پارس ناز پورتال

FATF چیست و پیوستن ایران به آن چه تبعاتی دارد؟ ( همه چیز درباره fatf )

FATF چیست و پیوستن ایران به آن چه تبعاتی دارد؟ ( همه چیز درباره fatf )

FATF چیست و پیوستن ایران به آن چه تبعاتی دارد؟ 

FATF یک زیر مجموعه از گروه g7 اسـت، هدف FATF مبارزه با پولشویی و تروریست و همچنین مقابله با سلاح هاي خطرناک و کشتار جمعی اسـت. البته این را بگوییم کـه هدف از مبارزه با تروریست در FATF در اصل مبارزه با پشتیبانی مالی اسـت یعنی تحریم کسانی کـه ثابت شده بـه گروه یا گروهک هاي تروریستی پول می‌دهند کشورهایی مانند: عربستان و پاکستان و همچنین ایالات متحده کشور آمریکا.

 

پولشویی «money laundering» کاری اسـت کـه برای گم کردن علت کسب پول بکار میرود. این کـه بگوییم علت کسب پول مشروع اسـت با نه بستگی بـه قوانین و مقررات یک کشور دارد. دریک کشور کسب درامد از طریق مشروبات الکی مجاز اسـت، ولی فروش هرویین غیرمجاز اسـت. در سمت دیگر دنیا هردو این تجارت‌ ها کسب نامشروع اسـت، ولی خریدوفروش جان انسان‌ ها محل کسب درآمد می شود.

FATF چیست و پیوستن ایران به آن چه تبعاتی دارد؟ ( همه چیز درباره fatf )

شاید فصل مشترک همه ی پول شورهای دنیا مبحث مالیات اسـت. فرار مالیاتی را در هر کشور می توان یافت و یکی از تکنیک‌ هاي در امان ماندن از عواقب آن پولشویی اسـت. پولشویی در نزد کسانی کـه رشوه یا زیرمیزی هم میگیرند، یک گزینه روی میز بـه‌حساب می آید. پس علاوه بر این کـه این تکنیک خیلی رایجی بـه شمار می رود، میشود گفت کـه تاریخ کهنی نیز دارد؛ یعنی حداقل از زمانی کـه مالیات‌ ها وضع شدند، پول شورها نیز شروع بـه فعالیت کردند.

 

پولشویی ازنظر حقوقی

هدف پولشویی خیلی ساده اسـت منبع و علت کسب درآمد را باید نامعلوم کرد. شیوه هاي مخفی کردن پول نیز می تواند خیلی متفاوت باشد. بستگی بـه شناخت و تجربه و همچنین قوه خلاقیت عامل پولشویی، میتوان مدل‌ هاي بی‌شماری را برای آن درنظر گرفت. مثلا آل کاپون، گانگستر و تبهکار مشهور، برای مخفی کردن درآمد نامشروع خود دست بـه ایجاد یک شرکت خشک‌ شویی «Laundromat» سکه‌ اي در شهر هـای مختلف ایالات امریکا کرد.

FATF چیست و پیوستن ایران به آن چه تبعاتی دارد؟ ( همه چیز درباره fatf )

با استفاده روزمره مردم از این دستگاههای لباسشویی و پرداخت پول خرد و نقد، جریان مالی بـه وجود آمد کـه بـه‌طور کامل قابل‌ سنجش و نظارت نبود. واژۀ پولشویی یا money laundering نیز برگرفته از فرایندی اسـت کـه آل کاپون با استفاده از خشک شویی‌ هایش برای وارد کردن پول کثیف بـه چرخۀ اقتصاد ایجاد کرده بود. اما گاهی پول شورها پا را فراتر می گذراند ودر یک نقطه جغرافیای دیگر اقدام بـه فعالیت پولشویی میکنند.

 

پولشویی و رابطه آن با FATF

پول شورها در اصل قانون دانان بسیار خوبی هستند. آن‌ها خلأهای قانونی رابه‌خوبی می‌شناسند و ازآن استفاده می کنند. اگر هنگام عبور سرمایه از مرز یک استان نظارتی وجود داشته باشد، میتوان جلوی پولشویی آن قاچاقچی را گرفت و وقتی‌کـه جلوی پولشویی گرفته شد راه‌هاي اظهار نکردن با پنهان ماندن پول نامشروع کم میشود و البته دریافت آن نیز می تواند مخاطره‌ آمیز شود.

