پارس ناز پورتال

بهترین راهکار دفاعی با داشتن شخصیت شوخ طبع

بهترین راهکار دفاعی با داشتن شخصیت شوخ طبع

بهترین راهکار دفاعی با داشتن شخصیت شوخ طبع 

افراد شوخ طبع همه ي وقت مورد علاقه همگان میباشند، این حس شادی می‌تواند برای راحتی اعصاب و حتی سلامت جسمی آنان نیز خوب باشد. به راستی در روان ما چه ساز و کارهایی راه یافته اند که حیات ما و جوامع بشری را تحت تاثیر قرار داده اند.روان انسان قابلیت شگفت انگیزی برای ابداع ساز و کارهایی دارد

 

که شخص را از مطلع شدن به هیجان هاي نامطلوب برحذر می داد. این ساز و کارها به صورت مبدل و تغییر شکل یافته در خارج از حیطه هشیاری به فعالیت میپردازند؛ به عبارت دیگر، ساز و کارهای دفاعی اقدامات روانی خاصی میباشند که به شیوه هاي گوناگونی از مطلع شدن فرد به مضامین عاطفی غیرلذت بخش پیشگیری میکنند.

 

یعنی برای گریز از احساسات حقیقی و به صورت خودفریبانه بهره گیری میشوند. این مضامین عاطفی ناخوشایند، مثال هایي مانند پریشانی، افسردگی و خشم را در بر میگیرند که محتوای هر یک از این عواطف ممکن هست ریشه در سنین آغاز رشد تا زمان حال داشته باشد.

 

این ساز و کارهای دفاعی که از دوران کودکی آموخته و ابداع شده اند، بالاخره به صورت عادت در می‌آیند. این عادت ها را می‌توان به تنفس تشبیه کرد. همانطور که در حالت عادی افراد به تنظیم عمل دم و بازدم خود اطلاع ندارند، به ساز و کارهای دفاعی نیز اطلاع ندارند؛ مگر اینکه به صورت عمدی یا غیرعمدی این ساز و کارها را به خدمت بگیرند.

 

همۀ ما به صورت روزمره و اغلب به صورت ناخودآگاه در موقعیت هاي گوناگون از این راهکارها بهره گیری می‌کنیم. می‌توان گفت که بهره گیری از این ساز و کارها لازمه زندگی اجتماعی میباشد و بهره گیری از انها در حد میانه روی و تندرست مجاز هست. ولی دشوار زمانی ایجاد میشود که افراد به صورت افراطی،

 

نابجا و بی قواره این ساز و کارها را به کار میبرند. ممکن هست بهره گیری گه گاهی و با بعضی شرایط از یک مکانیسم دفاعی خاص مشکلی ایجاد نکند، ولی بهره گیری از همان مکانیسم در همۀ شرایط و به صورت افراطی دشوار ساز شود.شناخت و اطلاع از ساز و کارهای دفاعی در شمار زیادی از موقعیت هاي زندگی ارزشمند هست.

 

اکثر این دفاع ها برای مهار عواطف و احساسات ناشی از تعارض باطنی به کار گرفته می‌شوند، یعنی فرد برای جلوگیري از مواجهه با احساسات و هیجانات دردناک و پریشانی زا ساز و کارهای دفاعی را به کار میبرد؛ در نتیجه با موقعیت دشوار زا، تعارض هاي باطنی و احساسات و عواطف ناشی از آن رو در رو نمی‌شود.

 

به نوعی میتوان گفت فرار از احساسات و هیجانات و دورزدن آنها به طور موقتی مرهمی بر دردهای آدمی هست، ولی در درازمدت معکوس عمل میکند و فرد آلبوم اي از تعارض هاي حل نشده را به دوش میکشد که مطمئنا بار هیجانی و روانی زیادی به او تحمیل می‌کند و در نهایت منجر به اختلالات روانی و شخصیتی متعددی میشود.

 

ناگفته نماند که بعضی از ساز و کارهای دفاعی در شکل گیری ساختار روانی بهنجار خوب میباشند و لزوما برای خنثی کردن عواطف بهره گیری نمیشوند، به عبارت دیگر بعضی از این ساز و کارها سازنده و انطباقی می باشند؛ مثلا همانندسازی با سیستم هاي ارزشی والدین در سنین دبستان نه تنها کودکان را از تنبیه شدن توسط والدین محافظت می‌کند،

 

بلکه در تشکیل یکی از ساختارهای مهم روان که شامل ارزش ها، آرمان ها و گنجایش هاي انتقادی هست، بسیار تاثیرگذار هست.ساز و کارهای دفاعی گوناگونی وجود دارد؛ مانند همانندسازی، واکنش بالعکس، دونیم سازی، ادغام، توجیه عقلی، آرمانی ساختن، ریاضت کشی، جبران، فرافکنی، درون فکنی، واپس روی، سرکوب، جابجایی، شوخ طبعی.

