آیا از مزاج و طعم خود اطلاع دارید؟ 

همیشه بیشتر از زبان بزرگ ترها می‌شنویم کـه می‌گویند مزاج سرد و گرم,مزه دهان,اما این صحبت ها ریشه علمی دارند کـه دراین پست برای شـما بازگو می شود. مواد ترش مزاج سرد و خشک دارند ودر بدن هم ایجاد سردی و خشکی می‌كنند.

احادیث در مورد قرار دادن سبزی در سفره
یكی از آداب دیگر در احادیث، گذاشتن سبزی در سفره اسـت و خیلی توصیه شده كه سبزی خوردن سر سفره باشد.

امام صادق‌«ع»: هر چیز را زیوری اسـت و زیور سفره سبزی اسـت.

امام صادق‌«ع» بـه شخصی فرمودند از سبزی‌ استفاده كن، زیرا دل‌هاي مومنان سبز اسـت و بـه همانند خویش میل دارد «كتاب معتبر كافی». در مورد بحث سبزی خوردن باید گفت اكثر سبزی خوردن‌ها طبع رو بـه گرم دارند و حاوی فیبر غذایی می‌باشند. گرما و فیبر سبزی، بـه عمل هضم كمك و دفع را آسان می‌كنند «دو كاری كه برای سیستم گوارشی مـا لازم اسـت».

سبزی ریحان و نعنا در اولویت هستند. در قدیم از سبزی خرفه هم زیاد استفاده می ‌شد. امروزه مصرف آن كم شده و خوب اسـت جزء سبزی‌هاي سفره باشد. توصیه میشود از سبزی‌هاي تند مانند ترخون، پیازچه، تربچه و شاهی كمتر استفاده شود، چون سبزی‌هاي خیلی تند تولید گازهای مضر می‌كنند.

این گازها بطرف مغز متصاعد شده و حالت منگی و مشكلاتی را مخصوصاً برای گرم مزاج‌ها ایجاد می‌كنند. پس نباید در مصرف آن ها زیاده‌روی شود و نباید باهم خورده شوند.

آداب غذاخوردن در احادیث
در اسلام احادیث زیادی در مورد آداب غذاخوردن وجوددارد، از جمله بهداشت غذایی «خوب غذا خوردن» كه دراین خصوص بـه شستن دست‌ها قبل و پس از غذا اهمیت زیادی داده شده اسـت.

پیامبر «ص»: شستن دست‌ها پیش و پس از غذا شفایی برای تن و مایه بركت در روزی اسـت. این كار فقر را دور می‌كند؛ اندوه را می راند و چشم را سلامت می دهد. این كار بلا را از تن دور می‌كند.

پیامبر «ص»: كودكان وقتی در خواب میترسند یكی از دلایل آن نشستن دست‌ها پس از خوردن غذا اسـت.

امروزه بـه بحث میكروب‌ها در رشته پزشكی و بهداشت اهمیت زیادی داده شده اسـت. همین امروز هم طبق آخرین مطالعات انجام شده هیچ كاری برای پیشگیری از گسترش بیماری‌هاي عفونی، ویروسی و انگلی موثرتر از شستن دست‌ها نیست مخصوصا قبل از غذا.

در قدیم بیشتر از دست برای غذاخوردن استفاده می‌كردند ودر جایی‌كه فرد میتواند و امكان دارد توصیه شده با دست غذا بخورد «مانند غذا هاي جامد». بدیهی اسـت كه قبل ازآن فرد باید دست‌ها را بشوید و ناخن‌ها كاملا كوتاه باشند.

اگر پس از غذا دست را نشوید، ذرات غذا مخصوصاً چربی‌ها بعد از چند دقیقه یا ساعت، تغییر ماهیت داده، میكروب‌ها در انها رشد می‌كنند و ممكن اسـت موادی آزاد شود كه وارد پوست، چشم یا دهان شوند و باعث بروز عوارض و بیماری‌هاي دیگر گردند.