 

پس مقابله با پولشویی نمادی از مقابله با فساد اسـت.بهمین دلایل، در پولشویی و تشخیص آن دست مجریان قانون بازتر اسـت.بـه‌طور معمول تا زمانی کـه جرم شـما از طرف قانون ثابت نشود، محکومیتی هم درانتظار شـما نخواهد بود ولی در مقابله با پولشویی مجریان قانون میتوانند پول و دارایی شـما را مصادره کنند و پس ازمصادره شدن دارایی‌ها، ارائه‌ي اسناد و اثبات این موضوع کـه تحصیل این اموال از راه قانونی بوده بر عهده‌ي متهم اسـت.

 

این شیوه مقابله از اهمیت پیشگیري و مبارزه با پولشویی نشات می گیرد.در ایران نیز قانون مبارزه با پولشویی تعریف واستفاده میشود کـه مفاد آن بـه شرح زیر اسـت:

FATF چیست و پیوستن ایران به آن چه تبعاتی دارد؟ ( همه چیز درباره fatf )

تحصیل، تملک نگه‌داری یا استفاده از عواید حاصل از فعالیت‌ هاي غیرقانونی با علم بـه اینکه بـه‌طور مستقیم یا غیرمستقیم درنتیجه ارتکاب جرم بـه‌دست‌آمده باشد. تبدیل، مبادله، یا انتقال عوایدی بـه‌منظور مخفی کردن منشأ غیرقانونی آن با علم بـه اینکه بـه‌طور مستقیم یا غیرمستقیم ناشی از ارتکاب جرم بوده یا کمک بـه مرتکب بـه‌نحوی‌ کـه وی مشمول آثار و تبعات قانونی ارتکاب آن جرم نگردد.

 

اختفاء یا پنهان یا کتمان کردن ماهیت واقعی، منشا منبع، محل، نقل‌ و انتقال، جا بـه‌ جایی، یا مالکیت عوایدی کـه بـه‌طور مستقیم یا غیرمستقیم درنتیجه جرم تحصیل شده باشد. پولشویی جرم دومی اسـت کـه هدف آن مخفی کردن جرم اول اسـت، ولی از آنجا کـه دوام و استمرار آن صدمات بی‌شماری بـه مسائل اقتصادی و اجتماعی و سیاسی وارد می کند، از جرم اول نیز خطرناکتر بـه‌ حساب می آید.

 

در این نوع جرم بیشتر توجه بـه فعالیت‌هاي گروهی یا سازمانی اسـت وهم این کـه سعی شود پول نامشروع، بـه‌ صورت مشروع شناخته شودجرم انجام‌ گرفته اسـت و حتی نیازی بـه جابجایی پول نیست. استفاده از فناوری نوین نیز در پولشویی بسیار بـه چشم میخورد؛ هرچند کـه هنوز روش‌هاي مانند انتقال چمدانی پول مرسوم اسـت و از مشکلات عدیده درسطح جهانی اسـت.

 

بنگاه‌ هاي اقتصادی کـه مبالغ دریافتی خود رابه‌صورت نقد دریافت می کنند مانند جایگاه سوخت‌رسانی یا رستورانهای زنجیره اي و غیره بیشتر در دسترس علاقه‌ مندان بـه پولشویی قراردارند. همه ی این ها باعث میشود کـه سیستم‌ هاي مالی ملی بـه دنبال شفافیت در سازوکار خود باشند تا جلوی این‌گونه جرائم گرفته شود. اینکار منجر بـه این میشود کـه تکنیک‌ هاي انجام پول شویی مورد تحقیق و تفحص همیشگی باشد.

 

با بررسی روند پولشویی متوجه می شویم کـه سه مرحله در انجام پولشویی اتفاق می‌افتد. واردکردن پول کثیف و نامشروع بـه سیستم‌هاي مالی و بانکداری کـه بـه جایگذاری مشهور اسـت مخفی کردن سرمنشأ مبالغ نامشروع با تکنیک‌هاي پیچیده کـه بـه لایه‌ بندی مشهور اسـت؛ مصرف پول برای کارهای عادی کـه اصطلاحاً بعنوان یکپارچه‌سازی شناخته میشود. سازمان‌ ها و کنوانسیون بین‌المللی نیز در سطح جهان در جهت پیش گیری از پولشویی عمل می کنند.

