توصیه های مهم درباره پیاده روی اربعین حسینی 

چندسالی می‌شوند که مردم برای روز اربعین و پیاده روی تا کربلا لحظه شماری میکنند تا در این روز بزرگ گرد هم آیند و سوگواری کنند. رفتار حسنه با همراهان, کم‌گویی, فراوان به یاد خدا بودن, صلوات ارسال کردن,‌ کمک به نیازمندان در سفر, از جمله مواردی هست که امام راستگو«ع» در آداب پیاده‌روی اربعین بیان فرموده هست.

پیاده‌روی در مراسم اربعین یک توفیق عظیم و وصف ناپذیر هست که برای بهره‌وری اکثر از این سفر معنوی لازم هست تا زائرین آدابی را رعایت کنند.توفیق رفتن به زیارت سید و سالار شهیدان در مراسم اربعین آن هم با پای پیاده, شامل عاشقان شوریده حالی می شود که با شیدایی خاص خود این سفر عشق را در می‌نوردند

تا نهایتا کام تشنه خویش را با وصال به معشوق سیراب کنند. این سفر عشق را آدابی نورانی هست که امام راستگو«ع» درضمن حدیثی به آن ها اشاره می‌فرماید که در ادامه میخوانیم:

1. رفتار حسنه با همراهان
“حُسْنُ الصَّحَابَةِ لِمَنْ يَصْحَبُک”;‏ خوش‌رفتاری با همراهان.

دقت به ارزش‌هاى اخلاقىِ اسلام در سفر زیارتی, این مسافرت معنوی را بسیار شیرین و جاذبه‌دار می کند. یکی از این ارزش‌هاي اخلاقی که رعایت آن پسندیده هست; رفتار حسنه با همراهان هست. انسان باید به هم سفر خویش به دید زائر امام نگاه کند و نهایت احترام, ادب, مهربانی, خوش خلقی,

و فروتنی را داشته باشد و اگر احیانا در طول سفر بر اثر محدودیت امکانات, جنجال جمعیت, خستگی راه یا مریضی, با بدخلقی او مواجه شد, با سعه صدر و مدارا آن را مدیریت کند.

2. کم‌گویی
“قِلَّةُ الْکَلَامِ إِلَّا بِخَيْر”; کم‌گویى, جز به نیکى.

پرحرفی و بیش از اندازه گفتگو کردن, خصوصاً در مکان هایي که در طول سفر برای استراحت عمومی تعبیه شده, اضافه بر آن که موجب آزار نزدیکان می شود آفتی هست که ناخودآگاه انسان را در ورطه هلاکت و سقوط می افکند و باعث می شود انسان به گناهانی مثل دروغ, غیبت, بدنامی, سخن چینی و… مبتلا شود, لذا شایسته هست که به مقدار ضرورت سخن گفته شود تا از مفاسد پرحرفی در امان بود.

3. فراوان به یاد خدا بودن
“کَثْرَةُ ذِکْرِ الله”; بسیاری یاد خدا.

در اسلام برای عباداتی مثل نماز, روزه, حج و… محدودیت‌هایي زمانی, مکانی, کمّي و کیفی وجود دارد و تنها ذکر خداست که نه تنها محدودیت ندارد بلکه پیشنهاد به کثرت آن نیز شده هست: “یا أَيُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اذْکُرُوا اللَّهَ ذِکْراً کَثیراً; اى کسانى که ایمان آورده‌اید ذکر حق و یاد خدا «به دل و زبان» بسیار کنید”.

بر همین اساس پیشنهاد می شود برای آمادگی پیدا کردن حضور در پیشگاه معصوم و کسب حال معنوی, ذکر و یاد خدا را داشته باشیم که آثار سازنده روحى و اخلاقى فراوانى به جای می گذارد, و زائرین به راحتی می توانند با برنامه‌ریزی مشخص و همراه داشتن یک صلوات تعداد ساده, اذکار فراوانی را در این سفر معنوی انجام دهند.

4. پاکیزگی لباس
“نَظَافَةُ الثِّيَاب”; پاکیزگی لباس.

