در دوره فعلی آمار استفاده از الکل در بین ایرانی ها زیاد شده اسـت و باید بـه این وضعیت رسیدگی شود تا مشروبات الکلی در جامعه بـه صورت اپیدمی مصرف نشوند.«درسال ۹۱ سند ملی الکل در کشور معرفی شد کـه بر اساس آن بیش از یک میلیون نفر در کشور الکل مصرف میکنند. مصرفکنندگان الکل در ایران ۳۰ درصد زن و ۷۰ درصد مرد هستند.
البته، بـهطورکلی در جهان مسمومیت با الکل در مردان بیشتر از زنان اسـت. با این اوصاف با توجه بـه 30 درصد مصرفکننده زنی کـه در کشور وجوددارد، هنوز هیچ زنی بـه مرکز ترک اعتیاد الکل مراجعه نکرده اسـت». سه سال قبل بهزیستی بـهصورت آزمایشی اقدام بـه راهاندازی مرکزی برای ترک الکل کرد کـه مجوزی نیز دراین خصوص بـه یکی
از مراکز تهران داده شد، اما وزارت بهداشت فعالیت دراین زمینه رابه عهده گرفت و قرار شد مراکز ترک الکل با مجوز وزارت بهداشت راهاندازی شود.یکی از انواع اعتیاد کـه آثار مخربی بر روح و روان مصرفکننده دارد، اعتیاد بـه الکل اسـت کـه عوارض جبران ناپذیری از جمله پرفشاری خون، سیروز کبدی، مشکلات قلبی، پرخاشگری،
افسردگیهـای مزمن و… در انتظار مصرفکننده آن اسـت. از سوی دیگر، از الکل بعنوان سومین عامل تصادفات رانندگی در کشور و اولین عامل خطرساز انسانی دراین زمینه نام میبرند. علاوه بر این، نقش الکل در خشونت خانگی، کودکآزاری و همسرآزاری در جهان ثابت شده اسـت، بعنوان نمونه، بیش از ۷۰ درصد از همسران مصرفکنندگان الکل سابقه تجربه همسرآزاری دارند.
باوجود اینکه در کشور مـا مصرف مشروبات الکلی ممنوع اسـت، اما همان گونه افرادی هستند کـه بـهصورت غیرقانونی بـه مصرف الکل میپردازند. البته، مسؤولان می گویند آمار دقیق و قابل استنادی از تعداد مصرفكنندگان الكل موجود نيست، اما دراین زمینه تخمینهایي زده شده اسـت. مثلا طرح ارزيابي سريع اعتياد RSA سال 1386 انجام شد
و تعداد معتادان كشور را يك ميليون و 200 هزار نفر اعلام كرد. مجري اين طرح؛ حسن رفيعي هشدار داده بود كه 8 هزار و 400 معتاد بـه الكل در كشور داريم و بر اساس يافتههـای طرح ارزيابي سريع اعتياد در كشور، 0.7 درصد معتادان كشور بـهشدت بـه الكل اعتياد دارند.
130 هزار معتاد بـه الکل در کشور زندگی می کنند
سردار اسماعيل احمديمقدم؛ فرمانده وقت نیروی انتظامی نیز درسال 90 گفت: «میگویند در ایران 200 هزار معتاد الکلی وجوددارد کـه این آمار مشکوک اسـت. در دنیا 10 برابر معتادان مواد مخدر معتاد الکلی وجوددارد، اما در ایران یکدهم معتادان مواد مخدر، معتاد الکلی داریم. براساس آخرین آمارها یک میلیون و 300 هزار معتاد در کشور وجوددارد».
بـه این ترتیب، میتوان از سخنان فرمانده وقت نیروی انتظامی نتیجه گرفت کـه حدود 130 هزار معتاد بـه الکل در ایران زندگی میکنند. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی نیز ایران کشور نوزدهم دنیا از نظر میزان مصرف بالای الکل بـه ازای هر مصرفکننده اسـت.
30 درصد از مصرفکنندگان الکل در ایران زن هستند
پزشک رضا افشاری؛ رییس جامعه زهرشناسی دکتری آسیا و اقیانوسیه درباره تعداد معتادان بـه الکل در ایران میگوید: «درسال ۹۱ سند ملی الکل در کشور معرفی شد کـه بر اساس آن بیش از یک میلیون نفر در کشور الکل مصرف می کنند. مصرفکنندگان الکل در ایران ۳۰ درصد زن و ۷۰ درصد مرد هستند.
البته، بـهطورکلی در جهان مسمومیت با الکل در مردان بیشتر از زنان اسـت. با این اوصاف با توجه بـه 30 درصد مصرفکننده زنی کـه در کشور وجوددارد، هنوز هیچ زنی بـه مرکز ترک اعتیاد الکل مراجعه نکرده اسـت».
مصرف الکل سالانه جان 3,3 میلیون نفر را در دنیا میگیرد کـه ایران هم دراین زمینه آماری دارد. بنابر آمار سازمان دکتری قانونی، ظرف 6 ماه نخست سال 89 و با افزايش 23.3 درصدي نسبت بـه مدت مشابه سال گذشته، 74 نفر شامل 70 مرد و 4 زن و سال 90، 93 نفر شامل 86 مرد و 7 زن بر اثر مصرف الكل جان باختهاند. آمارهای سال 92 هم نشان می دهد 150 نفر بدلیل مسمومیت ناشی از مصرف الکل جان خودرا از دست دادهاند.