 

FATF یا گروه ویژه اقدام مالی

FATF توسط گروه جی 7 ساخته شد گروه G7 همان G8 سابق اسـت کـه حضور روسیه بعد از ماجرای اوکراین در آن بـه حالت تعلیق درآمد. این گروه از اجماع چند کشور تشکیل شده اسـت کـه مبنای آن‌ها تبادل‌ نظر درمورد مسائل بین‌ الملل برای پیدا کردن راه‌ کارهای مفید و مؤثر بود.

 

پولشویی و رابطه آن با FATF

هدف FATF مبارزه با پولشویی،‌ تامین مالی تروریستها و مقابله با گسترش سلاح هاي کشتار جمعی اسـت. در ژوئیه سال 1989 توسط اجماع هفت‌کشور ایالات امریکا، فرانسه، ایتالیا، انگلیس، ژاپن،‌کانادا، کشور آلمان برای مبارزه با پولشویی گروه ویژه اقدام مالی «Financial Action Task Force» تعریف و سازمان‌دهی شد. گروه ویژه اقدام مالی یک سازمان بین دولتی اسـت.

 

هدف آن شامل تنظیم استاندارد ها و گسترش اجرای قوانین، تنظیم‌کننده معیار هـای عملیاتی برای مبارزه با پولشویی، مقابله با تامین مالی تروریست‌ ها و دیگر تهدیدات مربوط کـه امنیت سیستم یکپارچه مالی دنیا را برهم بزند،‌ اسـت بنابر این گروه ویژه اقدام مالی یک سازمان خط مش گذار «policy making» اسـت کـه برای ایجاد اراده سیاسی لازم بـه‌منظور ورود بـه قوانین ملی و تنظیم قوانین در این مناطق شکل‌گرفته اسـت.

FATF چیست و پیوستن ایران به آن چه تبعاتی دارد؟ ( همه چیز درباره fatf )

این سازمان توسعه‌ دهنده لیستی از توصیه‌ هاي فنی اسـت کـه یک مبنا واستاندارد برای هماهنگی و ارتقا سیستم مالی بین‌ الملل اسـت. همچنین FATF درمورد واکنش بـه رفتارهایی کـه امنیت یکپارچگی سیستم بین‌ الملل را خدشه‌دار میکنند، نیز برنامه‌ ریزی میکند. درسال 1990 گروه ویژه اقدام مالی بیانیه‌ اي حاوی 40 توصیه باهدف جلوگیري از اشاعه پولشویی ایجاد کرد.

 

کلاهبرداران روس از Airbnb برای پولشویی استفاده می‌کنند

وقتی در یازده سپتامبر 2001 آمریکایی‌ ها، صبح رابا پخش زنده سقوط برج‌ هاي دوقلو نیویورک شروع کردند، نمی دانستند کـه چگونه باید دردهای خودرا بهبود ببخشند. این روز برای خیلی از پیرمردهای آمریکایی یادآور حمله ژاپن بود. پس بـه‌زودی و با تلاش‌هاي منسجم راهکارهایی را برای مقابله با این نوع حملات تروریستی ایجاد کردند کـه مشهور‌ترین آن‌ها البته بـه‌غیراز حمله بـه کشور هـای بی‌گناه، تصویب لایحه وطن‌دوستی کشور آمریکا بود.

FATF چیست و پیوستن ایران به آن چه تبعاتی دارد؟ ( همه چیز درباره fatf )

لایحه وطن‌ دوستی امریکا مجموع قوانینی بود کـه برای حفظ امنیت ایالات‌ متحده امریکا بـه آن‌ها اجازه می‌داد بـه‌طور سخت‌ گیرانه‌ تر در مواردی مانند مهاجرت، اقامت و تابعیت شهروندان غیر آمریکایی عمل کنند. حتی این قانون این حق رابه آمریکایی‌ها می‌داد، دست بـه اقدام پیشگیرانه بزند. در ادامه همین قانون بود کـه امریکا توانست زندانی مانند گوانتانامو را برپا کند و اسرای آنرا در هر نقطه‌ اي از دنیا کـه صلاح میدانست بازداشت کند.

