لجبازی یکی از رفتارهای شایع در کودکان است که اغلب از نظر والدین به‌عنوان رفتاری منفی تلقی می‌شود. از طرفی بچه‌ها همیشه دلایل خاص خود را دارند که ممکن است با نظر دیگران متفاوت باشد. معمولا والدین آمادگی پذیرش لجبازی از سوی کودک را ندارند و این رفتار باعث عصبانیت آن‌ها می‌شود.

در این مقاله قصد داریم به بررسی این نکته بپردازیم که چطور ایجاد تعامل سازنده با فرزند در کاهش لجبازی کودکان مفید است و با ارائه راه‌حل به این سوال که «با کودک لجباز چه کنیم؟» پاسخ دهیم.

در برخورد با کودک لجباز پذیرش بالایی داشته باشید

لجبازی یک مرحله طبیعی در طول رشد کودکان است. با این که کودکان در هر سن لجباز‌ی‌های خودشان را دارند، اما به نظر می‌رسد شروع سن لجبازی کودکان از 18 ماهگی یا دو سالگی باشد و در 3 یا 4 سالگی به اوج خود برسد. والدین باید در درک این پاسخ‌ها پذیرش بالایی داشته باشند و آن را بی‌احترامی برداشت نکنند.

گاهی برای درک بهتر منظور کودک باید از او سوالات جزئی‌تری پرسیده شود. برای مثال هنگامی که فرزند شما برای پوشیدن لباس لجبازی می‌کند از او بپرسید:  «این لباس رو دوست نداری؟ چرا؟ اذیتت می‌کنه؟ گرمته؟» سپس پاسخ او را اصلاح کنید مثلا بگویید: «پس نباید فقط بگی نه! باید بگی با این لباس گرمه یا بدنم رو اذیت می‌کنه»

هیچ‌زمان فرزندتان را به خاطر «نه» گفتن تنبیه نکنید. فرزندتان در حال تجربه حس استقلال و انتخاب شخصی است. اگر در مورد «نه» گفتن با فرزندتان مشاجره کنید، احتمالا لجبازی کودک را طولانی‌تر خواهید کرد و یا در موقعیت‌ها و روابط دیگر که می‌تواند از «نه» گفتن به‌عنوان یه مهارت مثبت استفاده کند، دچار تردید شود.

دادن حق انتخاب، یک قدم مهم در کاهش لجبازی کودک

به فرزندتان در صورت امکان، در بعضی از مسائل، حق انتخاب بدهید. این بهترین راه برای افزایش حس قدرت و تعامل با  کودک لجباز است تا همکاری بیشتری داشته باشد. نمونه‌هایی از این انتخاب‌ها این است که به فرزندتان اجازه دهید انتخاب کند کدام کتاب را بخواند، کدام اسباب‌بازی‌ها را به داخل وان حمام ببرد، کدام میوه را برای میان‌وعده بخورد، کدام لباس یا کفش را بپوشد. هر چه کودک شما سریع‌تر احساس کند که تصمیم‌گیرنده است، زودتر همکاری خواهد کرد.

اما مواقعی هم پیش می‌آید که هیچ انتخابی وجود ندارد، مانند رعایت قوانین ایمنی، نشستن روی صندلی عقب ماشین و… که همگی برای سلامتی کودک، دیگران و احترام به قوانین تدوین شده است. این موارد قابل بحث نیست، اما می‌توانید با توضیح ضرورت این قوانین به سمت کاهش لجبازی کودک قدم بردارید. رفتن به رختخواب یا مراقبت روزانه نیز قابل مذاکره نیست. وقتی فقط یک پاسخ قابل‌قبول وجود دارد، سوالی نپرسید، بلکه تا حد امکان کودک خود راهنمایی کنید و از لحن دستوری بپرهیزید.

جهت کاهش لجبازی کودک، برای یادگیری قوانین به او زمان دهید

گاهی نیاز است به‌عنوان والد انعطاف‌پذیر باشید و برای سازگاری با یک تغییر، به کودک زمان بدهید. اگر فرزند شما سرگرم بازی است و باید به فعالیت دیگری بپردازد، احتمالا به مدت زمان خاصی نیاز دارد. به‌عنوان مثال، اگر با نزدیک‌شدن به وقت شام، فرزندتان بازی می‌کند، به او اعلام کنید که زمان شام تا چند دقیقه دیگر فرا می‌رسد و همه باید سر میز یا سفره حاضر باشند.