 

در اینجا به معرفی مکانیسم دفاعی شوخ طبعی می‌پردازیم. مزاح را میتوان عمل، گفتار یا نوشتاری دانست که باعث سرگرمی و تفریح می‌شود. حس شوخ طبعی یک خصوصیت شخصیتی پایدار و متغیر مهم تفاوت هاي فردی هست که در رفتارها و تجربیات گوناگون به صورت خندیدن و خنداندن نمود مییابد.

 

روان کاوان معتقدند که شوخ طبعی از ساز و کارهای دفاعی بسیار خوب، بالغ و تندرست هست. محققان دیگری نیز به اهمیت شوخ طبیعی و نقش آن در سلامت روان و کاهش پریشانی و افسردگی اشاره کرده اند. تحقیقات متعدد نشان داده هست که شوخ طبیعی بعنوان ساز و کاری در مقابل استرس، تنیدگی، پریشانی و افسردگی عمل می‌کند.

 

افراد شوخ طبع از هوش هیجانی و کفایت اجتماعی بالاتری برخوردارند؛ گرچه همه ي انواع شوخ طبعی شامل توصیفات بالا نمیشوند، با دقت به این بحث سوالاتی مطرح می‌شود:آیا همه ي انواع مزاح تندرست هست؟ آیا همۀ مزاح ها با سلامت روان ارتباط دارد؟ آیا هر نوع مزاح را می‌توان بعنوان روشی برای کاهش استرس و پریشانی در نظر گرفت؟ آیا همۀ افراد شوخ طبع سلامت روان بالاتر و پریشانی و افسردگی کم تری را تجربه می‌کنند؟

 

مسلما پاسخ منفی هست. تحقیقات متعدد نشان داده اند که با تحلیل نوع مزاح هایي که افراد انجام میدهند، میتوان سلامت روانی گوینده را خیال زد. مزاح ها و لطیفه هایي که به تحقیرشدن مخاطب و تخلیه هیجانی گوینده منجر شوند، نشان دهنده دشواری های هیجانی گوینده میباشند. این نوع مزاح ها که از دشواری های هیجانی شخص گوینده داستان دارند، تندرست و طبیعی نیستند.

 

بین مزاح تندرست و ناسالم تفاوت هایي وجود دارد که اطلاع از این تفاوت ها در بهبود روابط اجتماعی خوب هست. مسخره کردن و مزاح هاي خشونت آمیز بسیار شبیه مزاح تندرست هست. درک تفاوت بین این دو نوع مزاح خیلی سخت نیست. در مزاح هاي ناسالم و خشونت آمیز با کمی دقت در واکنش هاي طرف مقابل می‌توان درک کرد که مخاطب آزرده دلیل و رنجیده شده هست.

به طور کلی چهار سبک شوخ طبعی قابل جداسازی هست:
شوخ طبعی پرخاشگرانه: در این سبک مزاح، گفته ها و رفتار فرد باعث تحقیر طرف مقابل می‌شود. حتی ممکن هست خود گوینده هم متوجه این موضوع نباشد؛ به عبارتی این نوع مزاح به گونه ای باعث اذیت و تحقیر مخاطب می‌شود. در حال آماده بعضی از مزاح هایي که در شبکه هاي مجازی رد و بدل میشوند از این نوع میباشند.

 

شوخ طبعی خودشکنانه: در این سبک مزاح که نقطه مقابل شوخ طبعی پرخاشگرانه هست، فرد به تحقیر خود می‌پردازد تا جمع را بخنداند. در اینجا فرد خود را خوار و مضحکه مردم قرار می‌دهد تا دیگران بخندند.شوخ طبعی خودارزنده ساز: در اینجا حتماً لازم نیست مخاطبی وجود داشته باشد؛ بلکه ممکن هست فرد با دشوار و مساله اي مواجه شود و با آن مزاح کند تا از استرس و فشار ناشی از آن بکاهد، با این هدف که بهتر با مساله مواجه شود.

 

شوخ طبعی پیونددهنده: در این سبک فرد برای اینکه ارتباط اش با جمع صمیمانه تر شود به این مزاح میپردازد. هدف سرگرم کردن و خنداندن دیگران بدون تحقیر یا بی اعتبار کردن خود و دیگری هست. فرد شخصیت خود را تحقیر نمیکند و از طرفی حواسش هست که مزاح اش باعث رنجش کسی نشود.

بهترین راهکار دفاعی با داشتن شخصیت شوخ طبع

در اساس سبکهای شوخ طبعی تحقیقات زیادی انجام شده هست و به این نتیجه رسیده اند که دو سبک اول یعنی سبکهای پرخاشگرانه و خودشکنانه، سبکهای ناسالم مزاح و دو نوع بعدی یعنی سبکهای پیونددهنده و خودارزنده ساز، سبکهای تندرست مزاح میباشند.