 

و بـه بازجویی و شکنجه آن‌ها بپردازد تا بـه هر کارنکرده نیز اعتراف کنند. ماجرای این دوران را می توانید در فیلم فارن هایت 9/11 ساخته مستندساز مشهور مایکل مور آمریکایی دید. یک از بندهای مهم قانون وطن‌ دوستی کشور آمریکا مقابله با اقداماتی بود کـه منابع مالی تروریست‌ها را تأمین میکرد. این موج مقابله قانونی بـه کشور هـای دیگر هم سرایت پیدا کرد. در ژانویه همین سال بود کـه جرج بوش ایران را در فهرست کوتاه محور شرارت قرارداد.

 

این موج باعث شد گروه ویژه اقدام مالی نیز بـه پیشنهاد امریکا تن داده و فعالیت‌هاي خودرا توسعه دهد. پس فهرست توصیه‌هاي گروه ویژه اقدام مالی با اضافه شدن 8 پیشنهاد جدید برای مقابله یا تأمین مالی تروریست‌ها بلندتر شد. از سمت دیگر ابداع و اجرای تکنیک‌هاي جدید برای تأمین مالی تروریست‌ها باعث شد گروه ویژه اقدام مالی در ژوئن سال 2003 اصلاحاتی در مورد توصیه‌ ها انجام دهد.

 

پولشویی و رابطه آن با FATF

در ماده 7 قطعنامه 1617 شورای امنیت کـه درسال 2005 صادرشده اسـت از همه ی اعضای بـه‌شدت تقاضای میشود کـه مفاد 40 توصیه مقابله با پولشویی و 9 توصیه با مقابله با تروریسم را انجام دهند.این بند قطعنامه 1617 بـه نیروی ویژه گزارش مالی این قدرت را میدهد کـه بصورت حقوقی نیز عمل کند. از نکات جالب متن توصیه‌ها وجود و تکرار مکرر کلمه باید اسـت.

 

این حالت زمانی برجسته میشود کـه هر کشوری حق دارد، توصیه‌اي را نپذیرد ولی وقتی کشورها با شماتت و مشکلات بانکی، مالی و تحریم‌ها روبه‌رو میشوند، دیگر معنی توصیه چندان کاربردی ندارد. این نکات باعث میشود کـه FATF نه توصیه‌اي بنظر برسد و نه برنامه فنی بلکه بـه‌ صورت یک استاندارد حقوقی دیده شود. در همین سالها بود کـه بحث انرژی هسته‌ اي ایران نیز بسیار گسترده شد و چند قطعنامه علیه ایران در شورای امنیت تصویب شد.

FATF چیست و پیوستن ایران به آن چه تبعاتی دارد؟ ( همه چیز درباره fatf )

فرایند اصلاح فهرست در فوریه 2012 نیز ادامه پیدا کرد. این بازنگری برای تقویت حفاظت بین‌المللی از تمامیت سیستم مالی و فراهم کردن ابزاری قوی‌تر برای کشورها در مبازره علیه جرائم مالی بود. همچنین در جهت مقابله با تأمین مالی تسلیحات کشتارجمعی شیمیایی و اتمی، شفافیت و رفع تردید در برابر فساد سیستم مالی کشورها توصیه‌ ها ارتقا پیدا کردند تا اعضا موفقتر از قبل عمل کنند.

 

بـه‌این‌ترتیب بود کـه 9 توصیه نیز بـه توصیه‌ هاي قبلی دریک مجموعه قرار گرفت و استانداری واضح و نیرومند شکل گرفت. اکنون گروه ویژه اقدام مالی وظیفه خود می داند کـه بر روند پیشرفت اعضا در پیاده‌سازی معیار هـای لازم،‌ بررسی وضعیت پولشویی و تکنیک‌هاي تأمین مالی تروریست‌ها و البته اقدامات متناسب اعضا نظارت داشته باشد.

FATF چیست و پیوستن ایران به آن چه تبعاتی دارد؟ ( همه چیز درباره fatf )

همچنین بـه ترویج و اصلاح اقدامات مناسب در سطح بین‌المللی نیز بپردازد. FATF در همکاری با سایر عوامل بین‌المللی بـه‌منظور شناسایی آسیب‌هاي در سطح ملی باهدف پیش گیری از سو استفاده از ارتباط با سیستم مالی بین‌المللی نیز فعالیت می کند. گروه ویژه اقدام مالی در هر سال 3 جلسه برای انجام این تصمیم‌ گیریها نیز برگزار میکند.

