شبکه های اجتماعی در ایران با چالش هاي زیادی مواجه میباشند،اولین انها بحث فیلترینگ هست،فیلتر شدن سایت ها در ایران محبوبیت انها را به شدت کاهش میدهد.این نرم افزارهای پرطرفدار شامل نرم افزارهای شبکه اجتماعی می باشند چون تعداد زیادی از ایران در داخل این شبکه هاي مجازی عضو می باشند و عکس ها و فیلم هایشان را به اشتراک می گذارند
تقریبا همۀ جوانان ایرانی در این شبکه ها عضو می باشند در سالهاي جدید شبکه هاي اجتماعی و پیام رسان هاي موبایلی رشد چشمگیری در سراسر دنیا و به خصوص ایران داشتهاند. در این مقاله، محبوب ترین شبکه هاي مجازی در ایران را معرفی خواهیم کرد.
ورود کاربران ایرانی به شبکه هاي مجازی با فیس بوک آغاز شد اما در این چند سال خیر، انواع شبکه هاي مجازی و پیام رسان ها راه خودشان را به کشورمون باز کردهاند. وایبر، لاین، اینستاگرام، واتس اپ، ایمو، توییتر و اسکایپ تنها بخشی از این شبکهها بودند که به طور گسترده توسط کاربران ایرانی مورد بهره گیری قرار گرفت اما بعضی از آنها به دلایل گوناگون،
اکثر از بقیه به محبوبیت رسیدند. در این مقاله قصد داریم به معرفی محبوب ترین شبکه هاي مجازی و پیام رسان ها در ایران و دلایل و چگونگی پرطرفدار شدن آنها بپردازیم.
پرطرفدارترین پیام رسان ایران
فیلتر شدن فیس بوک و ویژگیهاي ویژه تلگرام همچون ایجاد کانال، گروههاي کاری، خانوادگی و آسان بودن دسترسی به آن از جهت گوشیمحور بودن و فیلتر نبودن آن، این اپلیکیشن را به سرعت به پرطرفدارترین پیام رسان ایران تبدیل کرد. اکنون حتی فیس بوک که زمانی بزرگترین شبکه اجتماعی کاربران ایرانی محسوب میشد در برابر تلگرام حرفی برای گفتن ندارد و این پیام رسان ساده بعنوان بزرگترین پاتوق مجازی ایرانیان شناخته می شود.
طبق آخرین آمارهای منتشر شده، هماکنون بیش از 45 میلیون و 800 هزار نفر کاربر ایرانی در تلگرام عضو میباشند و در واقع حدود نیمی از جمعیت کشور در Telegram فعالیت میکنند که در نوع خود آمار بینظیری هست و درآمد بسیاری را نصیب صاحبان این اپ روسی میکند. این پیام رسان محبوب در تمامی سیستمعاملهاي روز شامل اندروید،
آی او اس، ویندوز فون، لینوکس و ویندوز اجرا می شود. کاربران میتوانند به راحتی پیامها، عکسهای، ویدیوها و انواع اسناد را با یکدیگر به اشتراک بگذارند.دیدنی اینجاست که ایرانیها بیشترین کاربران حاضر در تلگرام را تشکیل میدهند. بعضی از کارشناسان و صاحبنظران معتقدند که فیلتر شدن و محدودیت دسترسی به شبکههاي دیگر مثل فیس بوک، وایبر و لاین باعث هدایت مردم به تلگرام شده هست.
پرطرفدارترین اپلیکیشن اشتراک عکس
در حال حاضر اینستاگرام پس از تلگرام، دومین شبکه اجتماعی محبوب در ایران هست. این اپ پرطرفدار آمریکایی در ابتدا تنها یک ابزار ساده برای اشتراکگذاری عکسهای بود اما در سال 2012 فیس بوک این اپلیکیشن را خرید و این موضوع باعث شد رشد چشمگیر 23 درصدی که 20 برابر اکثر از میزان رشد خود فیس بوک هست را تجربه کند.
حالا دیگر تعداد زیادی از فروشگاهها و شرکتهاي گوناگون هم صفحه اینستاگرام ساختهاند و اجناس و خدمات خود را معرفی کرده و حتی به فروش آنلاین پرداختهاند. از سوی دیگر کاربران معمولی هم برای به اشتراکگذاری و جمعآوری لایک به رقابت می پردازند و بازار مکاره خرید و فروش لایکهاي بیهوده نیز در این فضا ایجاد شده هست.