متوسط سن مصرف الكل بـه 20 سال رسيده اسـت
در زمینه مصرف الکل و اعتیاد بـه آن هنوز پژوهش گستردهاي در ایران انجام نشده اسـت، اما تحقيقي كه پيرامون ميزان شيوع مصرف موادمحرک، انواع داروهاي روانگردان، الكل و سيگار روی 8 هزار جوان 15 تا 35 سال مناطق 22گانه تهران انجام شده، نشان ميدهد متوسط سن مصرف الكل بـه 20 سال رسيده و 26.5 درصد
از جواناني كه بـه مصرف الكل روي آوردهاند، سابقه مصرف اينگونه مشروبات را درخانواده خود داشتهاند. نتايج پژوهش انجمن جامعهشناسي ايران نیز كه در دولت نهم بر 1500 دانشجوي 18 تا 24 ساله انجام شد، نشان داد 25 درصد دانشجويان، مصرف الكل را بدون اشكال ميدانستند. از اين تعداد، 20 درصد اعلام كرده بودند الكل مصرف ميكنند و 5 درصد هم گفته بودند وسوسه شدهاند اين كار را انجام دهند.
در کشور مـا مراکز درمانی متعددی برای درمان اعتیاد بـه موادمخدر وجوددارد، اما با توجه بـه ممنوعیت قانونی استفاده از الکل، مراکز درمان اعتیاد بـه الکل بسیار محدود هستند. اولین مرکز تخصصی ترک الکل در ایران، «مرکز درمان اعتیاد سهرورد» اسـت کـه کار خود رابهصورت پایلوت و با همکاری NGO «تولدی دوباره» در شهریورماه 92 آغاز کرد
و هماکنون نیز در حال فعالیت اسـت. اولین کلینیک دولتی ترک اعتیاد بـه الکل نیز یکسال بعد یعنی در مرداد ماه 93 در مرکز ملی مطالعات اعتیاد دانشگاه علوم دکتری تهران راهاندازی شد کـه دراین کلینیک، خدمات مشاورهاي شامل مشاوره فردی، مددکاری، گروهدرمانی و خانوادهدرمانی در اختیار مراجعان قرار می گیرد.
150 مرکز درمان اعتیاد بـه الکل در ایران راهاندازی می شود
از سوی دیگر، علی فرهودیان؛ رییس مرکز تحقیقات سوءمصرف و وابستگی بـه مواد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی خرداد ماه سال گذشته اعلام کرد کـه قرار اسـت ۱۵۰ مرکز درمان اعتیاد بـه الکل در ایران راهاندازی شود. بـه گفته فرهودیان، مرکز تحقیقات سوءمصرف و وابستگی بـه مواد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی
بـه نمایندگی از وزارت بهداشت و با همکاری شورای اجتماعی وزارت کشور این خدمات را در قالب طرح درمانی پژوهشی در مراکز یادشده راهاندازی میکند. برای نیل بـه این هدف، دورههـای تخصصی برای کارشناسان ۱۵۰ مرکز برتر و پیشکسوت برگزار می شود کـه پس از ارایه آموزشهـای لازم بـه آنها، مجوز موقت درمان توسط وزارت بهداشت
برای این مراکز صادر خواهد شد. استاندارد ها و کیفیت درمان در قالب طرحی پژوهشی مورد بررسی قرار میگیرند و مراکزی کـه پس از ۱۸ ماه قادر بـه درمان موفق بیماران باشند، مجوز 2 ساله این درمان را دریافت خواهند کرد کـه این مجوز درصورت موفقیت در عملکرد مراکز، قابل تمدید اسـت.
وزارت بهداشت مسؤول راهاندازی مراکز ترک اعتیاد بـه الکل اسـت
اما بهمن ماه سال جاری، مجید رضازاده، رییس مرکز توسعه جلوگیري و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی خبر داد کـه بزودی مراکز اقامتی و کوتاهمدت ترک الکل در چند منطقه از کشور افتتاح خواهد شد. او با اشاره بـه اینکه بهزیستی مرکز خاصی برای ترک الکل ندارد، خاطرنشان کرد: وزارت بهداشت مسؤول راهاندازی مراکز خاصی دراین زمینه اسـت.
سه سال قبل بهزیستی بـهصورت آزمایشی اقدام بـه راهاندازی مرکزی برای ترک الکل کرد کـه مجوزی نیز دراین خصوص بـه یکی از مراکز تهران داده شد، اما وزارت بهداشت فعالیت دراین زمینه رابهعهده گرفت و قرار شد مراکز ترک الکل با مجوز وزارت بهداشت راهاندازی شود. بهزیستی مراکز خاص ترک الکل ندارد و نمیتواند چنین مراکزی را راهاندازی کند اما مراکز ترک اعتیاد تحت پوشش سازمان کـه از بهزیستی مجوز گرفتهاند میتوانند در زمینه ترک الکل نیز اقدام کنند.
سید حسن موسوی چلک، رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران نیز در خصوص ایجاد مراکز ترک الکل گفت: در اوایل دولت یازدهم بر اساس مصوبه شورای اجتماعی کشور پروتکلی برای ایجاد مراکزی برای درمان و کاهش الکل تدوین و ابلاغ شد کـه در حال حاضر بـه صورت محدود اینکار انجام می شود. قدمهایي برداشته شده، اما کافی نیست کـه امیدواریم بتوانیم با شدت بیشتری بـه سمت کاهش آسیب مصرف الکل و منع استفاده از جوانان از الکل پیش رویم.