 

گروه ویژه اقدام مالی چند نوع دسته‌بندی نیز دارد کـه یکی ازآن‌ها دسته‌ بندی کشور هـای پرخطر « countrie higher risk » اسـت کـه نام این دسته اینروزها بیشتر در کشورمان شنیده می شود. در دسته‌بندی کشور هـای پرخطر تحت اقدامات مقابله‌اي «counter Measures» و تحت نظارت و شناسایی دقیق «monitoring EDD» قرار میگیرند. از دسته‌بندی‌هاي دیگر می توان بـه‌پای بندی فنی «technical compliance» نیز اشاره کرد.

 

اعضا FATF و ناظران

FATF دارای 37 عضو اسـت کـه 35 عضو آن از جمع کشور هـای جهان اسـت. کمیسیون اروپایی «European Commission» کـه مانند قوه قضاییه در اتحادیه اروپا عمل می کند و شورای همکاری خلیج‌ فارس «GCC» دو عضو دیگر این سازمان هستند. البته نمایندگان مراکز بزرگ مالی از مناطق مختلف جهان نیز در آن حضور دارند. از نکات جالب فهرست ناظران گروه ویژه اقدام مالی اسـت کـه کشور عربستان و رژیم صهیونیستی در آن حضور دارند.

 

این سازمان اعضای وابسته‌ اي هم چون APG ،CFATF ،MONEYVAK ،EAG ،GAFILAT و غیره نیز در مجموعه خود دارد کـه نشان از گستردگی تعاملات گروه ویژه اقدام مالی اسـت. فهرست سازمان‌ هاي ناظر گروه ویژه اقدام مالی نیز بیش از 20 سازمان اسـت کـه یک نماینده در FATF دارند. این سازمان‌ها بـه این دلیل در این مجموعه هستند کـه اهداف مشترکی سازمانی را در فهرست وظایف تعریف‌شده خود با وظایف گروه ویژه اقدام مالی دارند.

FATF چیست و پیوستن ایران به آن چه تبعاتی دارد؟ ( همه چیز درباره fatf )

FATF یک واحد اطلاعات مالی «FIU» نیز در کشور هـای عضو دارد کـه بـه جمع‌آوری اطلاعات مالی مشغول می شود. این مرکز در مورد تراکنش‌هاي بالای 15٫000 یورو و تراکنش‌ هاي مشکوک فعالیت دارد. البته این نهاد فعلا در ایران زیر نظر شورای عالی مبارزه با پولشویی فعالیت میکند. در بانک مرکزی نیز یک شعبه دیگر همین فعالیت‌ ها را رصد می کند کـه باعث میشود اطلاعات بسیار مهمی در آن‌ها ثبت و ضبط شوند.

 

ازآنجاکه گروه ویژه اقدام مالی یک سازمان مبتنی بر همکاری قضایی اسـت، پس FIU هم یک واحد اقتصادی نیست. برای شناخت و شیوه کارکرد گروه ویژه اقدام مالی بهترین راه بررسی توصیه‌ نامه آن اسـت. نیروی ویژه گزارش مالی در فهرست خود 49 توصیه رابه کشورها عرضه می کند. هدف از اینکار تمرکز روی سه فعالیت مبارزه با پولشویی،‌ مبارزه با تأمین مالی تروریست‌ ها و مبارزه با اشاعه تسلیحات کشتار جمعی مانند بمب اتمی اسـت.

FATF چیست و پیوستن ایران به آن چه تبعاتی دارد؟ ( همه چیز درباره fatf )

این توصیه‌ ها درون خود مفاد و قواعدی را وضع میکنند کـه در نوع خود جالب و تأمل‌ برانگیز اسـت. گروه ویژه اقدام مالی با استفاده از این توصیه‌ ها فرایندهای مالی را در هر کشوری، محاسبه و حتی نظارت کند. در ادامه بـه بعضی از توصیه‌ هاي نیروی ویژه تأمین مالی نگاه میکنیم تا با قدرت FATF بیشتر آشنا شویم.