از آن جا که حالت روحی و جسمی, ظاهر و باطن در یکدیگر تأثیر متقابل دارند, حضرت نکته‌اي را در مورد اوضاع ظاهری مبنی بر پاکیزگی لباس زائر یادآوری می دهند که لباس تمیز و وضع ظاهری زائر در پدید آمدن حال مناسب روحی و ایجاد نشاط معنوی تاثیرگذار هست. به علاوه, بخشی از حرمت‌گذاری به شخصیتی که به دیدارش میرویم, در آراستگی ظاهر و مرتب بودن لباس جلوه می کند, بر همین اساس به پاکیزگی لباس پیشنهاد شده هست.

5. غسل پیش از آمدن به مرقد امام حسین «ع»
“الْغُسْلُ قَبْلَ أَنْ تَأْتِيَ الْحَائِر”; غسل گذشته از آن‌که وارد حائر شوی.

طهارت روحی شرط رابطه با پاکدلان و پاک جانان و حضور در اماکن مقدس هست, لذا یکی از آداب این سفر, که گذشته از ورود به حرم پیشنهاد می شود, غسل زیارت هست. شخصی از امام راستگو «ع» سوال کرد منظور از آیه: “خُذُوا زینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِد; زیورهاى خود را در مقام هر پرستش به خود برگیرید”, چیست؟ حضرت فرمودند: “الْغُسْلُ‏ عِنْدَ لِقَاءِ کُلِ‏ إِمَامٍ‏”; مراد غسل نمودن هنگام دیدار امام هست.

زائر به برکت این غسل, کسب طهارت, معنویت و نورانیت می کند, شاهد بر این مقاله دعایی هست که امام راستگو «ع» هنگام غسل زیارت پیشنهاد فرموده اند: “بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ لِي نُوراً وَ طَهُوراً وَ حِرْزاً وَ شِفَاءً مِنْ کُلِّ دَاءٍ وَ آفَةٍ وَ عَاهَةٍ اللَّهُمَ‏ طَهِّرْ بِهِ‏ قَلْبِي‏ وَ اشْرَحْ‏ بِهِ‏ صَدْرِي‏ وَ سَهِّلْ‏ بِهِ‏ أَمْرِي;

به اسم خدا, و به کمک خدا, خدایا آن را قرار ده روشنى و پاک کننده و نگه دارنده, و شفاى از هر درد و بیمارى و آفت و صدمه, خدایا دلم را با آن پاک کن, و سینه ام را بگشاى, و کارم را با ان راحت گردان”.

6. بسیار نماز خواندن
“کَثْرَةُ الصَّلَاة”; بسیار نمازگزاردن.

نماز از عالى‌ترین همانند‌هاى معنوى پیوند با خدا و بهترین جلوه‌هاى ذکر خدا هست و امام حسین «ع» از اقامه کنندگان نماز هست, همچنان که در زیارت نامه ایشان آمده هست: “أَشْهَدُ أَنَّکَ‏ قَدْ أَقَمْتَ‏ الصَّلَاةَ وَ آتَيْتَ الزَّکَاةَ; گواهى مى دهم که تو برپادارنده نماز و دهنده زکات هستى”, نماز در پیشامد عاشورا جلوه خاصی داشت, از نمازهای سید الشهداء «ع» و اصحابش در شب عاشورا, از نماز اول وقت حضرت در ظهر عاشورا, گرفته تا نمازهای شب حضرت زینب «س» در حالت بردگی و…

لذا یکی از شاخصه‌هاي شیعه حقیقی و عاشق امام حسین «ع» اهمیت به نماز هست و بر همین اساس نباید از نماز اول وقت و نوافل شب در سحرگاهان غافل ماند.

7. صلوات ارسال کردن
“الصَّلَاةُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد”; سلام بر محمّد «ص» و خاندانش.

صلوات ارسال کردن ذکر بسیار مبارک و با عظمتی هست که بر زبان آوردن آن در همه ي احوال و زمان‌ها دارای ثواب هست و در این سفر که زائرین برای زنده نگه داشتن اسم اهل بیت علیهم‌السلام, گام بر می‌دارند, زیبنده هست که مترنّم به این ذکر باشند.

8. با وقار بودن
“التَّوْقِیرُ لِأَخْذِ مَا لَيْسَ لَک‏”; با وقار بودن در صرف‌نظر از دریافت انچه متعلق انسان نیست.

