جملاتی از امام رضا «ع» در مورد روزه گرفتن و ماه مبارک و پرفضیلت رمضان داریم که میتواند پندی باشد برای اینکه بهتر قدر ماه رمضان را بدانیم.
ماه رمضان ماهی هست که خداوند دربارۀ آن در قرآن کریم فرمود: «کُتِبَ عَلَيْکُمُ الصِّيَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَي الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ، اي کسانی که ایمان آوردید! روزه بر شما نوشته و مقرر شده همان طور که بر کسانی که پیش از شما بودند مقرر د تا شاید با تقوا شوید».
در همین راستا، یکی از سؤالاتی که ممکن هست برای تعداد زیادی از انسانها مطرح باشد این هست که علت وجوب روزه بر انسانها چیست؟ برای دریافت پاسخ این سؤال، به روایتی از امام رضا «ع» در این باره اشاره می کنیم:
امام رضا «ع» در پاسخ به پرسش فضل بن شاذان نیشابوری در خصوص فلسفه روزه هنگامی که فضل بن شاذان به امام رضا «ع» عرض کرد چرا فرمان به روزه داده شده و در اسلام واجب شد؟ فرمود:
برای اینکه گرسنگی و تشنگی را بشناسند و به فقر و ناداری «خود» در آخرت پی ببرند و برای اینکه روزهدار «به درگاه الهی» خاشع، فروتن و خوار شود و نیازمندی نشان دهد، پاداش برد، حسابگر بار آید، در برابر سختیها که از گرسنگی و تشنگی به او می رسد صابر باشد تا مستحق ثواب شود. اضافه بر این، در روزه چیزهای دیگری هست
از قبیل شکستن شهوتها، نظارت هوای نفس، پیشگیري از طغیان آن و اینکه در جهان موجب پند و عبرت آنان شود و مایۀ ریاضت و سختکوشی و تمرینی برای آماده کردن آنان بر انجام تکالیف باشد، علت و راهنمای آنان بر سختی و شدت جهان دیگر شود و در پرتو روزه شدت فشار و سختی گرسنگی و تشنگی را بر فقیران و بینوایان در جهان احساس و درک کنند و بشناسند و آن چه را خداوند در اموالشان برای مساکین و تهی دستان واجب کرده ادا کنند.
متن حدیث:
«وَ فِي الْعِلَلِ وَ عُيُونِ الْأَخْبَارِ بِأَسَانِیدِهِ الْآتِيَةِ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنِ الرِّضَا ع قَالَ: إِنَّمَا أُمِرُوا بِالصَّوْمِ لِکَيْ يَعْرِفُوا أَلَمَ الْجُوعِ وَ الْعَطَشِ فَيَسْتَدِلُّوا عَلَى فَقْرِ الْآخِرَةِ وَ لِيَکُونَ الصَّائِمُ خَاشِعاً ذَلِیلًا مُسْتَکِیناً مَأْجُوراً مُحْتَسِباً عَارِفاً صَابِراً عَلَى مَا أَصَابَهُ مِنَ الْجُوعِ وَ الْعَطَشِ فَيَسْتَوْجِبَ الثَّوَابَ مَعَ مَا فِیهِ مِنَ الْإِمْسَاکِ عَنِ الشَّهَوَاتِ وَ لِيَکُونَ ذَلِکَ وَاعِظاً لَهُمْ
فِي الْعَاجِلِ وَ رَائِضاً لَهُمْ عَلَى أَدَاءِ مَا کَلَّفَهُمْ وَ دَلِیلًا لَهُمْ فِي الْآجِلِ وَ لِيَعْرِفُوا شِدَّةَ مَبْلَغِ ذَلِکَ عَلَى أَهْلِ الْفَقْرِ وَ الْمَسْکَنَةِ فِي الدُّنْيَا فَيُؤَدُّوا إِلَيْهِمْ مَا افْتَرَضَ اللَّهُ لَهُمْ فِي أَمْوَالِهِمْ».
«شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 247»