در درمان لجبازی کودک، قوانین سخت‌گیرانه را حذف کنید

وجود قوانین سخت‌گیرانه ممکن است باعث تشدید لجبازی در کودکان شود.  برای کاهش لجبازی کودک سعی کنید قوانین متعادل‌تر وضع کنید و درباره چرایی این قوانین نیز به کودکان توضیح دهید. قوانین اضافی و سخت‌گیرانه را حذف کنید.

هرچه قوانین بیشتری داشته باشید، کمتر احتمال دارد که فرزندتان با پیروی از آن‌ها موافق باشد. داشتن تعاملات مثبت نسبت به وضع قوانین سفت و سخت، راهکار موثرتری در برخورد با لجبازی کودکان است.

در تعامل با کودک لجباز از «نه» گفتن زیاد خودداری کنید

در پاسخ‌دادن به درخواست‌های کودک لجباز از گفتن «نه»های بیش‌ازحد خودداری کنید. برای کاهش لجبازی در کودکان سعی کنید خودتان الگوی ناسازگاری نباشید. وقتی فرزندتان چیزی می‌خواهد و شما مطمئن نیستید، سعی کنید از کلمات یا عبارات منفی استفاده نکنید یا با گفتن «اجازه بده درباره‌اش فکر کنم» تصمیم خود را به تعویق بیندازید.

 از بازی و قصه برای کاهش لجبازی کودکان استفاده کنید

در برخورد با کودک لجباز، صبور و باحوصله باشید. اگر در گفت‌وگو از کلمات «نه»، «نمی‌توانم» یا «نمی‌خواهم» زیاد استفاده می‌کنید، احتمالا فرزندتان نیز همین کار را تکرار خواهد کرد. سعی کنید با پرسیدن سوالاتی از فرزندتان که پاسخ «بله» یا «نه» را به همراه دارد، از آن بازی بسازید. سوالات خود را به گونه‌ای طراحی کنید که بیشتر اوقات پاسخ «بله» باشد.

این بازی این پیام را به کودک می‌دهد که عادت نه‌گفتن را کنار بگذارد و قبل از پاسخ‌دادن بر حسب عادت یا لجبازی، به ابعاد یک موضوع فکر کند و سپس پاسخ دهد. راهکار موثر دیگر در کاهش لجبازی کودکان، کمک‌گرفتن از کتاب قصه‌های مخصوص کودکان است.

با خواندن کتاب داستان یا شنیدن قصه‌های مخصوص کودکان می‌توان قوانین و رفتارهای موردنظر را به آن‌ها آموزش داد. برای شنیدن قصه‌های متنوع کودکان می‌توانید از قصه‌های صوتی جذاب کودکانه کمک بگیرید.

فراموش نکنید لجبازی یا تجربه حس استقلال، قسمتی از رشد کودکان است

یادگیری نحوه تعامل با یک کودک لجباز یا کودکی که به حرف والدینش گوش نمی‌دهد نیاز به صرف زمان و تمرین دارد. در مسیر این تعامل و درمان لجبازی کودک، والدین با چالش‌های بسیار زیادی مواجه می‌شوند. گاهی درخواست‌های ساده کودکان و عکس‌العمل‌های والدین می‌تواند به جنگ قدرت تبدیل شود. در بعضی مواقع، والدین ممکن است زمانی که کودک نظرش را به‌طور مستقل بیان می‌کند، به او برچسب لجبازی بزنند.

همان‌طور که گفتیم تجربه استقلال بخشی از رشد کودک است و والدین باید آن را به رسمیت بشناسند. والدین باید بدانند که کودکان ربات نیستند که از هر فرمان و دستور آن‌ها اطاعت کنند. کودکان نیاز دارند که گاهی به حق انتخابشان احترام گذاشته شود. بهتر است والدین با شناخت روحیات فرزندشان سعی کنند تا بین لجبازی و استقلال عمل کودک مرزی قائل شوند.

در این مقاله سعی کردیم با بررسی رفتار لجبازی و معرفی راه‌کارهایی برای کاهش لجبازی کودکان راهی را برای ایجاد تعامل سازنده با کودک و درمان لجبازی پیشنهاد دهیم امیدواریم این مطلب به شما در رفع مشکل‌تان کمک کرده باشد.