 

توصیه عدد 7

در توصیه عدد 7 با نام تحریم‌هاي مالی هدفمند در ارتباط با اشاعه سلاح‌هاي کشتارجمعی چنین آمده اسـت: در اجرای قطعنامه‌ هاي شورای امنیت سازمان ملل متحد در ارتباط با پیشگیری، مبارزه و توقف اشاعه سلاح‌ هاي کشتار جمعی و تأمین مالی، کشورها باید تحریم‌ هاي هدفمند رابه اجرا بگذراند. اعضا باید در راستای اختیارات شورای امنیت سازمان ملل متحد تحت فصل هفتم منشور ملل متحد عمل کنند.

 

دارایی متهمان باید بدون تاخیر مسدود شود و هیچ‌ گونه دارایی دیگری بـه‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در اختیار آن‌ها قرار نگیرد. درسال 2015 قطعنامه مشهور 2231 تصویب شد کـه کشور هـای عضو سازمان ملل متحد رابه اجرای مفاد برجام متعهد میکرد. در بین بندهای برجام صبحت از لغو فهرست SDN نیز بود. مدیریت فهرست SDN بر عهده افک «OFAC» از زیرمجموعه خزانه‌ داری امریکا «U.S. Department of the Treasury» اسـت.

 

افک دفتر نظارت دارایی‌ هاي خارجی امریکاست و وظیفه دارد از دسترسی مزایای استفاده از گردش مالی دلار در معاملات برای افراد و نهادهای مشخص پیش گیری کند. فهرست این اشخاص و نهادها بـه فهرست SDN مشهور اسـت. این فهرست پیوسته در حال تغییر و اصلاح اسـت. هر مبادله تجاری و مالی با ایران کـه مبلغ آن بیش از 10 هزار دلار باشد منوط بـه اجازه این دفتر اسـت.

FATF چیست و پیوستن ایران به آن چه تبعاتی دارد؟ ( همه چیز درباره fatf )

افک با بررسی قراردادها و تطبیق طرفین معامله با فهرست خود تصمیم بـه صدور مجوز برای انجام معامله می کند. در این اواخر قوانین این فهرست وضعیت خاصی پیداکرده و هرکسی با اعضای این فهرست در ارتباط مالی باشد، خود نیز بـه این فهرست اضافه می شود. طبق ماده 19 برجام کلیه اشخاص و نهادهای کـه در این فهرست و ناشی از تحریم‌هاي هسته‌اي هستند، باید حذف شوند.

 

اما تا بـه امروز نام اشخاصی هم چون سردار سلیمانی و نهادهایی مانند وزارت دفاع، بانک سپه، بانک ملت و قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا و… از این فهرست حذف نشده‌اند. عدم حذف این افراد و نهادها نشانگر این مطلب اسـت کـه آن‌ها بعلت فعالیت‌ هاي مشکوک درباره تأمین مالی تروریسم و پولشویی در این فهرست مانده‌اند.

 

با قبول FATF فهرست SDN کـه زیر نظر قانون کاتسا اجرا میشود و هدف آن پیش گیری از مزایا استفاده از سیستم‌هاي مالی ارزی و فناوری انتقال پول جهانی مانند دلار اسـت می تواند بـه روی سیستم‌ها مالی ریالی نیز اثرگذار باشد؛ یعنی مـا نفت را می‌ فروشیم ولی طبق این توصیه گروه ویژه اقدام مالی نمیتوانیم از محل درآمد آن، بودجه‌ اي برای وزارت دفاع منظور کنیم.

 

توصیه عدد ۱۹

در توصیه عدد ۱۹، بـه کشور هـای دیگر در روابط کاری و معامله با اشخاص حقیقی و حقوقی و مؤسسات مالی کشورها کـه توسط گروه ویژه اقدام مالی تعیین‌شده‌اند، هشدار جدی میدهد ودر صورت تقاضای گروه ویژه اقدام مالی کشورها باید بتوانند اقدامات متقابل متناسبی رابه اجرا بگذارند کـه این اقدامات باید مؤثر و متناسب با ریسک‌هاي موجود باشد. بـه‌ عبارت‌ دیگر تحریم محترمانه کشور ثالث توسط کشور هـای دیگر.

 

توصیه عدد ۲۱

توصیه عدد ۲۱ نیز بـه‌طور واضح بیان میکند اگر فردی موارد مشکوک با حسن نیت بـه واحد اطلاعات مالی گزارشی بدهد حتی درصورت عدم اطلاع کافی از منشأ فعالیت مجرمانه و صرف‌نظر از وقوع یا عدم وقوع فعالیت بـه‌طور واقعی، باید طبق قانون از مسئولیت‌ هاي کیفری و مدنی معاف باشد؛ یعنی بـه‌ اسانی هرکسی می تواند در فهرست مجرمان پولشویی قرار بگیرد.

