ارامنه در ایران همه ی ی ساله جشن کریسمس را با خوشحالی فراوان برگزار میکنند و بـه استقبال میلاد مسیح و سال نو میلادی میروند. کریسمس یکی از روزهای مقدس سال است کـه بـه سالروز میلاد حضرت عیسیبن مریم«ع» اشاره دارد، اما بـه طور کلی جشن کریسمس تولد مسیح«ع» تحت تأثیر سنتها و رسوم جشنهای زمستانی چون ساتورنالیا قرار گرفته است.
سنتهای کریسمس دربرگیرنده نصب تصویر سنتی تولد مسیح، تزئین درخت کریسمس و تبادل هدیه و کارت تبریک و حضور بابانوئل در شب عید کریسمس است و محورهای این عید بر ترویج حسن نیت، بخشندگی، مهربانی و گردهماییهای خانوادگی استوار است.
کریسمس بـه صورت سنتی روز ۲۵ دسامبر برگزار میشود، اما برخی کلیساهای ارتدکس شرقی روز ۷ ژانویه را بـه عنوان کریسمس جشن میگیرند کـه با ۲۵ دسامبر در تقویم جولیان یکسان است. این تاریخها تنها سنتی بوده و بـه نظر نمیرسد تاریخ حقیقی تولد مسیح چنین روزی بوده باشد.کریسمس در بسیاری از کشور هـای سراسر جهان جشن گرفته میشود و این امر بـه چگونگی پراکندگی مسیحیان و فرهنگ غربی و ترکیب آن با جشنهای زمستانی ارتباط دارد.
خبرگزاری فرانسه در یادداشتی بـه مناسبت فرارسیدن کریسمس بـه امنیت ایران – تهران- در دریایی از خشونت در خاورمیانه پرداخته است.بـه گزارش شفقنا، خبرگزاری فرانسه در این یادداشت تاکید میکند کـه ایران همین حالا امن ترین جای خاورمیانه برای مسیحیان است و این اقلیت میتواند بـه راحتی و بدون هیچ دغدغه ای
بـه فکر برگزاری مراسم عید خود باشد.حامد داوودیان از ارامنه تهران بـه خبرنگار AFP میگوید هرگز از سوی مقامات حکومت اسلامیایران مسئله ای برای آنان بوجود نیامده و آنان در کمال امنیت در حال زندگی و بزرگ کردن بچههای خود هستند؛ داوودیان میگوید ما ۴۰۰ سال است در ایران زندگی میکنیم و در کنار مسلمانان در هنگام حمله عراق جنگیدهایم
و کشته دادهایم و کسی هم تابه حال بـه ما متعرض نشده است.خبرگزاری فرانسه مینویسد بر طبق فرامین آیتالله خمینی در ابتدای انقلاب، همه ی ی مسیحیان- ارامنه و آشوریها- در کنار یهودیان و زرتشتیان با حقوق یکسان با مسلمانان زندگی میکنند.رمزی گرمو اسقف اعظم خلیفه گری آشوری کلدانی کاتولیک ایران میگوید ترافیک تهران سنگین است
و عید هم در ایران روز کاری است اما ما خوشحالیم و خداوند متعال را شکر میکنیم چون در کشوری زندگی میکنیم کـه در دریایی از خشونت و جنگ، آرام است.
25 دسامبر، از میلاد میترا تا میلاد مسیح
فاروق صدیق در بریستول پست مینویسد: بسیاری از مسلمانان بر این باورند کـه ۲۵ دسامبر میلاد حضرت عیسی مسیح «ع» نیست بلکه بـه طور تاریخی ۲۵ دسامبر روزی است کـه در آیین مهرپرستی ایران باستان بـه مناسبت میلاد میترا، پسر خدا جشنی برپا میشده و حتی بسیاری از تشریفات مسیحیان امروزی در عید کریسمس
بـه طور قابل توجهی مشابه همان آیین باستانی است. تا آنجا کـه حتی درخت کریسمس نیز بخشی از همان تشریفات قلمداد میشود.بـه گزارش سرویس ترجمه شفقنا زندگی بـه نقل از «Bristol Post»، عیسی مسیح «ع» خود در مقابل این گونه اندیشهها کـه حاصل آن برگزاری جشنوارههای زمستانی سرمایه دارمآبانه همچون جشنهای کریسمسی کـه امروزه برگزار میشود، ایستاده و مبارزه کرده است.
