در اینبخش درباره 40 سالگی و تغییرات بدن بعد از چهل سالگی صحبت میکنیم. همه ی مـا بـه نوعی از پیر شدن ترس داریم، فکر اینکـه روزی با اندام چروکیده و ایزی لایف زندگی کنیم کمی وحشتناک اسـت. چهل سالگی دروازه رفتن بـه سوی سنین پیری اسـت، دراین سن بدن چـه تغییراتی میکند؟ چگونه بـه سوی سنین کهن سالی خواهیم رفت؟ در ادامه با مجله پارس ناز همراه باید تا بیشتر صحبت کنیم.
ترس از پیری یکی از ترس هاي شایع انسان اسـت. روانشناسان معتقدند ترس از پیر شدن ایرادی ندارد، امّا شـما باید به ترس خود غلبه کنید و درک کنید کـه هر سنی مزایا و معایب خودش را دارد. توجه داشته باشید کـه الزاماًً همه ی ي موارد زیر برای شـما اتفاق نمی افتند و بروز این تغییرات بـه سلامت و سبک زندگی شـما بستگی دارد.
این مشکل بیشتر در مردان رخ میدهد اما تعداد زیادی از مردم قبل از سی سالگی موهای شان کم پشت میشود و 53 درصد از مردان بعد از چهل سالگی تاس میشوند. زنان هم بخشی از موهای شان را از دست میدهند اما این روند در آنها آهسته تر از مردان رخ میدهد. بله اتفاق ناخوشایندی اسـت اما نکته ي مثبتی هم در آن وجوددارد و آن این اسـت کـه ازآن زمان رشد مو هاي بدن هم متوقف میشود.
برای پیشگیری از ریزش سریع موها، از موهایتان مراقبت کنید. گهگاه آنرا کوتاه کنید، از ماسک هاي مو استفاده کنید و از سشوار استفاده نکنید. به رژیم غذایی تان تنوع بدهید و ویتامین بیشتری مصرف کنید. هم چنین میتوانید بـه دکتر متخصص مراجعه کنید تا علت ریزش موهایتان را پیدا کرده و مشکل تان را برطرف کنید.
زنان و مردان چهل ساله تجربه ي بیشتری از زندگی دارند، با مشکلات بهتر رو بـه رو میشوند و میدانند کـه در موقعیت هاي دشوار چه کاری باید انجام دهند. علاوه بر این، آنها نسبت بـه افراد بیست ساله ثبات اقتصادی بیشتری دارند. بهمین دلیل والدینی کـه سن بیشتری دارند میتوانند هر چـه کـه کودک شان نیاز دارد برایش فراهم کنند.
اما این مسأله نکات منفی اي هم دارد. باردار شدن و بدنیا آوردن یک کودک سالم برای زنان در سنین بالاتر دشوارتر میشود. بنابر این اگر امکان بچه دار شدن و تمایل بـه اینکار را دارید، بهتر اسـت زودتر اقدام کنید. البته باید درنظر داشت کـه علم پیشرفت هاي خوبی در زمینه ي حل مشکلات مربوط بـه باروری در مردان و زنان داشته اسـت.
بعضی افراد از دوران کودکی قادر به هضم مواد لبنی نیستند و بعضی دیگر بعدتر دچار این مشکل میشوند. مشکل ناسازگاری با ماده ي لاکتوز موجود در شیر طبق معمول بعد از چهل سالگی در زنان بـه وجود میآید.
دراین سن، سطح آنزیم لاکتاز در بدن کاهش پیدا میکند. این آنزیم بـه هضم ماده ي لاکتوز کمک میکند. نتیجه ي این مسأله، ناتوانی در هضم شیر و بروز مشکلات روده اي خواهد بود. اگر دچار این مشکل هستید، از شیرهای بدون لاکتوز استفاده و مواد پروبیوتیک مصرف کنید.
اگر در دوران جوانی از حساسیت دندانی رنج میبرید، این مشکل احتمالا با بالا رفتن سن برطرف خواهد شد. علت این مسأله عاج دندان اسـت، بافتی از جنس کلسیم سخت شده که بـه مرور زمان رشد میکند. بهمین دلیل از حساسیت دندان ها کاسته میشود. اما نکته ي منفی این مسأله آن است کـه بعد از این تغییرات، احتمال دارد متوجه مشکلات دندانی تان نشوید.
بعد از سی سالگی بدن مـا شروع بـه تحلیل رفتن و کوچک شدن میکند و بعد از چهل سالگی این تغییرات را میتوانیم بـه چشم در خودمان ببنیم.