FATF چیست و پیوستن ایران به آن چه تبعاتی دارد؟ ( همه چیز درباره fatf )

بـه‌عبارت‌دیگر تنها با وجود سوظن تمام اطلاعات یک‌نهاد باید در اختیار این FATF قرار بگیرد. مثلا اگر یک موسسه بانکی بـه‌درستی کارش را انجام دهد و حتی تاییدیه قوه قضاییه را داشته باشد تنها با یک سوظن بـه متهم ردیف اول تبدیل میشود و اطلاعات قراردادهای مالی و محرمانه‌اش در اختیار گروه ویژه اقدام مالی برای محاسبه قرار میگیرد.

 

توصیه عدد ۳۶

در توصیه ۳۶ آمده اسـت: کشورها باید در کنوانسیون وین «۱۹۹۸»، کنوانسیون پالرمو «۲۰۰۰»، کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه فساد «۲۰۰۳» و کنوانسیون مبارزه با تأمین مالی تروریسم «۱۹۹۹» نیز عضو شوند.

 

آموزش تجزیه و تحلیل فرصت‌هاي بازار

یعنی عضو جدید با قبول توصیه‌هاي FATF ملزم بـه قبول مفاد ۴ کنوانسیون دیگر هم می شود. این کنوانسیون هرکدام بندهای خاصی دارند باعث میشود تصورات از گروه ویژه اقدام مالی کاملاً تغییر یابد. مثلا در کنوانسیون وین فصل دوم ماده ۱۹ شرط، حق شرط تعیین‌شده اسـت. حق شرط یک بیانیه یک‌جانبه از سمت قبول کننده معاهده اسـت تا بعضی از آثار حقوقی و مقررات معاهد در مورد آن تعدیل یا بی‌اثر شود.

 

ماده ۱۹ کنوانسیون وین می گوید زمانی یک کشور میتواند از حق شرط استفاده کند کـه معاهد حق شرط را ممنوع نکرده باشد. درصورتی‌کـه در توصیه عدد ۶ توصیه‌نامه گروه ویژه اقدام مالی حق شرط برداشته‌شده اسـت و هیچ کشوری نمیتواند لایحه یا شرطی رابه آن اضافه کند. مثلا زمانی کـه مصر تقاضا کرد نیروهای مقاومت از فهرست تروریست‌ها حذف شوند تا بـه عضویت FATF درآید با یک نه بزرگ روبه‌رو شد.

 

در کنوانسیون ۲۸ ماده‌اي مبارزه با تأمین مالی تروریسم «ICSFT» ماده عدد ۶ کشور عضو را مجاب می کند تا طبق قوانین موردنظر کنوانسیون، قانون‌گذاری کند. بدین‌وسیله هیچ راه فراری برای مقابله با تروریسم ایجاد نشود. در ماده عدد ۲ نیز تعریف مشخص و از قبل تعیین‌شده‌اي برای تروریسم ساخته‌وپرداخته شده کـه باید ملاک نظر کشور هـای عضو باشد، نه تعریف آن‌ها از تروریسم یا گروه‌هاي مقاومت.

 

توصیه عدد ۳۸

در توصیه عدد ۳۸ با تیتر معاضدت قضایی،‌ توقیف و مصادره: کشورها باید خاطرجمعی دهند کـه از توانایی لازم برای اقدام فوری در پاسخ بـه تقاضای‌هاي ارائه‌شده از سوی کشور هـای خارجی در خصوص شناسایی، مسدود کردن، توقیف و مصادره اموال تطهیر شده از طریق پولشویی و… یا اموال دارای ماهیت مشابه برخوردارند. بـه‌عبارت‌دیگر کشور هـای عضو می توانند اطلاعات و مدارک معاملات یا اقدام‌هاي قضایی را از کشور ثالث مطالبه کنند.

 

توصیه عدد ۳۹

توصیه عدد ۳۹ در باب استرداد صحبت میکند و می گوید کشورها باید بـه‌ صورت سازنده و بـه نحو مؤثری خواسته‌هاي استرداد مرتبط با پولشویی و تأمین مالی تروریسم را بدون هیچ تأخیر غیرموجهی اجابت کنند.