وقار که بیانگر یک نوع آرامش ظاهری, سنگینی و متانت شخصیت هست, به انسان این امکان را میدهد که از کارهای سبک, مزاح‌هاي نامناسب و کارهای زننده که مناسب شأن یک مسلمان نیست برحذر باشد و شأن یک زائر را کاملا رعایت کند.

9. پرهیز از نگاه به حرام
“يَلْزَمُکَ أَنْ تَغُضَّ بَصَرَک‏”; لازم هست که چشمانت را بپوشانی.

زائری که قرار هست چشمش به جمال مرقد مطهر حسین بن علی «ع» روشن شود, باید در طول سفر مراقب چشمان خویش باشد تا مبادا به حرام بیفتد که مراقبه نکردن از نگاه حرام, آن حال خوش معنوی را از زائر خواهد گرفت.

10. کمک به نیازمندان در سفر
“يَلْزَمُکَ أَنْ تَعُودَ إِلَى أَهْلِ الْحَاجَةِ مِنْ إِخْوَانِکَ إِذَا رَأَيْتَ مُنْقَطِعاً وَ الْمُوَاسَاة”; لازم هست که مراقب همراهان حاجت مند بوده و با آنان همراهی کنی.

در مراسم پیاده‌روی اربعین که خیل مشتاقان حضور دارند و خدام زائر الحسین «ع» بدون منت و با سربلندی کارگشایی دارند, چه زیباست که زائرین نیز در این فرمایش عظیم سهیم باشد و مراقب بزرگ‌ترها, مسن‌ترها, و افرد محتاج به کمک باشند و از آنان دستگیری نمایند, که سیدالشهداء «ع»

در این اساس فرمودند: “وَ مَنْ نَفَّسَ کُرْبَةَ مُؤْمِنٍ فَرَّجَ‏ اللَّهُ‏ عَنْهُ‏ کُرَبَ‏ الدُّنْيَا; هر کس اندوهی را از دل یکی از اهل ایمان بزداید, خداوند متعال غصه‌هاي جهان و آخرت وی را از میان بر می‌دارد. [مشکلاتش را حل خواهد کرد]”.

11. تقیه
“وَ يَلْزَمُکَ التَّقِيَّةُ الَّتِي قِوَامُ دِینِکَ بِهَا”; و بر تو لازم هست تقیه‌اي که موجب قوام دینت هست را رعایت کنی.

علی رغم تلاش دشمن بر تفرقه و جدایی بین امت اسلامی, حفظ همبستگی و انسجام از پیشنهاد‌هاي دیگر حضرت هست, و بر همین اساس باید از هر نوع کاری, که به این همبستگی صدمه میزند, مثل در میان گذاشتن اختلافات مذهبی, توهین به بزرگان یکدیگر و القاء شبهات و… به شدت امتناع شود.

12. ترک گناهان
“الْوَرَعُ عَمَّا نُهِیتَ عَنْه‏”; و از انچه نهى شده‌اى, پارسایى بورزى.

طیق آیه قرآن کریم سه دسته میباشند که ناظر اعمال انسان میباشند: “وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُون; و بگو که هرگونه عمل کنید خدا آن عمل را مى‌‏بیند و هم رسول و مؤمنان بر آن با خبر مى‌‏شوند”, در واقع اضافه بر حق تعالی و رسول مکرم اسلام «ص», مؤمنین نیز ناظر افعال انسان میباشند

و اهل بیت «ع» مصداق بارز آن هست. امام راستگو «ع» در تفسیر این آیه شریفه و بیان مصداق مومنون می‌فرمایند: “هُمُ الْأَئِمَّة; مراد از مومنون, ائمه «ع» میباشند”. بنابراین ادب حضور اقتضاء می کند زائر کاملا مراقب اعمال و رفتار خود باشد و بداند در هر قدمی که بر می‌دارد و هر کلامی که میگوید, امام حسین «ع» و سایر ائمه «ع» وی را می بینند.

13. ترک مجادله
“وَ الْخُصُومَةِ وَ کَثْرَةِ الْأَيْمَانِ وَ الْجِدَالِ الَّذِي فِیهِ الْأَيْمَان; و نیز [پرهیز کنی] از بگو مگو کردن و قسم فراوان و جدال‌هایى که در آن, قسم یاد میشود”.

بنابراین شایسته هست که زائر این آداب را رعایتِ نماید تا سزاوار بازگشت با آمرزیدگى و رحمت و خشنودى خدا شود.