مترو، بزرگ ترین و شلوغ ترین فضای رفت آمد شهروندان در شهر هـای مختلف دنیا. امروزه اکثر کشور هـای جهان دارای خطوط مترو هستند، مردم درسال هاي اخیر بیشتر از مترو استفاده میکنند و معاشرت با اتومبیل شخصی در شهر هـای بزرگ کمتر شده اسـت. البته کسی دیگر تحمل ترافیک هاي سنگین و کلافگی را هم ندارد. در ادامه این مطلب ویژگی ها و دانستنی هایي درباره بزرگ ترین خطوط متر ودنیا را مرور میکنیم.
متروی پاریس یکی از معروف ترین متروهای دنیا بوده و محل فیلم برداری فیلمهای معروفی هم چون «آملی» و «پاریس دوستت دارم» بوده اسـت.
این مترو کـه ۳۰۰ ایستگاه و ۱۶ خط دارد، درسال ۱۹۰۰ میلادی هم زمان با نمایشگاه جهانی پاریس افتتاح شد. متروی پاریس بعد از متروی مسکو، دومین متروی پر معاشرت اروپا محسوب میشود.
متروی شهر دبی در کشور امارات متحده عربی متحده ي عربی درسال ۲۰۰۹ گشایش یافت ودر حال حاضر دو خط فعال دارد. قطارهای بدون راننده ي این مترو بـه چند بخش تقسیم میشوند: بخش طلایی «یا همان فرست کلاس»، بخش ویژه ي زنان و کودکان و بخش استاندارد.
متروی لندن قدیمیترین متروی دنیا اسـت. این مترو کـه درسال ۱۸۶۳ میلادی شروع بکار کرد، ابتدا یک راه آهن شهری مخصوص حمل کالا و مسافر بود.
اولین راه آهن برقی لندن درسال ۱۸۹۰ افتتاح شد. حالا سالانه ۱/۳۵ میلیون نفر از متروی لندن و ۲۷۰ ایستگاه آن استفاده میکنند.
درسال ۱۸۲۷ میلادی، اولین سرویس حمل و نقل عمومی نیویورک با کالسکه اي با ۱۲ صندلی شروع بکار کرد. اما اولین متروی نیویورک درسال ۱۹۰۴، بـه وسعت ۹/۱ مایل «حدود ۱۴/۵ کیلومتر» و با ۲۸ ایستگاه در منطقه ي منهتن افتتاح شد. چیزی نگذشت کـه خطوط این مترو بـه دیگر مناطق نیویورک هم گسترش یافت.
یک قرن بعد، متروی نیویورک در چهار منطقه ي این شهر، بـه اندازه ي ۴۷۲ ایستگاه و ۲۷ خط وسعت پیدا کرد و تبدیل بـه یکی از وسیع ترین متروهای دنیا شد. هم چنین این مترو یکی از معدود متروهای دنیا اسـت کـه بـه صورت شبانه روزی، در تمام روزهای هفته فعال اسـت.
کار ساخت متروی پایتخت چین در دهه ي ۱۹۶۰ میلادی آغاز و این مترو درسال ۱۹۶۹ افتتاح شد. متروی پکن ۳۸۰ مایل «حدود ۶۱۱/۵ کلیومتر» وسعت دارد و دومین متروی بزرگ دنیا بـه شمار میرود.
این مترو بیشتر از ۲۰ خط دارد کـه تعداد زیادی از آنها تا پیش از المپیک تابستانی سال ۲۰۰۸ تکمیل و افتتاح شدند تا بـه مسافرانی کـه بـه مناسبت این رویداد ورزشی بـه پکن می آمدند خدمات ارائه دهند.
شبکه ي حمل و نقل پرسرعت پایتخت کشور آلمان دو نوع سیستم دارد، یکی راه آهن زیرزمینی کـه از سال ۱۹۰۲ شروع بکار کرد و دیگری راه آهن پرسرعت شهری کـه درسال ۱۹۲۴ افتتاح شد. متروی زیرزمینی برلین با ۹۰ مایل «حدود ۱۴۵ کیلومتر» وسعت، ۱۰ خط و ۱۷۳ ایستگاه دارد.
متروی پایتخت روسیه درسال ۱۹۳۵ شروع بکار کرد و بخاطر معماری استالینیستی اش با آن دیوارهای مرمین، چلچراغ ها و موزاییک هایش شهرت یافته اسـت.
متروی مسکو روزانه حدود ۹ میلیون نفر را در سرتاسر پایتخت روسیه جا بـه جا میکند. این مترو حدود ۲۰۰ ایستگاه دارد کـه ۷۰ تای آنها در اعماق زمین قراردارند.
وسیع ترین متروی امریکای جنوبی متعلق بـه پایتخت کشور شیلی اسـت. طول متروی شهر سانتیاگو اخیراً بـه ۷۳ مایل «حدود ۱۱۷ کیلومتر» رسیده اسـت و قرار اسـت بیشتر از ۲۰ مایل «حدود ۳۲ کیلومتر» دیگر بـه این مترو اضافه شود.