طبق تحقیقات، بین سنین سی تا هفتاد سال مردان بتدریج یک اینچ «حدود ۲/۵ سانتیمتر» و زنان نزدیک بـه ۲ اینچ «حدود ۴ سانتیمتر» کوتاه میشوند. برای آنکه قدتان کوتاه تر نشود، غذا هاي حاوی ویتامین دی و کلسیم بخورید و ورزش را فراموش نکنید.
اگر در چهل سالگی همان غذایی را بخورید کـه در بیست سالگی تان می خوردید، خیلی زود وزن تان بالا خواهد رفت. بعد از چهل سالگی سوخت و ساز بدن کاهش مییابد و ما با سرعت بیشتری عضلات مان را از دست میدهیم. زنان در میان سنین ۴۰ تا ۵۵ سال نزدیک به ۷ کیلو گرم وزن اضافه میکنند. برای پیشگیری از این مسأله باید رژیم غذایی سالمی داشته باشیم و ورزش کنیم.
بـه ادعای روانشناسان، زنان بعد از چهل سالگی بیشتر از زنان بیست یا حتی سی ساله اعتماد بـه نفس دارند. این مسأله بـه انها کمک میکند خودرا دوست داشته باشند، هرگز خودرا برای مسائل کوچک و بی اهمیت نگران نکنند.
آدم هاي منفی را از زندگی شان حذف کنند و واقعا شاد و از نظر مالی مستقل باشند. دراین سن، افراد خود و اطرافیان شان را یک محاسبه دوباره میکنند. بنابر این هم مردان و هم زنان از نظر دیگران به افراد جذاب تری تبدیل میشوند.
در سن چهل سالگی افراد دچار دوربینی یا دیگر مشکلات چشمی میشوند، طبق معمول برای مطالعه بـه نور بیشتری نیاز پیدا میکنند و همین طور دچار تغییراتی در تشخیص رنگ ها میشوند.
یک مشکل دیگر هم خشکی چشم ها خواهد بود. شنوایی مـا هم ضعیف میشود. علت این مسأله بروز تغییراتی در ساختار پرده ي گوش و گوش داخلی اسـت.
تا سن چهل سالگی مورد تهاجم ویروس هاي بسیار مختلفی قرار میگیریم. در نتیجه سیستم ایمنی بدن مان قویتر میشود و کمتر بیمار میشویم. برای تقویت سیستم ایمنی خود، باید رژیم غذایی سالم و خواب کافی داشته باشید. بـه علاوه، حضور در فضاهای باز و تنفس هوای تازه اهمیت زیادی دارد.
مـا هنگام تولد 9 هزار گیرنده ي چشایی داریم. با بالا رفتن سن، از تعداد این گیرندة ها کاسته میشود و بتدریج بخشی از قدرت چشایی مان را از دست میدهیم. این تغییر طبق معمول از مزه هاي شور و شیرین آغاز میشود و بعد ازآن نوبت بـه مزه هاي تلخ و ترش میرسد.
با این حال، تغییرات چشایی در زنان زودتر از مردان رخ میدهد. متأسفانه جلوی این روند را نمیتوان گرفت امّا این بـه معنای آن نیست که دیگر نمیتوانید مزه ها را از هم تشخیص دهید، بلکه فقط مزه ها بـه اندازه ي قبل برایتان واضح نیستند.
پیری و افزایش سن بخشی از روند طبیعی زندگی اسـت. شکی نیست با بالا رفتن سن، بدن و مغز ما دچار تغییراتی طبیعی میشود اما حقیقت آن است تعداد زیادی از مـا تصورات نادرستی درمورد این مقوله داریم و پیری و افزایش سن را مساوی با از دست رفتن همه ی ي توانایی هاي جسمی و ذهنی خود میدانیم.
در حقیقت، ورزش نکردن اسـت کـه درد مفاصل را اجتناب نانپذیر میکند. محققان استرالیایی با تحقیق بر روی زنان ۴۰ تا ۶۷ ساله پی بردند:
زنانی کـه حداقل هردو هفته یکبار بـه مدت ۲۰ دقیقه یا بیشتر ورش میکردند غضروف بیشتری در ناحیه ي زانوهایشان داشتند. این مسأله نشان میدهد فعالیت بدنی احتمال بروز آرتروز در آنها را کمتر کرده بود.
بی شک بیماری پوکی استخوان در افراد مسن شایع تر است اما این مسأله هم قابل پیشگیری اسـت. طی تحقیقی بر روی زنان بالای 100 سال مشاهده شد تنها 56 درصد از آنها مبتلا بـه پوکی استخوان بودند.