حتی بسیاری از مسیحیان امروزی از این مسئله غمگین و در رنجند. اما انچه کـه اهمیت دارد این واقعیت است کـه برای مسیحیان دیندار، کریسمس حقیقتا بـه معنای میلاد حضرت عیسی «ع» است و این همان فرصتی است کـه ما مسلمانان میبایست از آن استفاده کرده، با مسیحیان همراه شویم و با بهرهگیری از آنچه
کـه ما پیروان دو مذهب بزرگ الهی را بـه هم متصل میکند، در جهت اتحاد با یکدیگر بکوشیم.مسلمانان بـه این حقیقت اعتقاد دارند کـه حضرت عیسی «ع» بـه طرزی معجزه آسا و بدون پدر بـه وجود آمد تا نشانه ای برای بشریت باشد. مسلمانان این میلاد معجزه آسا را با خلقت حضرت آدم «ع» مقایسه میکنند کـه خداوند فرمود «باش» و این گونه شد!در قرآن کریم،
عناوین بسیار مبارکی بـه حضرت عیسی «ع» اعطا شده و وی بسیار مورد تکریم قرار گرفته است. عناوینی همچون «مسیح»، «روح خدا»، «واژه خدا»، «پیامبر» و «رسول». مسلمانان بر این باورند کـه عیسی مسیح «ع» بـه بهشت عروج کرده است و پیش از پایان جهان رجعت نمود و ضدمسیح را شکست خواهد داد.
مسلمانان همچنین بـه معجزات بسیار حضرت مسیح «ع» کـه بیمار و نابینا را شفا میداد، مردگان را در چندین مورد زنده کرد ایمان دارند. از معجزات حضرت عیسی «ع» در نزد مسلمانان این اعجاز است کـه وی روزی مقداری خاک رس برداشت و با آن پرندهای ساخت؛ سپس در آن دمید و آن پرنده زنده شد و پرواز کرد. این ها حقایقی هستند
کـه در قرآن کریم آمده است، بنابراین ایمان بـه این حقایق بـه معنای ایمان بـه خداوند و اسلام است و اگر کسی انها را انکار کرده و یا تردید کند، از اسلام خروج کرده است.سند دیگر بر دوستی و لزوم اتحاد پیروان اسلام و مسیحیت متن عهدنامه بـه جامانده از پیامبر اسلام «ص» مبنی بر رابطه مسلمانان و مسیحیان است کـه در سوم محرم سال دوم هجری
توسط ایشان در مسجد النبی انشاء گردید، بـه قلم حضرت علی «ع» نگارش شد و بـه مهر شخص پیامبر اکرم «ص» رسید. در ادامه بـه بازخوانی بخشی از این عهدنامه میپردازیم
« بـه نام خداوند بخشنده مهربان
این عهدی است کـه محمد بن عبدالله، فرستاده خدا، برای تمام مسیحیان نوشته است.
این نامهای است کـه آن را محمد بن عبدالله، برای همه ی ی مردم نوشته است، تا آنان را بشارت دهد و انذار کند…
تا برای مردم بر خدا بعد از نبی حجتی نباشد، و خداوند عزیز و حکیم است.
این نامه را نوشت برای اهل ملت او، و برای هر کس کـه در مشرق یا مغرب زمین، مسیحی است، دور باشد یا نزدیک، عرب فصیح باشد یا عجم، شناخته شده باشد یا ناشناخته.
این نامه عهدی است برای آنان، و هر کس عهدِ در آن را بشکند و با آن مخالفت کند و از انچه امر شده تعدی کند، همانا عهد خدا را شکسته و میثاق خدا را نقض کرده و دین خدا را مسخره کرده و او مستوجب لعنت است، چـه از حاکمان باشد یا مسلمانان مومن…
برای مسیحیان است، انچه برای من، نزدیکان من، ملت من و طرفداران من است.