شبکه ي متروی شهری توکیو دو سیستم مختلف دارد کـه یکی متعلق بـه بخش خصوصی «شامل ۹ خط» و دیگری مربوط بـه بخش دولتی اسـت کـه توسط شهرداری توکیو اداره میشود. اگرچه این دو سیستم کاملا بـه یک دیگر متصل نیستند اما مسافران میتوانند با استفاده از یک کارت هوشمند از هردو سیستم متروی پکن استفاده کنند.
از آنجایی کـه ایستگاه ها با استفاده از حروف الفبا و اعداد نامگذاری شده اند، حتی اگر زبان ژاپنی هم بلد نباشید، بـه اسانی میتوانید مسیرتان را در متروی توکیو پیدا کنید.
متروی پایتخت کشور کشور مکزیک از اواخر دهه ي ۱۹۶۰ میلادی شروع بکار کرده اسـت و روزانه حدود ۴ میلیون مسافر را جا بـه جا میکند. این مترو ۱۲ خط دارد کـه آخرین انها درسال ۲۰۱۲ اففتاح شد.
متروی دهلی از سال ۲۰۰۲ شروع بکار کرده اسـت. بعضی از ۱۶۰ ایستگاه این مترو روی زمین و بعضی دیگر زیر زمین قراردارند. در قطارهای متروی دهلی، اولین واگن بـه مسافران زن اختصاص دارد.
اولین سیستم حمل و نقل زیر زمینی پایتخت ترکیه درسال ۱۸۷۵ شروع بکار کرد. با این حال، استانبول تا پیش از سال ۱۹۸۹ مترو بـه شکل مدرن نداشت.
دراین سال بود کـه یک خط مترو با ظرفیت پایین در استانبول افتتاح شد. بعد ازآن نیز درسال ۲۰۰۰ اولین خط کامل متروی استانبول گشایش یافت.
سیستم حمل و نقل زمینی و پرسرعت شیکاگو کـه از سال ۱۸۹۷ شروع بکار کرده اسـت، قدیمیترین نمونه ي این سیستم در امریکا محسوب میشود. تا پیش از سال ۱۹۴۷، این سیستم تنها مورد استفاده ي گروهی از کمپانی هاي خصوصی قرار میگرفت.
اما از این سال بود کـه اداره ي امور حمل و نقل شیکاگو با راه اندازی قطارهای زمینی و ترامواهای شهری، این سیستم رابه حمل و نقلی عمومی تبدیل کرد. متروی شیکاگو سالانه ۲۳۸/۶ میلیون مسافر جا بـه جا میکند و ۸ خط برای محله هاي حومه ي شیکاگو و ۳۵ شهرک آن دارد.
اولین خط متروی کشور کانادا درسال ۱۹۵۴ در شهر تورنتو گشایش یافت. این مترو در ابتدا تنها یک خط با ۱۲ ایستگاه داشت اما حالا ۴ خط با ۷۵ ایستگاه دارد.
متروی تورنتو توسط کمیته ي حمل و نقل تورنتو اداره میشود کـه مدیریت ترامواها و اتوبوس هاي شهری و دیگر سرویس هاي حمل و نقل این شهر را هم برعهده دارد.
پایتخت مصر یعنی قاهره یکی از معدود شهرها در سرتاسر قاره ي افریقا اسـت کـه از سیستم مترو برخوردار اسـت «شهر دیگری کـه مترو دارد الجزیره، پایتخت الجزایر اسـت».
متروی قاهره کـه درسال ۱۹۹۰ گشایش یافت، در حال حاضر ۲ خط دارد و قرار اسـت ۲ خط دیگر هم بـه آن اضافه شود. این مترو سالانه بطور متوسط ۵۰۰ میلیون مسافر جا بـه جا میکند.
متروی پایتخت سوئد، مکانی رویایی برای دوستداران هنر اسـت. بیشتر از ۹۰ مورد از ۱۰۰ ایستگاه متروی استکهلم بـه آثار هنری، از مجسمه ها گرفته تا نقاشی ها، مزین هستند.
این وسایل نقلیه ي نامتعارف اشکال مختلفی دارند، از پله هاي برقی و قطارهای معلق گرفته تا قطارهای کوچک بدون راننده و تله اسکی اي در میانه ي یک محله ي پرجمعیت شهری. این وسایل نقلیه ي عجیبوغریب، اگرچه منحصر بـه فرد هستند، اما اغلب ارزانترین و سادهترین راه را برای معاشرت مسافران در اختیار می گذارند.
قطارهای نُری کامبوج روی خطوط راه آهن حرکت میکنند اما هیچ شباهتی بـه قطارهای دیگر دنیا ندارند و درواقع شبیه خودرو هاي دستی ریلی اي هستند کـه احتمالا در فیلمهای غربی قدیمی دیده اید. نمونه هاي ابتدایی قطارهای نُری هم با قدرت دستها بـه حرکت در می آمدند.
