چرا استوری های اینستاگرام اعتیاد آور هستند؟ من همیشه روی دایره های کوچک قرمز رنگ در اینستاگرام کلیک می کنم. اگر یک دهه پیش به شما می گفتم که «دایرههای کوچک» هم باعث اعتیاد می شوند، احتمالاً تصور می کردید دیوانه هستم! اما این روزها همه چیز تغییر کرده است. من در مورد استوری اینستاگرام صحبت می کنم. حلقه برجسته زندگی که صحنه اصلی را در رسانه های اجتماعی به خود اختصاص داده است.
شما را نمیدانم، اما این دایرههای کوچک مملو از تجربیات انسانی، تا حدودی توجه من را به خود جلب کردهاند. من هر روز متوجه داستان سرایی های زیادی در استوریهای اینستاگرام میشوم. در دنیایی که «استوری من را دیدی» یک عبارت رایج است، این سوال پیش میآید: استوریهای اینستاگرام و حضور فراگیر آنها در زندگی ما چه تاثیری دارند؟ در ادامه بیشتر صحبت می کنیم.
وقتی این حلقههای قابل لمس در آگوست 2016 راهاندازی شدند، شباهت آشکار آن به اسنپ چت را به سخره گرفته و قول دادم که از این ویژگی به طور کامل صرف نظر کنم. طبق اعلام تحلیل بازاریابی 99 شرکت مختلف، یک سال پس از راه اندازی این آپشن، اینستاگرام در استوری های خود به 150 میلیون کاربر رسید. این رقم در سه ماهه پایانی سال 2017 دو برابر شد و به 300 میلیون رسید.
بنابراین ناتوان در برابر این روند، تسلیم شدم. با ورود به سال 2021، روزانه بیش از 500 میلیون نفر با استوری های اینستاگرام تعامل دارند. ما در این دایرههای کوچک غرق شدهایم، دنیای دیجیتالی عجیب و غریب که در آن احساسات انسانی اصیل با تبلیغات محاسباتی طراحی شده بر دوش میآیند. علاوه بر ویژگیهای اعتیادآور رسانههای اجتماعی، استوریهای اینستاگرام سطوح جدیدی از اعتیاد مجازی را تقویت میکنند.
استوریهای اینستاگرام تا حدودی شبیه به فیلم های نتفلیکس عمل میکنند، و درست مانند آنها، ما مجبوریم که به تماشای افراطی آنها بپردازیم. دکتر رافائلو آنتونینو، روانشناس مشاور و مدیر بالینی و بنیانگذار Therapy Central می گوید: این واقعیت که آنها سریع هستند تماشای یکی پس از دیگری شان را جذاب تر می کند.
مانند پستانکی برای مغز ما، این محتوا هم به طور خاص طراحی شده است تا ما را حتی سریعتر از سایر فیدهای اجتماعی از مسئولیت های واقعی دور کند. طراحی متقاعد کننده یک عمل مبتنی بر روانشناسی است که بر روی تأثیرگذاری بر رفتار انسان از طریق ویژگی ها یا طراحی یک محصول یا خدمات تمرکز دارد. این مورد در همه چیز از بخش بهداشت عمومی گرفته تا تجارت الکترونیک استفاده می شود.
آنتونینو میگوید: «شرکتها ممکن است متوجه نشوند که چرخه معیوبی را راهاندازی کردهاند که در آن، مانند اعتیاد به مواد مخدر، مصرفکننده در نهایت یا در اثر استفاده نادرست از مواد از بین میرود یا کاملاً علیه آن قرار میگیرد. آیا این همان چیزی است که شرکتهای فناوری با استفاده از طراحی متقاعدکننده میخواهند به آن دست یابند؟
دکتر آنتونینو میگوید: این واقعیت که استوریهای اینستاگرام معمولاً کمتر از پستهای فید مانیکور میشوند نیز به فریب خوردن کاربران کمک میکند. رسانههای اجتماعی حقیقت کامل را نادیده میگیرند، اما من در مقایسه با سایر مکانها در رسانههای اجتماعی، باز بودن احساسی بیشتری را در استوریهای اینستاگرام دیدهام.
