اسم چاقی كه می‌آید قبل از هر چیزی، انسان یاد خوراكی می‌افتد و فكر می‌كند چاق‌ها لابد پرخوری كرده‌اند كه چاق شده‌اند. اما شاید كمتر به ذهن‌مان خطور كند كه چاقی ، علل روان‌شناختی نیز دارد.

عوامل روان‌شناختی موثر در بروز چاقی

گرچه عوامل فیزیولوژیك از قبیل فرآیند تنظیم چربی و میزان سوخت و ساز از عوامل مهم در تعیین وزن بدن هستند، تردیدی نیست كه عوامل روان‌شناختی نظیر یادگیری مشاهده‌ای، استرس، حالات عاطفی و هیجانی نیز به چاقی كمك می‌كنند. تنها كافی است كه بررسی دقیقی روی آگهی‌های تبلیغاتی تلویزیونی در مورد خوراكی‌ها داشته باشیم و آن‌ وقت مشخص می‌شود كه بخش اعظم این آگهی‌ها به فست‌فود، مواد قندی، شیرینی، چیپس، پفك و نوشابه مربوط است. شرایط و موقعیت‌ها نیز نقش مهمی ایفا می‌كنند. جشن‌های خانوادگی، تماشای تلویزیون، بحث و گفت‌و‌گو و تنش‌های محیط كار، همه می‌توانند به زیاده‌خوری یا دور افتادن از رژیم منجر شوند.

میان‌ وعده‌های برنامه‌ریزی نشده، در دسترس بودن غذا نیز موجب چاقی می‌شوند. هیجان‌های منفی مثل افسردگی و اضطراب نیز می‌توانند به پرخوری كمك كنند. گاهی افراد در مقابل شادی، درد، اندوه، استرس، محرومیت، تنهایی، ملالت، عصبانیت و یا سایر احساس‌ها غذا را تسلی‌بخش می‌دانند .

نقش خانواده‌ها در چاقی فرزندانشان

بدن ما، ماشین عجیبی است كه دقیقاً می‌داند چه‌ وقت هنگام خوردن است و چه موقعی باید به آن پایان داد، اما برخی عوامل این مكانیسم را دستخوش تغییر می‌سازند، ضمناً این جمله‌ها به گوش‌تان آشناست: «بشقاب غذای خود را تمام كن! مردم بیچاره‌ای وجود دارند كه چیزی برای خوردن ندارند» یا «قبل از شام چیزی نخور اشتهایت كور می‌شود…» یعنی شاید هنگامی كه فرد، اشتهایی به خوردن ندارد با گفتن این جمله كه بشقاب غذای خود را تمام كن، وی را به سمت پرخوری سوق می‌دهیم. این امر باعث می‌شود فرد نتواند رفتار خوردن را متوقف كند و تا مثلاً بسته چیپس را تمام نكند از خوردن دست نمی‌كشد.

نقش استفاده از اطلاعات روان‌شناسی در برطرف كردن چاقی

پژوهش‌ها نشان می‌دهند كه با آموختن روش‌های روان‌شناسی از قبیل روش‌های وانهادگی، تن‌آرامی و عادت به جایگزینی این روش‌ها جهت كنترل احساسات منفی در ٧٠ درصد موارد كاهش چشمگیری در وزن و اصلاح الگوهای تغذیه‌ای و در باقی موارد، حداقل رضایت از خود به‌ وجود می‌آید.

نقش انتظارات در چاقی

به نظر می‌رسد نقش انتظارات هم در چاقی مهم است. در یک آزمایش كودكان چاق و معمولی حق داشتند روزی یك بستنی بخورند. این روند به مدت دو هفته ادامه داشت. پس از آن اعلام شد كه بنا به دلایلی دستگاه بستنی‌ساز خراب است. اول آنكه كودكان چاق، بیشتر از كودكان طبیعی نسبت به این امر واكنش منفی مثل غرولند كردن و شكایت كردن نشان دادند. ثانیاً وقتی اعلام شد كه عیب دستگاه‌ها برطرف شده، كودكان معمولی تقاضای بستنی روزانه خود را كردند، در حالی كه كودكان چاق مدعی دریافت بستنی‌های این ایام اخیر هم بودند و بعضاً قهر هم می‌كردند!

منبع:صدای سلامت