ریاضی موثر بر بازار نداشته باشد. مثلا در کشوری مثل کشور ما، اتفاقات سیاسی منطقه یا حتی یک اظهارنظر ممکن است تاثیری آنی بر بازار بگذارد و قیمتها را زیرورو کند.
آیا هوش مصنوعی قادر به پیشبینی این نوسانات هست؟
نه! پس بهتر است سرمایه را کلا به هوش مصنوعی نسپاریم، هرچند میتوانیم از قابلیتهای عالی آن در زمینه تحلیل آماری بازار نهایت استفاده را ببریم.