چهرههاي مشهور مثل بازیگران و خوانندهها نیز در بین طرفداران اینستاگرام دیده میشوند. بهنوش بختیاری با 5.5 میلیون فالوور، بیشترین دنبالکننده را در بین کاربران ایرانی اینستاگرام دارد و هر پستش به طور متوسط، 100 هزار لایک میخورد. یک خواننده زیرزمینی به نام امیرحسین مقصودلو ملقب به تتلو با 4 میلیون فالوور در رتبه بعدی قرار دارد.
عکاسان از دیگر گروههاي طرفدار Instagram میباشند که از این فضا برای انتشار عکسهاي خود بهره گیری می کنند. گرچه حضور اینستاگرام در ایران با حاشیههایي هم همراه بوده و این موضوع که امکان فیلتر شدن صفحات غیر اخلاقی وجود ندارد، بارها خبرساز شده بود اما در هر حال، اینستاگرام یکی از محبوب ترین شبکه هاي مجازی دنیا هست.
مهاجرت ایرانیها از فیس بوک
فیس بوک یکی از محبوب ترین شبکه هاي مجازی در ایران و سراسر دنیا بود و در واقع اولین شبکهاي بود که استقبال گستردهاي از آن شد و گرچه خیلی زود هم طرفداران خود را از دست داد. بحبوحه فراگیری فیس بوک در ایران، سال 1390 بود که تعداد 17 میلیون کاربر ایرانی در آن عضو بودند. با ورود تلگرام و اینستاگرام، اکثر کاربران Facebook به این اپلیکیشنها نقل مکان کردند. گرچه این روند تنها در ایران اتفاق نیفتاد و به نظر می رسید که این شبکه اجتماعی به مرز اشباع رسیده هست.
در حال حاضر، بعضی از کاربران ایرانی برای مشاهده عکسهاي بستگان و دوستانشان، هر از چند گاهی به فیس بوک سر میزنند و صفحات ایرانیان خارج از کشور را چک میکنند. همین طور تعداد زیادی از افراد از فیس بوک بعنوان یک محل ذخیره اطلاعات بهره گیری کرده و عکسها و مجموعههاي خانوادگی را در این فضا نگه داری میکنند که گرچه تصمیم درستی نیست.
پاتوق خبرنگاران و سیاستمداران ایرانی
اگرچه توییتر «Twitter» طرفداران زیادی در بین مردم عادی ندارد اما سیاستمداران، خبرنگاران و دنبالکنندگان اخبار از اصلیترین طرفداران این شبکه اجتماعی میباشند. توییتر در سالهاي قبل محدودیت 140 کاراکتری برای ارسال پیام مستقیم داشت اما کاربرانی که می خواستند در هر لحظه در جریان اخبار قرار بگیرند، از آن استقبال کردند.
حضور سیاستمداران و خبرنگاران رسانهها در توییتر و توییت کردن اخبار در لحظه، موجب شد تا سرعت انتقال اخبار در این شبکه حتی از خبرگزاریها نیز پیشی بگیرد و آن را تبدیل به یکی از محبوب ترین شبکه هاي مجازی در سراسر دنیا کند.
با دقت به خبرمحوری و کمرنگ بودن جنبه سرگرمی و انتشار عکس و فیلم در توییتر، این شبکه خیلی مورد دقت کاربران معمولی ایرانی قرار نگرفت و فیلتر شدن آن نیز باعث شد تا به سرعت تعداد مخاطبان و طرفداران توییتر در ایران کاهش پیدا کند. توییتر از دو سال پیش، امکان ارسال پیام مستقیم را از 140 حرف به هزار و 100 افزایش داد
اما این امر نیز خیلی بر روی مخاطبان ایرانی تاثیر نگذاشت و همچنان بهره گیری از توییتر در ایران، اکثر مختص به افراد سیاسی و خبرنگاران هست.
لاین؛ ارسال پیام و قابلیت تماس صوتی
لاین «Line» اپلیکیشنی هست که اضافه بر ارسال و دریافت پیام، امکان تماس تلفنی را نیز در اختیار کاربران خود قرار داد. این ویژگی باعث شد تا در دورهاي که تماس صوتی وایبر در ایران با محدودیت مواجه شده بود، لاین به پیام رسانی محبوب تبدیل شود. گرچه تماس صوتی لاین با تاخیر یکی دو ثانیهاي تاخیر همراه بود و امکان تماس تصویری نیز وجود نداشت
و این محدودیتها باعث شد تا به تدریج، اپلیکیشنهایي مثل تانگو، در بخش تماسهاي آنلاین، جای لاین را بگیرند؛ اما لاین با کارکرد چندگانه خود همچنان یک شبکه اجتماعی محبوب نمونه فیس بوک بود.