مثل این است کـه آنان رعیت و اهل ذمّه من هستند. ما هرگونه اذیت کردن آنان را منع میکنیم…
هیچ اسقفی لازم نیست اسقفیت خود را تغییر دهد. هیچ راهبی لازم نیست کـه از راهبیت خود دست کشد.
هرکس در صومعه هست، بماند. هرکس در گردش است، بگردد.
هیچ بنایی از کلیساها و محل تجارت آنان نباید خراب شود، و هیچ چیز از مال کلیساها نباید در بنای مسجد و منازل مسلمانان وارد شود.
هرکس این کار را بکند، عهد خدا را شکسته و با رسول او مخالفت ورزیده است.
بر راهبان و اسقفان، نه جزیه است نه غرامت، ومن ذمّه آنان را در هر جا کـه باشند، حفظ میکنم، در خشکی یا بیابان، در شرق یا غرب، در جنوب یا شمال، آنان در ذمّه و میثاق من هستند و از هر بدی در اماناند و همچنین هرکس کـه در کوهها یا مواضع مبارک، عبادت میکند، این گونه است و از محصول زراعتشان خراج و زکات نگیرید…
با آنان مگر بـه چیز خوب مجادله نکنید…
هرکس با عهد خدا مخالفت ورزد و بر خلاف آن عمل کند، میثاق خدا را مخالفت کرده و با رسول خدا مخالفت ورزیده است…
کسی تا دنیا زنده است نباید بـه این عهد مخالفت ورزد تا دنیا بـه آخر برسد.»
بسیاری از اصحاب نزدیک پیامبر «ص» شاهد تبیین مفاد این عهدنامه بودند و متن آن بـه قلم حضرت علی «ع» نگارش شده است.این ها سخنان فصیح مردی است کـه آخرین پیامبر خداوند است و امت خود را ملزم بـه رعایت این عهد تا آخر دنیا نموده است. در روزگار ما یعنی زمانی کـه اینهمه اطلاع رسانی اشتباه درباره اسلام و مسلمانان در سطح جهانی صورت میگیرد
و واژههای آسودگی و دلداری در صدای ناهنجار سوءتفاهم و تنفر گم شده است، کریسمس فصل آرزوهای خوب و بیان حسن نیت مسلمانان نسبت بـه همسایگان، همشهریان و دوستان مسیحی خود است و ما مسلمانان وظیفه داریم کـه این حسن نیت را گسترش داده و ما بین افراد بیشتری بـه اشتراک بگذاریم.
یک روز با مسیحیان تهران
از میان محلههای ارمنی نشین تهران وحیدیه را انتخاب میکنیم، بـه دنبال خیابان میر حسینی میگردیم همانجا کـه از ابتدا تا انتهایش ارمنی نشین هستند. نه خیلی سخت و نه خیلی راحت این خیابان را پیدا میکنیم. عقربههای ساعت حدود یک و نیم را نشان میدهد خیابان کمیخلوت و سوت و کور است. تمام مغازهها بسته است
شاید انگشت شمار مغازهای را بتوانی پیدا کنی کـه کر کرههایش بالا باشد. هرچـه پایینتر میرویم کوچههایی کـه بـه نام شهدای ارمنی نامگذاری شدند در مقابل چشممان ظاهر میشوند.بـه گزارش شفقنا زندگی، بـه دنبال کلیسا هستیم، با پرس و جو از مغازه داران بالاخره کوچه ای را کـه کلیسای ارامنه این محله در آنجا قرار دارد را پیدا میکنیم.
کلیسا در اواسط کوچه « مدرسه ارامنه» ساخته شده است. قبل از کلیسا دبستان پسرانه نائیری کـه در سال ۱۳۴۳ تاسیس شده و مخصوص دانش آموزان ارمنی است توجه ما را بـه خود جلب میکند، بـه نظر میرسد مدرسه تعطیل است.
با خیالی خوش کـه امروز یکشنبه است و روز کلیسا مقابل در ورودیاش کـه تیره رنگ است میایستیم. در بسته است، نگاهمان بـه زنگ در میافتد، پس از فشردن آن صدای زنی در فضای کوچه میپیچد. میگوییم: «میشود در را باز کنید؟» و او جواب میدهد : « همین حالا کلیسا تعطیل است». گویا بد موقع آمده ایم، سر ظهر است و همه ی ی جا تعطیل.