نظرسنجی انجامشده توسط فیسبوک نشان داد که مردم احساس میکنند که در شبکه های اجتماعی میتوانند معتبرتر باشند. همچنین برای اینکار امکانات خوبی هم ارائه شده است. مثلا محتوای استوریها پس از 24 ساعت ناپدید میشوند مگر اینکه در هایلات ها ذخیره شوند. کاربران میتوانند استوریها را سبکتر و مرتبطتر تفسیر کنند. آنها کمتر «تهدیدکننده» هستند و باعث میشوند مردم بیشتر از آنها استفاده کنند.
خیلی ها می گویند که با پاسخ دادن به استوری های دیگران، با افرادی که هرگز ندیده اند “دوست اینترنتی” شده اند. زیرا که انسان ها رابطه پذیری را دوست دارند. با این حال، ژستهای بینقص و کمال فتوشاپی در شبکه های اجتماعی میتواند باعث شود ما احساس خطر کنیم. طبق نتایج تحقیقات انجام شده، بیشتر کاربران به دنبال «محتوای زنده و ویرایش نشده» هستند.
بعد از دیدن استوری های دیگران، اغلب متوجه می شوم که استوری خودم را هم چندین بار می بینم. سپس چک می کنم که چه کسی استوری مرا دیده است. سپس یک لحظه وجودی دارم که فکر می کنم دیگران درمورد استوری من چه فکری می کنند و در آخر هم تمام زندگی ام را آنلاین می بینم. همین یک نظرسنجی از فیسبوک نشان داد که یکی از دلایل اصلی استفاده مردم از ویژگی استوری این است که ببینند دیگران چه کار میکنند.
به عنوان یک گونه زنده، ما ذاتاً در مورد همنوعان خود و نحوه نگاه آنها به ما کنجکاو هستیم. درست همانند نظریه (خود شیشه ای) که در سال 1902 توسط یک جامعه شناس به نام چارلز کولی ایجاد شد. وی در این نظریه ادعا می کرد که ما مفهوم (خود از خود) را از مشاهده نحوه درک خود توسط دیگران توسعه می دهیم. اساسا، ما نکات برجسته زندگی خود را برای تقویت هویت خود منتشر می کنیم.
با کلیک بر روی فیلتر-استوری ها متوجه خواهید شد که بهتر از چیزی که واقعا هستید دیده می شوید. فیلترهای استوری، به طور خاص، ما را به این سوق میدهند که ساعتها وقت صرف کنیم تا آنچه را که میتواند باشد با آنچه که نیست را در مورد ظاهرمان مقایسه کنیم. دکتر لیلا مگاوی به عنوان یک روانپزشک و مدیر پزشکی منطقه ای برای روانپزشکی جامعه اثرات فیلتر-استوری ها را بررسی کرده است.
خانم مگاوی میگوید: «بچهها و بزرگسالان در هر سنی به من اعتماد کردند و گفته اند که از ارسال عکسهای خود بدون استفاده از فیلتر خجالت میکشند. نوجوانان، مردان و زنان زیادی در مورد تلاش برای جراحی پلاستیک صحبت کردهاند، آنها می خواهند بیشتر شبیه نسخه فیلتر شده خودشان باشند.» زمانی که دیگران به عکس فیلتر شده ما واکنش مثبت نشان می دهند، دوپامین دریافت می کنیم. همان ماده ای که باعث اعتیاد به مواد مخدر می شود.
به همین خاطر هم ما برای دریافت دوپامین دوباره و دوباره وارد اینستاگرام می شویم. پول خرج می کنیم تا اینترنت بخریم و دوباره عکس های فیلتر شده به اشتراک بگذاریم. ما هر روز سعی می کنیم تا لایک و کامنت و ری اکشن های خوب و زیاد جمع کنیم. این ها همه باعث ترشح بیشتر و بیشتر دوپامین می شوند. در آخر هم اگر اینستاگرام نداشته باشیم، عصبی شده، احساس تنهایی کرده و حتی خمار می شویم.