اچ آی وی یا ویروس ایدز بیماری مهلک قرن نام گرفته است که تا کنون هیچ درمانی برای آن یافت نشده است و در حال گسترش نیز میباشد. اچآیوی ویروسی است که بـه سلول هـای CD4 بدن، یک نوع گلبول سفید که بـه محافظت بدن در برابر عفونت کمک میکند، حمله میکند. از این رو، اچآیوی قدرت دفاعی بدن در برابر عفونت و بیماری را کاهش میدهد.
نشانههـای اچآیوی چگونه تغییر می کنند؟
ویروس اچآیوی که از طریق مایعات بدن از فردی بـه فرد دیگر سرایت میکند، شرایطی غیر قابل درمان را ایجاد کرده و بـه طور معمول با گذشت زمان پیشرفت میکند. روش هـای درمانی خاص بـه کند شدن یا توقف پیشرفت اچآیوی کمک میکنند.در صورت عدم درمان و رسیدگی، اچآیوی آسیب خود بـه سلول هـای سیستم ایمنی را ادامه میدهد و احتمال ابتلا بـه ایدز «سندرم نقص ایمنی اکتسابی» را افزایش می دهد.
همچنین، اچآیوی درمان نشده خطر ابتلا بـه انواع خاصی از عفونت ها که بـه عنوان عفونت هـای فرصت طلب شناخته میشوند را افزایش میدهد. بنابر گزارش مراکز کنترل و پیشگیري از بیماری کشور آمریکا، عفونت هـای فرصت طلب نمونه هایی هستند که با تکرر و شدت بیشتر در افرادی با سیستم ایمنی تضعیف شده رخ میدهند، که افراد مبتلا بـه اچآیوی نیز از آن جمله اند.
مراحل اچآیوی
مرحله 1: عفونت اچآیوی حاد
افرادی که در مرحله 1 اچآیوی قرار دارند دارای تعداد زیادی ویروس در جریان خون خود هستند. طی این مرحله، خطر بالای انتقال ویروس از فرد آلوده بـه دیگران وجود دارد.
طی دو تا چهار هفته از زمان آلوده شدن با اچآیوی، نشانه هـای آنفلوآنزا مانند در بسیاری از افراد پدیدار میشوند. این نشانه ها واکنش طبیعی بدن بـه یک عفونت و تلاش برای نابودی ویروس را نشان می دهند. با این وجود، بدن انسان در نابودی کامل اچآیوی ناتوان است.
ویروس اچآیوی با استفاده از سلول هـای CD4 بدن انسان خود را تکثیر میکند و در تمام آن گسترش مییابد. در این روند، ویروس اچآیوی سلول هـای CD4 را نابود می سازد. در نهایت، این روند تثبیت میشود. سیستم ایمنی سطح سلول هـای ویروسی را پایین می آورد، در شرایطی که تعداد سلول CD4 افزایش می یابد. با این وجود، سلول هـای CD4 ممکن است بـه سطح اصلی خود باز نگردند.
اچآیوی قدرت دفاعی بدن در برابر عفونت و بیماری را کاهش میدهد
نشانه هـای مرحله حاد
درد مفاصل و عضلات
خستگی
دمای افزایش یافته
ایجاد زخم در دهان
تعریق شبانه
راش پوستی
گلو درد
تورم غدد
مرحله 2: نهفتگی بالینی
طی مرحله دوم، ویروس اچآیوی فعال است، اما در سطوح بسیار کم تکثیر میشود. افرادی که در این مرحله از اچآیوی قرار دارند بـه طور کلی هیچ نشانه ای را تجربه نمیکنند یا با نمونه هـای خفیفی مواجه میشوند. بر همین اساس است که مرحله 2 بـه عنوان مرحله بدون علامت نیز شناخته می شود.
برای افرادی که هیچ گونه دارویی مصرف نمیکنند، مرحله نهفتگی بالینی تقریبا 10 سال طول می کشد. افرادی که برنامه درمانی را دنبال میکنند ممکن است برای چندین دهه در این مرحله باقی بمانند زیرا درمان دارویی فعالیت ویروسی را کاهش میدهد.
اچآیوی طی دوران نهفتگی بالینی میتواند بـه دیگران سرایت کند، اگر چه افرادی که تحت درمان قرار دارند احتمال کمتری دارد ویروس را منتقل کنند. با این وجود، سرایت از فرد آلوده بـه افراد دیگر در تمام مراحل همچنان امکان پذیر است و از این رو، در نظر گرفتن اقدامات احتیاطی ضروری است.
مرحله 3: ایدز
ایدز مرحله پایانی عفونت اچآیوی است. افرادی که برای مقابله با اچآیوی دارو مصرف نمی کنند احتمالا زمانی که تعداد ویروس ها افزایش یافته و سلول هـای CD4 کاهش مییابند وارد این مرحله می شوند. افرادی که برنامه درمانی را دنبال میکنند ممکن است هرگز وارد این مرحله نشوند.
زمانی فردی مبتلا بـه ایدز تشخیص داده می شود که تعداد سلول هـای CD4 وی بـه زیر 200 سلول در هر میلی متر مکعب خون برسد. فرد سالم دارای تعداد سلول هـای CD4 بین 500 و 1,600 سلول در هر میلی متر مکعب است.ابتلا بـه یک یا چند عفونت فرصت طلب نیز روش دیگری است که پیشرفت عفونت و ورود بـه مرحله ایدز را نشان میدهد.