از چند مغازه دار مسلمان و ارمنی کـه کر کره شان بالاست علت این سوت و کوری و تعطیلی را کـه میپرسیم مهر تایید بـه حدسیات خودمان میخورد. انها میگویند کـه اعضای این محله از اول ظهر تا ساعت پنج بعدازظهر مغازههایشان را میبندند. کلیسا هم چند ساعتی در روز و چند ساعتی در شب باز است.
میخواهیم با مغازه داران صحبت کنیم و از آداب و رسوم و سبک زندگیشان در ایران و در کنار مسلمانان بپرسیم اما بـه زحمت چند نفر ارمنی کـه مغازههایشان باز است را پیدا میکنیم. یکی از انها فست فود دارد و میخواهد پیک ببرد بـه همین دلیل با دست بـه آن طرف خیابان و بـه یک آژانس اشاره میکند و میگوید : « مدیر این آژانس ارمنی است
و بیشتر رانندگانش هم ارمنی هستند. میتوانی با انها گفتگو کنی». بـه سمت آژانس «ساسون»میرویم. نمای بیرونی آژانس کاملا قدیمی است و آدم را بـه دوران دهه ۵۰ میبرد. در را بافشار باز میکنیم و داخل میشویم، بـه مسئولی کـه پشت پیشخوان ایستاده توضیح میدهیم کـه چـه کسی هستیم، انگار کـه تمایلی نداشته باشد بـه اتاق کناری میرود و بـه زبان ارمنی با کسی صحبت میکند، از میان حرفهایش فقط کلمه «خبرنگار» را متوجه میشویم.
پس از چند لحظه مرد دیگری بـه همراهش از اتاق بیرون میآید، قبل از اینکـه دهان بـه حرف باز کند فکر کردیم شاید فارسی بلد نباشد یا دست و پا شکسته حرف بزند اما برخلاف تصورمان شاید از ما هم فارسی را بهتر بلد بود.رو بـه رویمان مینشیند، نگاهمان بـه تصویر حضرت عیسی «ع» در بالای سرش بر روی دیوار میافتد، دوباره بـه او هم توضیح میدهیم کـه هدفمان چیست،
اجازه نمیدهد صدایش را ضبط کنیم و میگوید هر چـه از حرفهایش فهمیدیم همان را بنویسیم.۵۵ سال دارد اما از گفتن اسمش امتناع میکند،او میگوید ارامنه در ایران قدمتی ۵۰۰ ساله دارند و خاندانش در زمان نادر شاه از ارمنستان بـه ایران آورده شدهاند.از او درباره آداب و رسومشان در شب سال نوی مسیحیت میپرسیم .
میگوید: در شب کریسمس همه ی ی خویشاوندان در کنار هم جمع میشوند و این شب را با هم میگذرانند، بعد از آن هم تا چند روز دید و بازدید داریم. همچنین در تالارهای مختلف کـه از طرف وزارت ارشاد مجوز گرفتند در این شب مراسم و جشنهایی برگزار میشود.او بـه دیگر آداب و رسومشان اشاره میکند و میگوید: ما از ۴۰ روز مانده بـه عید پاک کـه روز رستاخیر مسیح است
روزه میگیریم.این مرد ۵۵ ساله درباره روابطش با مسلمانان هم بیان میکند: « از نظر کاری با همه ی ی در ارتباطیم و مشکلی هم نداریم و مسافرانمان هم ارمنی و هم مسلمان هستند».گفتگویمان با او تمام میشود. از آژانس خارج و بـه سمت انتهای خیابان حرکت میکنیم. بیشتر مغازهها ظهر را تعطیل کردند. از پوسترهای تبلیغاتیای کـه
از جشن سال نوشان در هتلها و تالارها خبر میدهند و بر روی شیشه بعضی از مغازهها چسبانده شده بـه خوبی میتوان تشخیص داد کـه صاحبش ارمنی است اما حیف کـه کرکره مغازهاش پایین است. آن طرف خیابان یک فستفودی دیگر را پیدا میکنیم کـه خوشبختانه صاحبش ارمنی است و مشغول کار. بـه داخل مغازه کـه کمیکوچک و تنگ است میرویم، بـه صاحب این مغازه هم خودمان را معرفی میکنیم و میخواهیم کـه با ما کمیگپ بزند. اول فکر میکند