و متوسط سنی تشخیص این بیماری در انها 87 سال بود. با توجه بـه اینکـه این زنان در دورانی پرورش یافته بودند کـه مردم در مورد فواید رژیم غذایی مناسب و ورزش برای استخوان ها آگاهی نداشتند، بازهم آمار چندان بدی نیست.
ناتوانی جنسی و کاهش میل جنسی ناشی از بیماری هاي قابل پیشگیری اي مثل فشار خون بالا، بیماری قلبی، دیابت و افسردگی هستند. راه حل این مسأله حفظ وزن مناسب بدن اسـت.
با انجام ورزش بـه اسانی میتوانید زندگی جنسی خودرا التیام بخشید. با افزایش سن میل جنسی اندکی کاهش مییابد اما این اتفاق طبق معمول تا قبل از 75 سالگی رخ نمیدهد.
این تصور کاملا اشتباه اسـت. حتی اگر با سالم ترین ژن ها هم متولد شده باشید، شیوه ي زندگی شـما تعیین کننده رفتار ژن هایتان در طول دوران زندگی شما هستند.
غذایی کـه میخورید، تحرک بدنی اي کـه دارید و حتی قرارگیری شـما در دسترس مواد شیمیایی، همگی میتوانند ژن هاي شـما را دچار تغییر کنند.
خیر الزاماً اینطور نیست. خلاقیت در حقیقت مزیت هاي بسیار زیادی برای افراد مسن دارد. تحقیقی در امریکا نشان داد افراد سال خورده اي کـه دریک گروه کُر شرکت داشتند، در مقایسه با گروه مشابهی کـه دراین برنامه شرکت نداشتند، از سلامت بهتری برخوردار بودند، داروی کمتری مصرف میکردند و بعد از یکسال کمتر زمین میخوردند.
این افراد بیان کردند کـه کمتر احساس تنهایی میکردند، دید بهتری نسبت بـه زندگی داشتند ودر فعالیت هاي بیشتری شرکت داشتند. اما گروه دیگر کـه در برنامه ي کُر شرکت نداشتند در طول یکسال، در فعالیت هاي کمتری شرکت داشتند.
این تصور غلط در دهه ي ۱۹۹۰ شکل گرفت و ازآن زمان دیگر محققان مغز افراد مسن را مورد بررسی قرار ندادند. اما بعضی تحقیقات نشان میدهد:
مغز در تمام طول زندگی بـه ایجاد ارتباطات عصبی جدید و تقویت ارتباطات عصبی فعلی در درون خود ادامه میدهد، البته تا زمانی کـه مغزتان رابه چالش بکشید.
این تصور غلط درسال ۲۰۰۲ ودر نتیجه ي تحقیقاتی شکل گرفت کـه بیان میکرد ناحیه ي هیپوکامپوس «بخشی از مغز کـه وظیفه ي آن نظارت حافظه اسـت» در افراد مسن بـه میزان قابل توجهی کوچکتر از جوان ها اسـت. اما بعضی از محققان این مسأله را قبول ندارند.
آنها معتقندند اضطراب مزمن باعث کوچک شدن هیپوکامپوس میشود. در اواخر دهه ي ۱۹۹۰ تحقیقاتی صورت گرفته بود کـه طی آن پژوهشگران با بررسی اسکن مغزی ۱۷۷ شخص ۱۸ تا ۸۵ ساله مشاهده کردند بخش هیپوکامپوس مغز ۲۵ درصد از افراد ۱۸ تا ۲۴ ساله بـه اندازه ي هیپوکامپوس افراد ۶۰ تا ۷۵ ساله کوچک بود.
خیر کاملا اینطور نیست. محققان آلمانی در گفتوگو با ۴۰ انسان ۱۰۰ ساله پی بردند علیرغم وجود مشکلات قابل توجه فیزیکی و ذهنی، ۷۱ درصد این افراد بیان کردند احساس شادی میکنند و بیش از نیمی از انها اظهار کردند بـه اندازه ي دوران جوانی شان شاد هستند.
بـه علاوه، وقتی محققان آنها رابا گروهی از افراد میانسال مقایسه کردند، متوجه شدند کـه هردو گروه احساس شادی میکنند. حدود ۷۰ درصد از این افراد ۱۰۰ ساله بیان کردند کـه اغلب اوقات میخندند. این بـه معنای آن اسـت کـه هیچ تعریف جهان شمولی از پیری وجود ندارد و خودتان تعیین کننده ي نحوه ي پیر شدن تان هستید.
اگر چـه پیری و ظاهر شدن نشانه هاي ظاهری ناشی از افزایش سن بخشی از روند طبیعی زندگی اسـت اما این روند در بعضی از اعضای بدن زودتر آشکار میشود و بسته بـه ویژگی هاي ژنتیکی، عملکرد هورمون ها و مدت زمان قرار گیری در دسترس آفتاب در طول زندگی، رنگ و بافت اینبخش هاي بدن زودتر شروع بـه تغییر میکند.