وقتی استفاده از این قطارها رایج شد، صاحبان شان آنها رابه یک موتور تراکتور یا موتورسیکلت و تسمه هایي کـه بـه چرخ ها متصل میشدند مجهز کردند. از آنجایی کـه قطارهای معمول این منظقه ناامن بودند و اغلب مورد حمله ي شورشیان مسلح قرار میگرفتند، قطارهای نُری کارکرد وسیله ي نقلیه ي عمومی را برای مردم محلی پیدا کردند. نوآوری این قطارها اخیرا توجه گردشگران رابه خود جلب کرده اسـت.
مادیرا مجمع الجزایری متعلق بـه کشور پرتغال، در نزدیکی سواحل غرب افریقا اسـت و جدا از آنکه زادگاه کریستیانو رونالدو ستاره ي پرطرفدار فوتبال اسـت، بـه شیب تند زمین هایش هم شهرت دارد. شهر تاریخی مونته در ارتفاع ۳۳۰۰ پایی «حدود ۱ کیلومتر» از زمین قرار دارد.
در مادیرا وسایل حمل و نقل عمومی معمول وجوددارد اما بیش از یک قرن اسـت کـه ساکنان شهر مونته «و حالا گردشگران» برای طی کردن سراشیبی اي کـه بـه مرکز استان میرسد از سبدهای حصیری اي استفاده میکنند کـه توسط دو دونده هدایت میشوند.
امروزه مردم محلی از خطوط اتوبوس برای طی کردن این مسیر استفاده میکنند. باوجود این، هنوز هم میتوان سبدهای حصیری را دید کـه دراین مسیر تردد میکنند. امروزه اغلب مسافران این سورتمه ها گردشگران هستند. هر کدام از این سورتمه ها دو راننده دارند کـه با استفاده از وزن خود و کفش هایشان کـه کف انها لاستیکی اسـت سبدها را هدایت و ترمز میکنند.
این قطارها از بالا بـه خط مونوریل متصل میشوند و میان زمین و هوا آویزان هستند. مونوریل هاي معلق دیگری هم در نقاط مختلف دنیاوجود دارد اما مونوریل چیبا طولانی ترین نمونه ي آن در تمام دنیا اسـت ودر مجموع حدود ۱۵/۱ کیلومتر طول دارد. این مونوریل ۲ خط و ۱۸ ایستگاه دارد.
شهر چیبا حدود ۱ میلیون نفر جمعیت دارد و مونوریل شهری آن روزانه نزدیک بـه ۵۰ هزار مسافر را جا بـه جا میکند، اما انواع دیگری از وسایل نقلیه عمومی مثل قطار و اتوبوس هم دراین شهر وجوددارد چون یکی از شلوغ ترین فرودگاه هاي ژاپن دراین منطقه واقع شده اسـت.
راه آهن معلق واپرتال هم یکیدیگر از نمونه هاي قطارهای معکوس اسـت. اگرچه قطار واپرتال بسیار پیشرفته بنظر میرسد، اما حقیقت آن اسـت کـه این قطار بیش از یک قرن قدمت دارد. راه آهن واپرتال از سال ۱۹۰۱ شروع بکار کرد. قدمت و طراحی عجیب این قطار باعث جذب گردشگران شده اسـت اما تعداد زیادی از کسانی کـه ازآن استفاده میکنند مسافران محلی هستند.
از آنجایی کـه قدمت این قطار معلق باعث نگرانی کارشناسان شده بود، درسال هاي ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ پروژه ي مدرنیزه کردن آن انجام شد و خود قطارها هم درسال هاي ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ بـه روز شدند. سفر با این قطار از ابتدا تا انتهای خط حدود 30 دقیقه زمان میبرد. این قطار از بالای رود واپر «از شاخه هاي رود راین» و جاده ي کناری این رود عبور میکند.
یک سیستم پله برقی در فضای بیرون در هنگ کنگ وجوددارد کـه طول آن بـه اندازه ي پر شیب ترین تپه هاي این جزیره اسـت. این پله هاي متحرک ارتفاعی نزدیک بـه ۵۰۰ پا «حدود ۱۵۲ متر» را طی میکنند و 2600 پا «حدود ۷۹۲ متر» طول دارند. این طولانی ترین پله برقی در فضای بیرون در تمام دنیا اسـت.
افراد محلی از این پله هاي برقی برای معاشرت میان مناطق مسکونی و منطقه ي تجاری شهر در مرکز هنگ کنگ استفاده میکنند. این سیستم کـه از 18 پله برقی و 3 گذرگاه متحرک تشکیل شده، تا ساعت 10 صبح بـه سمت پایین و بقیه ي روز رابه سمت بالا حرکت میکند. حتی کافه ها و فروشگاه هایي در ایستگاه هاي مابین پله برقی ها وجوددارد. روزانه حدود 80 هزار نفر از این پله برقی ها استفاده میکنند.