میخواهیم تصویر برداری کنیم اما وقتی خیالش راحت میشود کـه فقط میخواهیم یادداشت برداری کنیم با کمال میل میپذیرد کـه بـه سوالات ما پاسخ دهد.صاحب این مغازه فستفود ۳۳ ساله است و او هم اسمش را نمیگوید با اشاره بـه درخت کاجی کـه نزدیک رسیدن سال نو آن را برپا میکنند بیان میکند: درخت کاج برای ما نوعی برکت میآورد
در اصل ِآن، باید میوه از آن آویزان شود کـه مانند هفت سین هر کدام سمبل یک چیز است اما امروزه از وسایل مصنوعی استفاده میشود. ۱۰- ۱۵ روز مانده بـه سال نو درخت کاج را برپا میکنیم.او نیز درباره ارتباطش با مسلمانان عنوان میکند: با مسلمانها ارتباط خانوادگی نداریم اما دوست و همکار هستیم. در میان مشتریها هم عدهای از انها مسلمان هستند ولی خب هستند برخی کـه وقتی میفهمند صاحب این مغازه ارمنی است میروند اما من ناراحت نمیشوم
اسقف ارامنه اصفهان و جنوب ایران: در زمانه خشونتهای مذهبی؛ کنیسه، کلیسا و آتشکدهها در کنار مساجد اصفهان در آرامشاند.
حدود چهارصد سال از زندگی مسیحیان و ارامنه در اصفهان میگذرد و گواه این موضوع کلیسای وانک بـه عنوان قدیمیترین کلیسای این شهر و بـه عنوان سمبل همزیستی در محله جلفای اصفهان است و نمادی از ترکیب معماری ایرانی و ارمنی است کـه هر بازدید کنندهای را بـه دلیل صلح و دوستی تمام ادیان الهی در کنار یکدیگر
در نصف جهان مبهوت خود مینماید.بـه گزارش خبرنگار شفقنا زندگی، کتاب و ادیان الهی از تورات تا قرآن تمام بشر با بـه صلح و آرامش در کنار یکدیگر دعوت کرده اما متاسفانه در دنیا شاهد جنگهای متعددی هستیم کـه بدون توجه بـه این مهم از صلح خبری نیست ولی در اصفهان این زندگی مسالمتآمیز بـه طور واقعی بـه تصویر کشیده است؛ بـه طوریكه هر گردشگری را بـه فکر فرو میبرد کـه اصفهان نمادی از زندگی مسالمت امیز تمام ادیان الهی است
و باید بـه رخ تمام جهانیان کشیده شود تا از این شهر تاریخی و کهن پند و اندرز بگیرند.جالبترین و تعجبانگیزترین موضوعی کـه حدود ۴۰۰ سال پا بر جامانده و هیچ کس نمیتواند این صلح و آرامش را انکار کند. بـه گونهای کـه این مهم یکی از میراث ناملموس این شهر در دنیا مطرح شده و بـه عنوان گرانبهاترین، ارزندهترین و نادرترین میراثی است کـه دنیا در حسرت آن مانده است.
بنا بـه گفته اسقف اعظم ارامنه اصفهان و جنوب ایران تعامل بسیار خاص و خوبی بین جامعه ادیان توحیدی در اصفهان وجود دارد، بـه طوری کـه بازدید کنندگان خارجی زمانی کـه بـه این کلیسا میآیند و از همزیستی مسالمتآمیز ادیان توحیدی و الهی در اصفهان باز نمی مانند تعجب میکنند.بابکن چاریان در گفتگو با شفقنا زندگی،
با بیان اینکـه کلیسای وانک مهمترین جنبهای کلیسای ارامنه ارتودکس است، میگوید: برای بسیاری از افراد کـه برای نخستین بار بـه کلیسا میآیند جای تعجب دارد کـه در کشور اسلامیایران چنین مکانی برای جامعه مسیحیان کشور وجود دارد و تلاشهایی برای حفظ و نگهداری این کلیسا بسیار چشمگیر است و بزرگترین افتخار جامعه ایرانی است
کـه در کنار جامعه مسلمان ایران، هموطنان مسیحی بـه صورت آزادانه و گسترده فعالیت دارند کـه جامعه ارامنه در ایران نشانگر این است کـه همه ی ی ادیان الهی در ایران در صلح، آرامش و امنیت زندگی میکنند.