دستها بـه ویژه در زنان، یکی از نخستین اعضای بدن هستند کـه نشانه هاي بالا رفتن سن را در آنها دیده میشود. تغییرات هورمونی موجب از دست رفتن قابلیت ارتجاعی پوست میشود. این تغییرات سبب میشود پوست ظاهری چروکیده پیدا کند و رگ ها بسیار برجسته شوند.
علاوه بر این، دستها بـه ندرت پوشانده میشوند، بهمین خاطر در دسترس نور خورشید، لکه هاي پیری روی آنها ظاهر میشوند. استفاده از کرم ضد آفتاب برای دستها یا پوشیدن دستکش هاي رانندگی میتواند جلوی پرتوهای مضر فرابنفش را بگیرد.
پوست دور چشم ها نازک تر از بخش هاي دیگر بدن هستند ودر اثر عادت هاي تکرار شونده اي مثل نیمه باز نگه داشتن چشم ها و لبخند زدن و همین طور صدمات ناشی از نور خورشید، چروکیده میشوند.
اغلب کرم هاي ضد آفتاب را نمیتوان برای دور چشم ها استفاده کرد اما استفاده از عینک آفتابی از دو جهت پوست دور چشم ها را محافظت میکند. اول آنکه این عینک ها جلوی پرتوهای مضر فرابنفش را میگیرند و دوم آنکه با استفاده از این عینک ها چشم هایتان را کمتر نیمه باز نگه می دارید.
خطوط باریک اطراف لب ها اغلب بـه دنبال خطوط اطراف چشم ها و روی پیشانی بـه وجود میآیند. نور مضر خورشید دراین مسأله نقش دارد اما عادت هایي کـه باعث جمع شدن لب ها میشوند «مثل نوشیدن با نی و بطری ها» هم تأثیرگذار هستند.
پیشانی هم یکی از نخستین اعضای بدن اسـت کـه چروکیده میشود چون دائما برای ابراز احساسات شدیدتر خود، پیشانی را چین میدهیم.
علاوه بر تلاشی کـه برای محافظت از صورت تان در برابر چروکیده شدن میکنید، لازم اسـت کـه از کرم هاي ضد آفتاب برای گردن تان هم استفاده کنید.
اینکار میتواند جلوی صدمات پرتوهای مضر نور خورشید را بگیرد، اما از همه ی ي نشانه هاي افزایش سن پیشگیري نمیکند. «گردن بوقلمونی» اصطلاحی اسـت کـه بـه شل شدن پوست زیر چانه و ناحیه ي گردن در اثر افزایش سن اطلاق میشود.
یقه هاي باز بخشی از قفسه ي سینه را در دسترس پرتوهای مضر فرابنفش قرار میدهند. بـه این ترتیب ممکن اسـت بتدریج متوجه پارگی و پخش شدن عروق خونی، لکه هاي ناشی از آفتاب و تغییر رنگ پوست دراین ناحیه شوید.
پزشکان توصیه میکنند در صورتی کـه مایل نیستید از لباسهای یقه بسته استفاده کنید، پیش از بیرون رفتن از ضد آفتابی استفاده کنید کـه اس پی اف آن حداقل ۳۰ و حاوی تیتانیوم اکسید یا زینک اکساید باشد.
پوست روی زانوها طبق معمول قبل از بقیه ي قسمت هاي پا شل میشود. دراین ناحیه برجستگی هاي استخوانی و تاندون هاي زیادی وجوددارد.
اما آن مقدار چربی و عضله اي کـه در دیگر بخش هاي بدن وجودد دارد در قسمت زانو نیست و بهمین دلیل اسـت کـه استخوان ها و حفره ها را دراین ناحیه بـه اسانی حس میکنیم.
آرنج ها هم مانند زانوها بیشتر از استخوان تشکیل شده اند و چربی و عضله اي وجود ندارد تا این ناحیه را بپوشاند. علاوه بر این، مـا همیشه بـه آرنج هاي خود تکیه میدهیم و وزن مـا بـه این ناحیه فشار وارد میکند.
اغلب مردم در دهه ي ۳۰ زندگی خود متوجه نخستین تارهای سفید موی خود میشوند چون بدن تولید سلول هاي رنگ دانه را متوقف میکند.
این تارهای سفید در حقیقت نازک تر از مو هاي رنگی مـا هستند اما ضخیمتر بنظر میآیند چون پوست سر چربی کمتری تولید میکند ودر نتیجه موها خشک میشوند.