 

FATF و کشور جمهوری اسلامی ایران

نیروی ویژه تأمین مالی دارای یک دسته‌بندی بر اساس میزان همکاری اسـت. این دسته‌بندی بـه‌ صورت زیر تعریف میشود. کشور هـای همکار کـه کاملاً بـه FATF پایبند هستند، مانند امریکا،‌ استرالیا، ژاپن. کشور هـای در حال همکاری کـه سعی در پیاده‌سازی توصیه‌ها دارند مانند عراق،‌سوریه و عربستان. کشور هـای غیر همکار سفید کـه هنوز بـه پیاده‌سازی گروه ویژه اقدام مالی در کشور خود نپرداخته‌اند.

FATF چیست و پیوستن ایران به آن چه تبعاتی دارد؟ ( همه چیز درباره fatf )

کشور هـای غیر همکار خطرناک کـه ریسک تعامل اقتصادی در آن زیاد اسـت. درسال ۲۰۱۰ در گزارش FATF ایران در فهرست کشور هاي غیر همکار خطرناک وارد شد. این بـه این معنا اسـت کـه گروه ویژه اقدام مالی بـه دیگر اعضای خود هشدار می دهد تا با ایران رابطه تجاری نداشته باشند. در غیر این صورت رتبه آن‌ها نیز در FATF کاهش پیدا می کند.در فوریه سال ۲۰۱۶ گزارش FATF در مورد وضعیت کاهش ریسک تأمین مالی تروریسم ایران، نگران‌کننده بود.

 

و این سازمان ایران را یک تهدید جدی علیه یکپارچگی سیستم مالی بین‌المللی متهم کرد کـه نیازمند اقدام و مقابله از طرف دیگر اعضا بود. بااینکه ایران اقداماتی انجام داد ولی FATF تنها وضعیت ایران رابه‌صورت معلق درآورد. گروه ویژه اقدام مالی در گزارش خود مشخص کرد کـه تا پیاده‌سازی کامل توصیه‌ها ایران را در وضعیت معلق نگاه می‌دارد. در گزارش سال ۲۰۱۸ نیز کـه در ماه ژوئن اعلام شد:

 

گروه ویژه اقدام مالی از وضعیت اجرای توصیه‌ها در ایران ناراضی بودو از ایران خواست تا هر چـه زودتر بـه اجرای کامل آن‌ها بپردازد وگرنه طبق توصیه عدد ۱۹ با ایران برخورد خواهد شد. درعین‌حال FATF اضافه کرد کـه درصورت انجام توصیه‌ها گام‌هاي جدید را برای ایران تعریف خواهد کرد. این بدان معناست کـه باز هم اسم ایران در این فهرست، کنار کره شمالی باقی خواهد ماند.

FATF چیست و پیوستن ایران به آن چه تبعاتی دارد؟ ( همه چیز درباره fatf )

FATF چیست و پیوستن ایران بـه آن انچه تبعاتی دارد؟ « همه ی چیز درباره fatf »

 

بدین نحو سؤال‌ هاي زیادی بدون جواب باقی ماند. مثلا آیا ایران تامین‌ کننده مالی تمام تیم‌ها تروریستی دنیا اسـت؟ آیا گروه تروریستی داعش یا القاعده و … را نیز ایران تأمین مالی می کند؟ چرا کشورهایی کـه این نیروهای تروریستی را تقویت میکنند در این فهرست نیستند. حقیقتا چـه کسی این نیروهای تروریستی را پشتیبانی می کند؟ وجود نام عربستان سعودی درلیست ناظران گروه ویژه اقدام مالی چـه جای توجیهی دارد؟

 

شفاف‌ سازی بسیار کار مناسب و سنجیده‌ اي اسـت. اینکار می تواند باعث از بین رفتن تعداد زیادی از فسادهای مالی و اقتصادی شود اما اجرای شیوهای مانند FATF برای شفاف‌ سازی می تواند نتیجه معکوسی بـه همراه داشته باشد. بنظر می رسد می توان از گروه ویژه اقدام مالی اطلاعات و ایده‌ هاي خوبی برای اصلاح قانون پولشویی در کشور بیرون آورد و حتی بـه ارتقا فناوری ایران در اقتصاد کمک کرد.