صداقت و سادگی؛ سبک زندگی ارامنه ایران
بـه حوالی خیابانهای نظر و حکیم نظامیکـه میرسی کم کم حال و هوای شهر تغییر میکند. اینجا محله جلفاست؛ جلفای اصفهان کـه قرنهاست مسکن هموطنان ارمنی ماست. در ایران پهناور ما کـه ملیت آن از قومیتهای متعدد شکل گرفته، اقلیتی هستند کـه قرنهاست در کنار دیگر اقوام ایرانی در این سرزمین زندگی میکنند. ارامنه ایران جمعیت اصلی مسیحیان این کشور را تشکیل میدهند و از این رو کلیساهای ایران اغلب در مناطق ارمنینشین قرار دارند.
جمعیت قابل توجهی از ارامنه ایران در شهر اصفهان و در منطقه جلفا، جایی کـه زیباترین کلیساهای این شهر از جمله کلیسای وانک در آن قرار دارد، ساکن هستند. حضور ارامنه در این منطقه از اصفهان سبک زندگی را در این محلات لاجرم تحت تاثیر خود قرار داده است. اگر داخل کلیسای وانک یا دیگر کلیساهای این شهر شوی شاید حتی فراموش کنی
کـه اینجا اصفهان است، چرا کـه با دنیای دیگر و بهتر بگویم با آداب و حال و هوای دین آسمانی دیگری مواجه میشوی. حال و هوایی کـه در هر کلیسای دیگری در جهان میتوانی حس کنی. اما اینجا هنوز هم همان اصفهان است؛ اصفهان بـه سبکی دیگر. در اینجا هم روح اصفهان جاریست و این بار نقش و نگار و روح هنری و مذهبی اصفهان در کالبد دیگر بـه گونهای جان گرفته است.
علاوه بر کلیساها و ناقوسها، سبک معماری خانهها کـه بعضا کاشی کاریهایی با نوشتههای ارمنی دارند در این محل متفاوت از سایر نقاط شهر است. اگر چـه ساخت و ساز و نوسازی بسیاری از این خانهها را نیز تحت تاثیر قرار داده است اما همانهایی کـه ماندهاند متفاوتند و این تفاوت در کوچه پسکوچههای جلفای اصفهان گاه
و بیگاه نظر عابران را بـه خود جلب میکند.با این همه ی ی قدمت این محل هنوز هم در بوی کاه گلها، دیوارهای قدیمیو بلند کلیساها و کوچههای پیچ در پیچی کـه سنگفرش سنگی آن نمایانگر پیشینه تاریخی آنهاست، قابل مشاهده است.از شکل بیرونی محله جلفا کـه بگذریم، بـه همشهریانی میرسیم کـه ساکن این محلهاند
و دارای دو ویژگی کلیاند یکی آنکه اصالت اجدادشان بـه فلات ارمنستان بازمیگردد و از این رو بـه زبان ارمنی تکلم میکنند و دیگر آنکه معتقد بـه دین آسمانی مسیحیت هستند.این دو ویژگی پایه رفتار و شخصیت هر یک از ارامنه را شکل میدهد. ارمنی بودن سبکی از زندگی کـه قابل لمس در اروپای شرقی است را بـه خانههای این همشهریان آورده،
یعنی سبکی از زندگی کـه بر پایه قناعت و سادگی بنیان گذارده شده است. در خانه ارامنه اصفهان کمتر از تجملات و تشریفات نشانهای میبینی. اگر هم تجملاتی باشد بیشتر وابسته بـه نمادهای دینی و مسیحیت است.اما در این خانههای ساده اتفاقی کـه در جریان است حس قوی کمک بـه همنوع است. ارامنه اصفهان بسیار مشتاق و معتقد بـه یاری همنوعان خود هستند و مهربانی صادقانهای را در برخورد و معاشرت با ایشان میتوانی حس کنی.
