بیماری زردی یا یرقان در کودکان بسیار شایع هست، پدر و مادر با دیدن علائم این مریضی باید کودک را نزد دکتر برای درمان ببرند.زردی نوزادان از مریضیهایي هست كه گاهی به طور جدی برای نوزاد و والدین دردسرساز میگردد. به طور کلی بیش از70درصد نوزادان در روزهای نخست تولد دچار زردی می شوند
و معمولاً آمار زردی در نوزادانی زودرس حدود 80 درصد افزایش میابد. زردی نوزادان به صورت بیرنگ یا زرد شدن پوست بدن و چشمها آغاز می شود که نتیجه افزایش میزان ماده زردرنگی به نام بیلی روبین در خون هست و باعث تجمع این ماده زیر پوست نوزاد و زرد شدن آن می گردد كه اغلب این رنگپریدگی و زردی نوزادان تا بالای قفسه سینه گسترش میابد.
گاهی والدین بر این تصورند که لزومی بر درمان جدی و نگه داری نوزادی که دچار زردی شده در بیمارستان نیست و تصور میکنند که این مریضی به صورت خود به خودی درمان می گردد. متأسفانه بعضی خانوادهها درمورد زردی نوزادان اطلاعات كافی ندارند . اطلاع از جدی بودن و خطرات این عارضه نوزادان جلوی ابتلای نوزاد به مریضیهاي احتمالی حاد را كه در اثر زردی نوزادان ایجاد میشوند خواهد گرفت.
علل زردی نوزادان
بیلی روبین حاصل تجزیه گلبولهای قرمز خون هست. بیلی روبین توسط كبد از خون جمع شده و توسط مدفوع از بدن خارج می شود. در دوران جنینی به علت کامل نشدن کبد این وظیفه بر عهده كبد مادر خواهد بود که بیلی روبین را از خون او جمعآوری و دفع می کند اما پس از تولد کبد به مدت زمانی نیاز دارد تا برای مسئولیتهاي خود آماده شود بنابراین در بعضی نوزادان رنگدانه بیلی روبین در خون تجمع یافته و در نتیجه پوست او زرد میشود.
مریضی زردی نوزادان بر دو نوع تقسیم می گردد:
زردی فیزیولوژیك نوزادان:که به آن زردی طبیعی نوزاد نیز گفته میشود که به معنای این نیست که نوزاد نیاز به درمان ندارد که در نوع زردی در نوزادان معمولاً روز دوم یا سوم تولد نوزاد آغاز و به تدریج شدت یافته و خودبهخود در طول دو هفته آتی برطرف خواهد شد. زردی نوزادان در نوزادان نارس طی 7- 5 روز اول تولد به بحبوحه خود رسیده و درمان آن دو ماه طول می کشد.
زردی پاتولوژیك نوزادان:در این مدل زردی نوزادان که مریضی شدت بیشتری دارد و اقدامات درمانی جدی و گستردهتری را میطلبد به عبارتی باید دید كه علت اساسهاي ابتلا به زردی نوزادان چه بوده و با بررسیهاي اکثر مریضیهاي احتمالی همراه با زردی نوزادان تشخیص داده شود. به طور کلی اگر نوزاد در24 ساعت ابتدایی تولدش دچار زردی نوزادان شود زردی او پاتولوژیك هست و تیم پزشكی نوزاد باید در بیمارستان بررسیهاي لازم را انجام دهند.
علائم و درمان زردی نوزادان
زرد شدن پوست از قسمت صورت شروعشده و کمکم به سمت پایین بدن حركت میکند. زردی نوزادان معمولاً از ناحیه زبان و پس از آن سفیدی چشمها و پوست سر و صورت خود را نشان میدهد و به تناسب شدت زردی نوزادان نواحی پایین تر بدن را هم درگیر میکند به طوری که رسیدن زردی نوزادان به كمر و رانها حاكی از شدت قابلدقت آن هست و اگر به ناحیه انگشتان پا برسد بسیار جدی تلقی می شود.