نشانه هـای مرحله ایدز
نشانه هـای این مرحله بسیار متفاوت هستند زیرا آنها بـه طور معمول نشانه هـای مرتبط با عفونت هـای فرصت طلب مختلف هستند. از نشانه هـای شایع میتوان بـه موارد زیر اشاره کرد:
جوش هـای چرکی زیر پوستی یا در دهان و بینی
تاری دید
اسهال که بیش از یک هفته ادامه مییابد
تورم غدد لنفاوی
خستگی پایدار
تب
از دست دادن حافظه
افسردگی
ذات الریه
کاهش وزن
زخم هـای دهانی، مقعدی یا تناسلی
کند کردن یا جلوگیري از پیشرفت اچآیوی
موثرترین روش برای کند کردن یا توقف پیشرفت اچآیوی از طریق تشخیص زودهنگام و درمان دارویی مناسب است. هر چه زودتر بیماری در فرد تشخیص داده شود و برنامه درمان دارویی آغاز گردد، احتمال اینکه فرد از طول عمر طبیعی برخوردار شود، بیشتر است. تشخیص زودهنگام خطر انتقال ویروس بـه دیگران را نیز کاهش می دهد.
استرس سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کند
دارو
دو نوع درمان برای مهار پیشرفت ویروس اچآیوی مورد استفاده قرار می گیرند.
درمان ضد رترو ویروسی «ART»
روند درمان مورد استفاده برای درمان اچآیوی بـه نام درمان ضد رترو ویروسی یا آرت شناخته میشود. این روش درمان برای افرادی که در مراحل مختلف ویروس قرار دارند، مفید است. آرت فعالیت ویروسی را سرکوب می کند و طول عمر افراد مبتلا بـه اچآیوی را افزایش می دهد. پزشکان می توانند ترکیبی از داروها را برای هر بیمار استفاده کنند. برنامه تجویز شده باید بـه دقت شکل گرفته باشد تا از تاثیرگذاری آن و پیش گیری از مقاوم شدن ویروس بـه داروها اطمینان حاصل شود.
پیش گیری پس از مواجهه «PEP»
این روش درمانی اضطراری برای افرادی که فکر میکنند طی 72 ساعت گذشته در معرض اچآیوی قرار گرفته اند، در نظر گرفته میشود. این روش توقف اچآیوی از تبدیل شدن بـه یک بیماری مادام العمر را هدف قرار میدهد.بنابر ارزیابی سازمان بهداشت جهانی، در صورت مصرف درست، دوره 28 روزه پپ میتواند خطر عفونت اچآیوی را تا بیش از 80 درصد کاهش دهد.
انتخاب هـای سبک زندگی
برخی عوامل سبک زندگی در پیشرفت اچآیوی نقش دارند، بـه ویژه آنهایی که در تقویت سیستم ایمنی بدن نقش داشته و بـه بدن در مبارزه با عفونت کمک می کنند. از آن جمله میتوان بـه موارد زیر اشاره کرد:
کاهش استرس: استرس سیستم ایمنی بدن را تضعیف میکند و خطر ابتلا بـه بیماری ها و عفونت هـای فرصت طلب را افزایش می دهد.
اجتناب از عفونت: افراد دارای اچآیوی باید در مسیر جلوگیري از عفونت و بیماری گام بردارند و در صورت توصیه پزشک بـه طور منظم واکسن بزنند.
استفاده از کاندوم هنگام رابطه جنسی: استفاده از کاندوم خطر انتقال اچآیوی بـه دیگران را کاهش می دهد. همچنین کاندوم از افراد دارای اچآیوی در برابر بیماری هـای مقاربتی دیگر که هر چه بیشتر موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن میشوند، محافظت میکند.
ترک سیگار: افراد سیگاری مبتلا بـه اچآیوی احتمال بیشتری دارد بـه عفونت هایی مانند کاندیدیازیس و ذات الریه، یا بیماری هـای دیگر مانند انواع خاصی از سرطان، بیماری قلبی، و بیماری مزمن انسدادی ریوی «COPD» مبتلا شوند.
ورزش منظم: ورزش منظم فواید بسیاری برای افراد مبتلا بـه اچآیوی دارد، که از آن جمله میتوان بـه کاهش خطر بیماری قلبی، افزایش انرژی، بهبود گردش خون و ظرفیت ریه ها، خواب بهتر و استرس کمتر اشاره کرد.
رژیم غذایی سالم: دنبال کردن یک رژیم غذایی متعادل و سالم بدون مصرف الکل بـه تقویت سیستم ایمنی بدن و پیش گیری از عفونت کمک میکند.
عوامل موثر دیگر بر پیشرفت اچآیوی
اگر چه بسیاری از عوامل موثر بر پیشرفت بیماری می توانند توسط افراد مبتلا بـه اچآیوی نظارت شوند، اما عوامل دیگری نیز در این زمینه تاثیرگذار هستند که از آن جمله میتوان بـه موارد زیر اشاره کرد:
سن
سلامت عمومی پیش از عفونت
ژنتیک
نوع اچآیوی
ابتلا بـه عفونت هـای دیگر
چشم انداز بیماری در صورت عدم درمان
افراد مبتلا بـه اچآیوی که برنامه درمانی را دنبال نمیکنند، بـه طور کلی طی دو تا 15 سال پس از عفونت وارد مرحله ایدز می شوند.پس از تشخیص ایدز، افرادی که درمان نمیشوند بـه طور معمول سه سال زنده میمانند. اگر فرد مبتلا بـه ایدز درمان نشود و بـه بیماری هـای فرصت طلب دیگر نیز مبتلا شود، طول عمر وی میتواند بـه 12 ماه کاهش یابد.
با این وجود، اگر پیش از پیشرفت ویروس درمان آغاز شود و روند درمان بـه درستی دنبال شود، افراد مبتلا بـه اچآیوی میتوانند بـه طور کلی از طول عمری برابر با افراد سالم برخوردار باشند.
منبع:asriran.com