اگر آئینهایی مانند شب عید نوروز، شب یلدا و … خوراکیها و خوردنیهـای مخصوص خود را دارد، شب کریسمس و جشن سال نو مسیحیان هم در میان ارامنه با شیرینیها، نوشیدنیها و غذا هـای مخصوصی جشن گرفته میشود. شیرینی پیروک، نان گاتا، کوکو سبزی و سبزی پلو با ماهی بعلاوه قهوه، بخشی از این خوردنیها هستند.
بسیاری از ایرانیان بر این تصور هستند کـه ارمنیهـای ایران هم مانند دیگر مسیحیان جهان و بـه خصوص آمریکاییها، در شب سال نو و کریسمس و یا عید پاک گوشت بوقلمون میخورند.اما واقعیت این است خوردن گوشت بوقلمون همانقدر بین ارامنه مرسوم و رایج است کـه بین دیگر ایرانیان.با این حال پس خوراکی و شام رایج شب کریسمس ارامنه ایران چیست؟
پاسخ این پرسش جالب توجه است؛ همانطور کـه بین اغلب ایرانیان از گذشته رایج بوده و برای شب عید نوروز سبزی پلو با ماهی تهیه میکنند، در شب کریسمس هم شامیکـه از آشپزخانه خانههـای ارامنه بر سر سفر حاضر میشود غالبأ سبزی پلو با ماهی است.البته شام کریسمسی ارامنه یک خوراکی سبزی محور دیگر هم دارد و آن کوکو سبزی است. در پارهای مواقع شام این شب بـه شکل برنج، کوکوسبزی و ماهی آماده و… سرو میشود.
با این حال وقتی از خود ارامنه و قدیمیهایشان درباره اینکـه چرا این خوراکیها را شب کریسمس سر سفره میگذارند بپرسید پاسخ اکثرشان «نمیدانم» است.«ارمنیهـای ایران در شب کریسمس خودشان «یعنی ۶ ژانویه» غالباً برنج و کوکو سبزی و ماهی میخورند و ما از بچگی فکر می کردیم این از سنتهای کریسمس است؛
تا اینکـه مرزهای ارمنستان باز شد و فهمیدیم اهالی آنجا چیزی بـه اسم کوکو سبزی ندارند و این رسم ارمنیهـای ایران است و کوکو سبزی یک غذای ایرانی است!» این بخشی از نوشته روبرت صافاریان مستندساز و نویسنده ارمنی درباره رسمهـای رایج کریسمس در میان ارامنه ایران است.شیرینیهـای مرسوم شب کریسمس هم از گذشته تا امروز بیشتر از همه ی ی چند شیرینی خاص بودهاند، «پیروک» و «گاتا» دو تا از شناختهشدهترین و رایجترین این شیرینیها و نانها هستند.
این دو شیرینی پیش از این فقط در میان ارامنه رایج بودهاند اما حالا سالهاست بـه یکی از محصولات پرفروش بیشتر شیرینیفروشیهـای شهر بدل شدهاند.در تعریف «گاتا» گفته شده؛ نوعی نان شیرینی ارمنی است و بسته بـه محل در انواع مختلف، اشکال و اندازههای متفاوت و بـه این شیوه تهیه میشود؛ « گاتا شیرینی لایهای و یکی از انواع شیرینیهـای خشک است کـه خمیر آن از طریق فشار بر روی لایههـای متناوبی کـه کره یا مارگارین در میان آن قرار داده
شده آماده میشود. مواد تشکیل دهنده گاتا عموماً شامل آرد، شکر، روغن، تخممرغ، مخمر، شیر و نمک است کـه لایهای از مارگارین یا کره بین ورقههـای نازک شده آن قرار می گیرد. هنگام ورود بـه فر و در اثر اعمال حرارت بالا این لایهها کم کم از هم متمایز شده و حالت پُف کرده و در پارهای مواقع ترد بـه شیرینی میبخشند.