مزه‌ها و مزاج طعم‌ها
وقتی پیرامون انواع غذاها و طعم‌ها صحبت می شود، بحث مصلح «اصلاح كننده» هم مطرح میگردد. یعنی با استفاده یك خوردنی یا نوشیدنی و برای پیشگیری از متضرر شدن ازآن، چـه چیزی بخوریم كه ضرر آن كم یا رفع شود.

در طب سنتی هر مزه یا طعمی مزاجی دارد و کیفیتی «گرمی، سردی، خشکی یا تری» را بر بدن تحمیل می‌كند.مثلا غذا هاي بی‌مزه و بی‌طعم «اصطلاحاً مزه آب میدهند»، مزاج سرد و تر دارند و هر چیزی كه بی‌مزه و بی‌طعم اسـت مثل كاهو، لبنیاتی كه معمول اسـت «ماست و دوغ»، مركبات نه خیلی ترش و نه خیلی شیرین، سرد و ترند.

مواد ترش مزاج سرد و خشک دارند ودر بدن هم ایجاد سردی و خشکی می‌كنند. سركه و ترشیجات «کـه با سركه درست می شوند»، میوه‌هاي ترش یا آب آن ها، قره‌قروت، آبغوره همگی از این مقوله‌اند.

مواد تلخ، تند یا شور كه طبق معمولً بعنوان افزودنی یا چاشنی اضافه می شوند، مزاج‌شان گرم و خشك اسـت ودر بدن هم ایجاد گرمی و خشكی می‌كنند «البته مواد تند بیشتر از تلخ و مواد تلخ بیشتر از شور».

نمك و ادویه‌جات گرم و خشك‌اند. طعم‌هاي شیرین مزاج گرم و تر دارند و اکثر غذا هاي انسان «کـه غذای اصلی انسان بوده و غذائیت زیادی دارند» آن گونه اند بهمین دلیل اسـت کـه اکثر انسان‌ها بـه این طعم و خوردنی‌ها و نوشیدنی‌هاي شیرین علاقه دارند.

این خیلی مهم اسـت كه مزاج‌مزه‌ها و طعم‌ها را هم بدانیم، چون یك ملاك نسبتاً ساده برای تشخیص مزاج‌ خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها اسـت.

بنابر این حتی اگر انسان از محتویات یك خوردنی یا نوشیدنی هم آگاه نیست «مثلا در شهر یا كشور دیگر» وقتی آنرا در دهان بگذارد و بچشد، تا حد زیادی می تواند بـه مزاج آن پی ببرد.

فایده دانستن مزاج طعم‌ها چیست؟
اگر شخص مزاجش سرد و خشك باشد «علائم آن در عدد‌هاي قبل گفته شد کـه این اشخاص كه طبق معمولً بدن‌هاي لاغر و كوچك و پوست چروكیده و رو بـه تیره دارند و سرعت حرکات آن‌ها کند اسـت و …»، مخصوصا در فصل پاییز و منطقه كوهستانی «کـه این شرایط هم مزاج سرد و خشک دارند».

نباید در مصرف خوردنی‌ها و نوشیدنی‌هاي ترش زیاده‌روی کند و اگر مصرف یا زیاده‌روی كنند، مشكلات و بیماری هایي «خشكی پوست، فكر و خیال و افسردگی، ضعف بدن، كمبود انرژی، سردی بدن و …» در آن‌ها ایجاد شده یا شدت خواهد گرفت.

بهمین ترتیب افراد با مزاج‌هاي دیگر، مثلا افراد با مزاج گرم و تر نباید شیرینی‌جات زیاد بخورند، افراد با مزاج گرم و خشك نیز نباید در مصرف نمك و ادویه‌جات زیاده‌روی كنند و افراد با مزاج سرد و تر نباید در مصرف آب، لبنیات و مركبات زیاده‌روی كنند.