 

مزاح هاي پرخاشگرانه و خودشکنانه برخلاف تصوری که همگان از مزاح دارند، نه تنها سلامت روان را پیش بینی نمیکنند، بلکه با پریشانی، افسردگی و استرس ارتباط دارند. کسانی که از این سبک بهره گیری میکنند، معمولا افرادی متخاصم و عصبانی میباشند و میتوان گفت که این سبک مزاح ها،

 

مخصوصا مزاح هاي پرخاشگرانه، ریشه در عقده خواری دارند. بعضی مواقع، افراد برای مبارزه با عقده خواری خود و کاستن از آن به این مزاح ها میپردازند.در سوی دیگر کسانی که مزاح هاي خودارزنده ساز و پیونددهنده را انجام می‌دهند، سلامت روان بالاتر و پریشانی، افسردگی و دشمنی کم تری دارند. این‌ها روابط بهتری با نزدیکان دارند و در روابط اجتماعی خود ثبات هیجانی بالایی نشان می‌دهند.

 

در بهره گیری از این سبکهای شوخ طبعی تفاوت هاي جنسیتی وجود دارد. به طور کلی مردان نسبت به زنان از مزاح هاي پرخاشگرانه و خودشکنانه بیشتری بهره گیری میکنند، اما در مزاح هاي خودارزنده ساز و پیونددهنده تفاوتی بین مردان و زنان وجود ندارد. مردان اکثر همدیگر را مسخره می‌کنند

 

و به هم طعنه میزنند. هدف از انجام این مزاح ها اکثر رقابت هست تا برتری و مزیت خود را به رخ دیگران بکشند؛ ولی بانو ها برای عمیق تر شدن پیوند با دیگران و تسهیل روابط اجتماعی از مزاح هاي پیونددهنده بهره گیری می‌کنند.در انتها به نوعی شوخ طبعی اشاره میکنیم که خصوصیت افراد خاصی هست که حداکثر توانایی هاي بالقوه خود را محقق ساخته اند،

 

یعنی همان افراد خودشکوفا. مازول خصوصیت هاي زیادی را برای افراد خودشکوفا ارائه میدهد که یکی از این خصوصیت ها شوخ طبعی هست؛ اما شوخ طبعی این افراد با افراد عادی متفاوت هست.مزاح این افراد خنده دار و لطیفه اي ظریف هست که اضافه بر خنداندن نکتهای آموزنده در آن وجود دارد. این نوع مزاح ها حکیمانه و مخاطب انها نوع بشر هست

 

و لبخندی همراه با درک را به مخاطب ارزانی می دارند. مزاح این افراد نه به قصد ویرانی و تحقیر فرد یا گروهی و نه برخاسته از عقده هاي شخصی هست؛ بلکه کاملا بی طرفانه و فقط با هدف خنداندن همراه با اطلاع و هوشیاری برای مخاطبان خود انجام می‌شود.

 

به طور کلی افراد خودشکوفا درصد کمی از جمعیت هر جامعه اي را تشکیل می‌دهند و بالطبع اکثر مزاح هایي که در جامعه دیدن میشوند را نمیتوان از این نوع دانست. با کمی تامل میتوان دریافت که در حال آماده در جامعه ما مزاح هاي زیادی در مواجهه با مسائل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، آموزشی،

 

ورزشی و حتی مصائب و بلایای طبیعی و غیرطبیعی ساخته و پرداخته میشود. بی درنگ بعد از اینکه رخداد خاصی در هر اساس اي رخ می‌دهد، جک هاي مربوط به آن در شبکه هاي مجازی و کوچه و بازار دهان به دهان میشود که گاها بسیار نابجا و منزجرکننده هست.

 

درمورد منشا پیدایش این مزاح ها نمی‌توان به قطع سخن گفت؛ اما تا اندازه ای نقش نوعی مزاح و به سخره گرفتن جمعی و از سوی دیگر تا اندازه ای انکار ناخودآگاه پدیده ها را می‌توان دیدن نمود که علت آن کوشش افراد در کاستن از مواجهه مستقیم با واقعیت هاي زندگی اجتماعی و به تبع آن کم رنگ کردن پریشانی و تنش ناشی از آن هست.

 

به نظر میرسد اگر این مزاح ها موقت و با هدف کاستن از پریشانی و فشار روانی باشند. ولی در بلند مدت به مساله و پدیده اجتماعی موضوع این مزاح ها پرداخته شود، می‌توانند خوب و سازنده باشد؛ اما در صورتی که به طور کلی انکار قضیه صورت بگیرد و خندیدن و خنداندن بدون اطلاع و صرفا با هدف سرپوش گذاشتن باشد، قطعا غیرسازنده و زیان آور خواهندبود.