در آزمایشهاي نخست که از طریق خون آزمایششده نوزاد به دست می آید دکتر تشخیص میدهدکه چه درمانی بایست برای نوزاد در نظر گرفته شود .ممکن هست نوزاد تحت فتوتراپی یا تعویض خون قرار گیرد یا اینكه مجدداً بعد از چند ساعت آزمایش بیلی روبین خون را انجام دهد. چنانچه پس از آزمایش و بررسی وضع ظاهر نوزاد شدت زردی نوزادان از حد مشخصی
اکثر شود پزشك برای نوزاد«فتوتراپی » را تجویز می کند و اگر درجه زردی نوزادان خیلی بالا باشد باید با روشهاي مخصوص خون نوزاد را تعویض كرد. در تعیین میزان درجه فتوتراپی بر اساس سن نوزاد و شرایط نوزاد در نظر گرفته می شود . هرچقدر سن نوزاد کمتر باشد فتوتراپی با درجه پایین تری تجویزشده و در مقابل با افزایش سن نوزاد ممکن هست
پزشك فتوتراپی با درجه شدیدتری را توصیه دهد زیرا آسیبپذیری كودك كمتر شده هست. اگر سن نوازد كم و میزان بیلی روبین اولین آزمایش او چندان باشد فاصله زمانی آزمایش مجدد بیلی روبین کوتاهتر میشود. این فاصله زمانی بین 24 – 4 ساعت متغیر هست.
تأثیر لامپ مهتابی سفید بر زردی نوزادان
از سالها پیش شنیدهایم كه اگر كودكی دچار زردی نوزادان شد با قرار دادن او زیر نور لامپهاي فلورسنت میتوان وی را درمان كرد. درست هست كه نور درمانی یكی از راههاي درمانی زردی نوزادان در نوزادان محسوب میشود ولی بهره گیری از نور مهتابی هیچ پایه و اساس علمی نداشته و تأثیر چندانی در درمان زردی نوزادان ندارد
بلكه نور فلورسنتی كه بعنوان درمان این مریضی بهره گیری میشود طول موجهاي خاصی دارد كه لامپهاي مهتابی این طول موج و قدرت درمانی را ندارند. بهره گیری از نور خورشید هم به علت سوزاندن پوست لطیف نوزاد توصیه نمی شود.
عوامل خطر موثر در ابتلا به زردی نوزادان
نوزادانی كه دچار یك یا چند عامل زیر باشند اکثر در خطر ابتلا به زردی نوزادان قرار دارند:
* وجود خواهر یا برادری که پیش از این دچار زردی نوزادان بوده هست.
* علائم كبودی روی بدن نوزاد در بدو تولد.
* تولد زودهنگام نوزاد « نوزادان نارس» این كودكان معمولاً اکثر در خطر ابتلا به زردی نوزادان قرار دارند. اگر چنانچه کودکی پیش از هفته 38 بارداری به جهان بیاید زایمان زودرس انجامگرفته و نوزاد نارس تلقی می شود . هرچه نوزاد زودتر از این موعد به جهان بیاید نسبت به زردی نوزادان آسیبپذیرتر خواهد بود.
* بیحالی در بدو تولد
* بروز تب در نوزاد
* شیر نخوردن به اندازه کافی
* ابتلا به عفونت در زمان تولد
اگر سطح بیلی روبین نوزادی خیلی بالا رود میتواند باعث آسیب همیشگی به سلولهاي عصبی شود.به عبارتی سهلانگاری در درمان زردی نوزادان عوارضی جدی دارد ازجمله:
* ناشنوایی عصبی حسی
* تشنج
* فلج مغزی
* کندذهنی
* تأخیر در تکلم
* اختلال در تعادل حركتی
* ناهنجاریهاي دندانی
* ایجاد بیش فعالی در کودکی
* و در بعضی موارد حتی مرگ
زردی نوزادان ناشی از شیردهی
به گزارش پارس ناز اگر نوزاد شیر كافی نخورد ممكن هست به زردی نوزادان مبتلا شود زیرا كمبود مایعات بدن سبب تجمع بیلی روبین خواهد شد. بعضی نوزادان شیر كافی می خورند و مفید وزن می گیرند اما وجود مادهاي در شیر مادر سبب زردی نوزادان آنها میشود. این ماده با اثرگذاری بر كبد نوزادنمیگذارد جمعآوری بیلی روبین از خون به درستی انجام شود.
این نوع زردی نوزادان معمولاً به همراه زردی نوزادان فیزیولوژیك رخ میدهد و ممكن هست به مدت چند هفته یا چند ماه طول بكشد و عموماً بیخطر هست.