نوشتن مطالب و انتشار پست و عکس مثل فیس بوک موجب شد تا این اپ مورد دقت تعداد زیادی از کاربران ایرانی قرار بگیرد. پشتیبانی از زبان فارسی و ارائه صفحات آموزشی زبان انگلیسی، سرگرمی و مسابقه به زبان فارسی هم بیانگر آن بود که سازندگان ژاپنی این شبکه،
حساب ویژهاي بر روی مخاطبان ایرانی خود باز کردهاند. لاین هنوز هم برای حضور در بازار شلوغ کشورمون، برنامههایي در سر دارد اما بعید هست که حالا بتواند به یکی از محبوب ترین شبکه هاي مجازی در ایران تبدیل شود.
واتس اپ؛ انتقال فایلهاي گوناگون بدون پایین آمدن کیفیت
واتس اپ «WhatsApp» در ابتدای شروع فعالیت خود اعلام کرده بود که تنها برای یک سال، خدمات خود را به صورت رایگان به کاربران ارائه خواهد داد اما سازندگان آن پس از مدتی متوجه شدند که در بازار به شدت رقابتی پیام رسان هاي موبایلی، جایی برای اپلیکیشنهاي پولی وجود ندارد و به همین علت، واتس اپ برای همۀ وقت} رایگان باقی ماند.
در این اپلیکیشن میتوان اضافه بر فرستادن متن، فایلهاي گوناگون مثل پی دی اف و اسناد حجیم را بدون پایین آمدن کیفیت ارسال کرد و همین موضوع باعث شد تا به سرعت مورد دقت کاربران قرار بگیرد. رمزگذاری پیامها پیش از ارسال و پیشگیري از سرقت اطلاعات افراد، از دیگر قابلیتهاي مورد دقت واتس اپ هست.
حضور فعال 430 میلیون کاربر و ارسال متوسط 54 میلیارد پیام کوتاه به صورت هرروز باعث شد تا مارک زاکربرگ «مالک فیس بوک» در سال 2014 این اپلیکیشن نوپا و پردرآمد را خریداری کند.
ورود واتس اپ به ایران با سر و صداهای زیادی همراه بود و مسئولان قضایی کشورمون خواستار فیلتر شدن آن شدند اما مسئولان وزارت ارتباطات در مقابل فشارها مقاومت کردند. پس از مدتی، سازندگان این پیام رسان، زبان فارسی را نیز به واتس اپ اضافه کردند و از سال 1394، نسخه فارسی این اپلیکیشن موبایلی در حال فعالیت هست.
سایر شبکه ها و پیام رسان هاي پرطرفدار ایران
ایمو «imo»، تانگو «Tango» و اسکایپ «Skype» سایر انتخابهاي حاضر در فهرست محبوب ترین شبکه هاي مجازی در ایران میباشند. ایمو و تانگو اکثر محبوبیت خود را مدیون تماس تصویری میباشند اما اکنون تانگو به دلیل قطعیهاي مکرر و کیفیت پایین عکس، تعداد زیادی از طرفداران خود را از دست داده هست و اسکایپ و ایمو جای آن را پر کردند.
قابلیت تماس تلفنی تصویری و ارائه ویدیو کنفرانس از راه دور با کیفیت مناسب باعث شد تا ایمو و اسکایپ مورد استقبال کاربران قرار بگیرد.
در بین هجوم اپلیکیشنهاي خارجی، چند شبکه اجتماعی ایرانی مثل فیس نما و کلوب هم در حال فعالیت میباشند و سروش و بیسفون هم مهم ترین پیام رسان هاي ایرانی محسوب می شوند. این شبکه ها و پیام رسان هاي داخلی مرتبا توسط رسانههاي رسمی تبلیغ می شوند اما هنوز نتوانستهاند در بین کاربران به محبوبیتی دست پیدا کنند.
شاید بتوان عدم اعتماد کاربران ایرانی به سازندگان برای حفظ اطلاعاتشان را از اصلیترین دلایل محبوب نشدن این اپلیکیشنها دانست.